Ο Αγαλάς είναι χωριό και έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας (τέως δήμου) Λαγανά, του δήμου Ζακύνθου, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Ζακύνθου, στην περιφέρεια περιφέρεια Ιονίων Νήσων, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης. Πριν το σχέδιο Καποδίστριας και το πρόγραμμα Καλλικράτης, ανήκε στην επαρχία και νομό Ζακύνθου, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Ιονίων Νήσων.

Γεωγραφία

Ο Αγαλάς είναι χωριό στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ζακύνθου. Βρίσκεται σε ημιορεινή περιοχή που κατηφορίζει απότομα προς τις δυτικές ακτές του νησιού, πάνω στον επαρχιακό δρόμο Κερίου-Κοιλιωμένου και σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 280. Απέχει περίπου 17 χλμ. ΝΔ. της πόλης της Ζακύνθου.

Τοπική κοινότητα

Η τοπική κοινότητα Αγαλά είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ημιορεινός οικισμός με έκταση 22,349 χλμ² (2011). Περιλαμβάνει και τους οικισμούς, Άη Γιάννης, Άμπελος και Στημιές.

Πληθυσμός

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας)

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»

Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1866 και προσαρτήθηκε στον δήμο Κοιλιωμένου της Ζακύνθου. Το 1912 ορίστηκε έδρα της ομώνυμης κοινότητας. Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Αγαλά και προσαρτήθηκε στον δήμο Λαγανά. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάστηκε από τον δήμο Λαγανά και προσαρτήθηκε στον δήμο Ζακύνθου.

Αξιοθέατα και διατηρητέα

Το συγκρότημα κτηρίων ιδιοκτησίας Διονυσίου Γιατρά, μαζί με τα βοηθητικά κτίσματα και τον εξοπλισμό του ελαιοτριβείου. Παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και μορφολογικό ενδιαφέρον και αποτελεί αξιόλογο δείγμα της τοπικής αρχιτεκτονικής όπως αυτή διαμορφώθηκε στη Ζάκυνθο στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, της οποίας ελάχιστα δείγματα σώζονται σήμερα. Είναι επίσης χαρακτηριστικό τεκμήριο της οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης της περιοχής. Έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο Η εκκλησία του χωριού με το χαρακτηριστικό καμπαναριό και το μικρό μουσείο. Το κτήριο του μουσείου αποτελεί δείγμα ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού και μορφολογικού ενδιαφέροντος, λαϊκής αρχιτεκτονικής των Ιονίων νήσων, όπως αυτή διαμορφώθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο Το Σπήλαιο του Δαμιανού, στη νότια έξοδο του χωριού, με δύο εισόδους, τη μία πάνω από την άλλη Τα Ενετικά Πηγάδια, επίσης στα νότια του χωριού (1,5 χλμ). Είναι περίπου 11-12 στον αριθμό, πιθανόν του 11ου αιώνα, και είχαν χρησιμοποιηθεί για τη συλλογή βρόχινου νερού. Ο ανεμόμυλος του χωριού Η παραλιακή θέση Πλακάκι. Επειδή οι δυτικές παρυφές του χωριού κατηφορίζουν πολύ απότομα στις ακτές, έχει διαμορφωθεί ειδικό μονοπάτι με πρόχειρες σιδεριές για προφύλαξη, αλλά χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Στην περιοχή του Αγαλά υπάρχουν κοιτάσματα λευκολίθου, από τον οποίο παράγεται οικοδομικός στόκος

Χλωρίδα

Στην περιοχή του χωριού απαντά το σπάνιο ελληνικό ενδημικό φυτό Micromeria browiczii (Labiatae). Τον Ιούλιο του 2012, ξέσπασε μεγάλη πυρκαγιά που κατέκαψε μεγάλο μέρος από δένδρα και θάμνους της περιοχής.

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4 Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς) Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010 Google Earth Χάρτες «ROAD» eetaa.gr

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

https://www.facebook.com/diongarg/