Τα Νένητα είναι μεγάλο χωριό της νοτιοανατολικής Χίου, από τα μεγαλύτερα του νησιού, με πληθυσμό 1000 κατοίκων περίπου.Σε οδική απόσταση 18 χιλιομέτρων από την πόλη της Χίου και περίπου δύο από τη θάλασσα.

Τοποθεσία

Είναι κτισμένα στην άκρη ενός μικρού αλλά εύφορου οροπεδίου. Παλαιότερα ήταν έδρα ομώνυμης κοινότητας. Το μεσοσταθμικό υψόμετρο του χωριού είναι 140 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Κοντινότεροι οικισμοί είναι το Βουνό και τα Φλάτσια (προς τα δυτικά), καθώς και το επίνειο των Νενήτων, η Βοκαριά ή Βουκαριά, προς τα ανατολικά.

Ιστορία

Τα Νένητα αναφέρονται από τους περιηγητές και τους Ιουστινιάνες ως το «μάλλον εκπολιτισμένον και πολυάνθρωπον» από τα χωριά της νότιας Χίου, με περισσότερους από 2.500 κατοίκους και πολύ μεγάλο πύργο, πλευράς μήκους 25 μέτρων στη βάση, τείχος με πυργίσκους, τριάντα ναούς μέσα στο κάστρο και δύο μοναστήρια (ανδρικό και γυναικείο), ενώ έξω από το κάστρο υπήρχε πλήθος από πλούσιους και ωραίους ιδιωτικούς ναΐσκους. Από όλα αυτά ιδιαίτερη μνεία γίνεται από τους περιηγητές Τεβενό, Τουρνεφόρ και Πιατσέντσα η εκκλησιά των Ταξιαρχών ("fameuse eglise de St. Michel"), «προς ήν συνέρρεον από πάσης της Χίου γωνίας οι πάσχοντες και δη οι δαιμονιώντες», δηλαδή οι δαιμονισμένοι, που θεραπεύονταν δια του νερού του αγιάσματος ή του πηγαδιού του ναού αυτού, που συνδέεται ίσως με το «Πηγάδι του Βένια» κοντά στο χωριό, το σχετιζόμενο με τη σειρά του με τη λεγόμενη «Πηγή της μανίας».

Πληροφορίες

Οι κάτοικοι των Νενήτων ονομάζονται Νενητούσοι στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα. Κάποιες παλαιές πηγές ονομάζουν το χωριό Ανένητα και τους κατοίκους Ανενητούσους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ετυμολόγηση του ονόματος του χωριού από το Ανίνητα (πρβλ. την Επισκοπή των Ανινήτων, μεταξύ Μαγνησίας και Περγάμου στη Μικρά Ασία). Ωστόσο η επανάληψη του τοπωνυμίου και σε άλλα μέρη της Χίου (μεταξύ Βικίου και Αμάδων στη βόρεια Χίο, και τοποθεσία στην Καλαμωτή) οδηγεί στην ετυμολόγηση από το επίθετο Νεώνητα, δηλαδή τα νεώνητα αγροκτήματα, που αποκτήθηκαν τον 16ο αιώνα. Υπάρχει εξάλλου και το μικρό χωριό Νενητούρια στη βορειοδυτική Χίο. Ως μεγάλο για τα δεδομένα της Χίου χωριό, τα Νένητα έχουν αρκετές συνοικίες: της Πλακωτής, του Παλιού Χωριού, του Αγ. Γεωργίου του Καταργού, του Αγ. Τρίφωνα,των Αγίων Αναργύρων, των Λουρών, του Ζωοδότη, του Πύργου,τα Λιβάδια, ο Κάμπος κ.α. Κοντά στο χωριό υπάρχει το Μοναστήρι των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, που ιδρύθηκε το 1305. Ο σημερινός ενοριακός ναός (η «χωριοεκκλησιά») των Νενήτων τιμάται στο όνομα του Αγίου Γεωργίου. Υπάρχουν επίσης παλαιοί ενοριακοί ναοί της Θεοτόκου («Χωριοπαναγιά»), του Αγίου Ισιδώρου, των Αγίων Αναργύρων, η «Κάτω Παναγιά» (ερειπωμένη), του Αγίου Ανδρέα και ερείπια πολλών άλλων ναών. Το χωριό υπάγεται εκκλησιαστικώς στην αρχιερατική εποπτεία Νενήτων της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου, Ψαρών και Οινουσσών. Στα Νένητα υπάρχει ένα σχολείο με 6 τάξεις και ένα νηπιαγωγείο. Επίσης έχει μια μεγάλη πλατεία και πολλά μαγαζιά (κρεπερί, μίνι μάρκετ, καφενείο , καφετέριες , εστιατόρια

Απασχόληση

Οι κάτοικοι των Νενήτων ασχολούνται με τη γεωργία και παράγουν ελιές, ελαιόλαδο, αμύγδαλα, σταφύλια και μαστίχα. Τα Νένητα είναι πραγματικά ένα από τα 24 περίπου χωριά («Μαστιχοχώρια») της νότιας Χίου όπου καλλιεργείται το μαστιχόδεντρο ή μαστιχοφόρος σχίνος (Pistacia lentiscus, var. Chia), από το οποίο εξάγεται η μαστίχα. Το μέγεθος του χωριού και η μεγάλη γεωργική παραγωγή του το συμπεριέλαβαν στο εξής παραδοσιακό τετράστιχο:

«Καλ(λ)ιμασιά και Νένητα, Πυργί και Βερβεράτο, αυτά τα τέσσερα χωριά βάζουν τη Χίο κάτω.»

Δημογραφική εξέλιξη

Η εξέλιξη του πληθυσμού των Νενήτων στις επίσημες απογραφές φαίνεται στον πίνακα:

Παραπομπές

Πηγές

Γεωργίου Ι. Ζολώτα: Ιστορία της Χίου, τόμος Α («Ιστορική Τοπογραφία και Γενεαλογία»). Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου, Αθήναι 1921, σσ. 610-612.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Σύντομη περιγραφή με εικόνα Αρχειοθετήθηκε 2011-07-05 στο Wayback Machine.