Η Νέα Ποταμιά, γνωστή και απλώς ως Ποταμιά, είναι μικρό χωριό της Περιφερειακής Ενότητας Χίου στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, επάνω στη νήσο Χίο, στο βόρειο τμήμα της, με πληθυσμό 64 κατοίκων (απογραφή 2011). Είναι κτισμένη σε μεσοσταθμικό υψόμετρο 450 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, σε οδική απόσταση 50 χιλιομέτρων βορειοδυτικά από την πόλη της Χίου.

Γεωγραφία-δημογραφία

Οι γεωγραφικές συντεταγμένες της Νέας Ποταμιάς είναι πλάτος 38°31΄ Βόρειο και μήκος 25°57΄ Ανατολικό. Το κοντινότερο χωριό είναι η Πισπιλούντα, 1 χιλιόμετρο σε ευθεία γραμμή προς τα βόρεια-βορειοανατολικά. Από τη θάλασσα απέχει 5,8 χιλιόμετρα σε ευθεία γραμμή, προς τα νότια-νοτιοδυτικά (λιμάνι των Λιμιών). Οι κάτοικοι της Νέας Ποταμιάς ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία. Διοικητικά η Νέα Ποταμιά υπάγεται σήμερα στην ομώνυμη τοπική κοινότητα (της οποίας αποτελεί τον μοναδικό οικισμό), της Δημοτικής Ενότητας Αμανής του Δήμου Χίου, στην Περιφερειακή Ενότητα Χίου της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Παλαιότερα, εντελώς αντίστοιχα, ήταν έδρα ομώνυμης κοινότητας, της Επαρχίας και του Νομού Χίου. Ο ταχυδρομικός κώδικας του χωριού είναι 82102. Η εξέλιξη του πληθυσμού της Νέας Ποταμιάς στις επίσημες απογραφές φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.

Ιστορικό

Η Νέα Ποταμιά κτίσθηκε τον 20ό αιώνα από τους κατοίκους παλαιότερου χωριού, που ονομαζόταν Ποταμιά και τα ερείπιά του σώζονται στο βάθος απότομης κοιλάδας, 1,3 χιλιόμετρο (απόσταση σε ευθεία γραμμή) στα βορειοδυτικά του σημερινού χωριού. Η αιτία για την εγκατάλειψη του παλαιού χωριού (γνωστού σήμερα και ως «Παλιά Ποταμιά») ήταν το ανθυγιεινό μικροκλίμα του, καθώς δεν το έβλεπε σχεδόν ο ήλιος. Για τον λόγο αυτόν, η Νέα Ποταμιά είναι το μοναδικό ίσως χωριό της Χίου με πλατιές οδούς (8 μέτρα πλάτος) και τετράγωνη ρυμοτομία. Η ιδέα να μετακινηθεί το χωριό υπήρχε από το 1955. Η Νέα Ποταμιά άρχισε να χτίζεται το 1961 και οι τελευταίοι κάτοικοι εγκατέλειψαν το παλαιό χωριό το 1964. Αλλά και το παλαιό χωριό προήλθε από μεσαιωνικό οικισμό προς την Πιραμά, που ονομαζόταν Άγιος Γεώργιος, με πολλές βελανιδιές. Ο Άγιος Γεώργιος φαινόταν από τη θάλασσα, οπότε ήταν εύκολος στόχος για τους πειρατές και για τον λόγο αυτόν περί το 1600 οι κάτοικοι μετεγκαταστάθηκαν στην Παλιά Ποταμιά. Η Παλιά Ποταμιά, όπως φανερώνει το όνομά της, ήταν στη συμβολή δύο μικρών ποταμιών, από τα οποία το μεγαλύτερο ήταν το ρέμα του Κούρβουλου. Σήμερα το χωριό υπάγεται εκκλησιαστικώς στην αρχιερατική επιτροπεία Βολισσού της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου, Ψαρών και Οινουσσών. Ο ενοριακός ναός (η «χωριοεκκλησιά») της Νέας Ποταμιάς τιμάται στη μνήμη των Αγίων Αναργύρων, ενώ της Παλιάς Ποταμιάς (ναός του 17ου αιώνα) στη μνήμη του Αγίου Αντωνίου.

Από τη Νέα Ποταμιά κατάγεται η Χαρά (Ζαχαρούλα) Καρυάμη, ολυμπιονίκης (χάλκινο μετάλλιο) με την ομάδα ρυθμικής γυμναστικής στο ανσάμπλ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000.

Παραπομπές

Πηγές

Ελλάς: οδικοί-τουριστικοί χάρτες, έκδ. Ν. & Ι. Φώτης, 33η έκδοση, Αθήνα 2005/6 Γεωργίου Ι. Ζολώτα: Ιστορία της Χίου, τόμος Α΄ («Ιστορική Τοπογραφία και Γενεαλογία»). Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου, Αθήναι 1921, σελ. 630. Η Παλαιά Ποταμιά στη Χίο Το χωριό που εγκαταλείφθηκε λόγω της περιορισμένης ηλιοφάνειας