Τα Κουρούνια είναι ένα μικρό χωριό της βόρειας-βορειοδυτικής Χίου, σε οδική απόσταση 58 περίπου χιλιομέτρων από την πόλη της Χίου. Σήμερα υπάγεται στο ομώνυμο δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Χίου.

Τοποθεσία

Τα Κουρούνια χωρίζονται σε δύο τμήματα-συνοικίες, με τις ονομασίες «Φτανάδος» και «Κάτω Χωριό». Είναι κτισμένα στις βόρειες πλαγιές του βουνού Αμανή. Το μεσοσταθμικό υψόμετρο του χωριού είναι 360 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Κοντινότερος οικισμός είναι ο Εγρηγόρος, 1 περίπου χιλιόμετρο προς τα βόρεια, και λίγο μακρύτερα τα χωριά Αφροδίσια (προς τα νοτιοανατολικά) και Νενητούρια (προς τα δυτικά). Σε τοπογραφική κλίμακα, τα Κουρούνια είναι χτισμένα στην πλαγιά της Ράχης Κόμπου, ψηλά στη ρεματιά του ομώνυμου ρέματος (Ρέμα των Κουρουνίων), που εκβάλλει στο Αιγαίο Πέλαγος δύο περίπου χιλιόμετρα βορειότερα, στην παραλία Γαλάτου. Τα σημερινά Κουρούνια απέχουν από την τοποθεσία όπου ήταν χτισμένα τα παλιά Κουρούνια περίπου μισή ώρα πεζοπορία. Στα παλιά Κουρούνια, βρέθηκαν αρχαίοι τάφοι, ενώ στον «Ερινό» που ήταν Φρυκτωρία, ερειπωμένο τμήμα πολυγωνικών τειχών, μάλλον πελασγικών. Στο θέση «Ρούκλο« (που ενδεχομένως είναι παραφθορά του ονόματος του Ηρακλή) λίγο έξω από το χωριό, βρέθηκε η αρχαία επιγραφή «Ιηρόν Ηρακλέους».

Ονομασία

Η ονομασία του χωριού προέρχεται από το Κορώνεια/Κορώνη, όνομα αρκετών αρχαίων πόλεων και σημερινών χωριών της Ελλάδας, ενώ υπάρχει και χωριό Κουρούνι, στη νότια Εύβοια.

Δημογραφική εξέλιξη

Η εξέλιξη του πληθυσμού των Κουρουνίων στις επίσημες απογραφές φαίνεται στον πίνακα:

Απασχόληση και παραγωγή

Τα Κουρούνια έχουν πολλά αμπέλια. Εξαιτίας των πολλών νερών, εκτός από ελαιόδενδρα ευδοκιμούν και άλλα οπωροφόρα δέντρα, και οι Κουρουνιώτες ασχολούνται κυρίως με τη δενδροκαλλιέργεια. Το χωριό παράγει ελιές, λάδι, αμύγδαλα, καρύδια, όσπρια και το περίφημο «Κουρουνιώτικο» κρασί. Κατά τον Κ. Χωρεάνθη το κρασί αυτό είναι «εφάμιλλο των καλύτερων κρασιών της χώρας» και για τον λόγο αυτό υποθέτει ότι εδώ ίσως ήταν η αρχαία περιοχή Αριουσία, όπου παραγόταν ο «αριούσιος οίνος», κρασί ονομαστό σε όλο τον αρχαίο κόσμο. Κατά τους Γλύκα και Ρυμική, «τα σπίτια εδώ είναι ωραιότερα των άλλων χωριών, οι δρόμοι στενοί και δύσκολοι, μα όλοι καθαροί».

Αξιοθέατα

Πρόσφατα δημιουργήθηκε στο παλαιό κτίριο του σχολείου του χωριού το "Εκκλησιαστικό μουσείο", με την παλαιά εικονογράφηση της χωριοεκκλησιάς με αγιογραφίες του ξακουστού αγιογράφου Παναγιωτάκη. Ο ενοριακός ναός (η «χωριοεκκλησιά») των Κουρουνίων τιμάται στο όνομα του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου (όπως και σε ένα άλλο χωριό της Αμανής, την Παρπαριά). Υπάρχουν επίσης παλαιοί ναοί και εξωκλήσια, όπως ο Άγιος Προκόπιος, η Παναγιά, ο Άγιος Γεώργιος, ο Χριστός, ο Ταξιάρχης, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και η Αγία Κυριακή. Το χωριό υπάγεται εκκλησιαστικώς στην αρχιερατική εποπτεία Κουρουνίων της Ιεράς Μητροπόλεως Χίου, Ψαρών και Οινουσσών.

Προσωπικότητες

Από τα Κουρούνια κατάγεται ο ηθοποιός Γιάννης Καπετάνιος.

Παραπομπές

Πηγές

Δημ. Γλύκα, Μιχ. Ρυμική, Δημ. Σκάμαλου: Χίος: Η ιδιαίτερη πατρίδα μας, Χίος 1975, σελ. 85 Γεωργίου Ι. Ζολώτα: Ιστορία της Χίου, τόμος Α («Ιστορική Τοπογραφία και Γενεαλογία»). Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου, Αθήναι 1921, σσ. 635-636. Κώστα Χωρεάνθη: Τουριστικός οδηγός της Χίου, εκδ. «Χίος-ημερολόγιο», Χίος 1970

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Σύντομη περιγραφή με εικόνα Αρχειοθετήθηκε 2012-06-15 στο Wayback Machine.