Πληροφορίες
Οι Καλάθενες (επίσημο: αι Καλάθεναι) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Κισσάμου στην περιφερειακή ενότητα Χανίων της Κρήτης. Βρίσκονται 7 χλμ. νότια από το Καστέλλι Κισάμου και απέχουν 50 χιλιόμετρα από τα Χανιά. Είναι κτισμένες σε υψόμετρο 280 μ.
Ιστορικά στοιχεία
Η παλαιότερη μνεία του χωριού γίνεται βενετσιάνικο έγγραφο του 1256, στο οποίο απαριθμούνται οι οικισμού της περιοχής της Κισάμου. Στις ενετικές απογραφές αναφέρονται πολλαπλά χωριά με το όνομα Καλαθένες, πιθανών ξεχωριστές συνοικίες του χωριού, οι οποίες ανήκαν σε διαφορετικούς φεουδάρχες. Ο Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 αναφέρει δύο χωριά, Callathenes Giacianà και Calathenes Xathogiano, στην επαρχία Κισάμου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρονται τέσσερα, τα Callattenes με 49 κατοίκους, Callattenes με 112 κατοίκους, Callattenes et Sacogiena με 110 κατοίκους και Callathenes Giacianà με 4 οφειλόμενες αγγαρείες. Ο Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα το 1630 αναφέρει τρία χωριά, τα Apano Calatones, Calatones και Calatones Damuli. Ο Τριβάν αναφέρει μόνο το όνομα Challathena. Το 1881 ανήκε στον δήμο Καστελίου και σύμφωνα με την απογραφή είχαν αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, με 279 κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχαν 324 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Το 1920 είχαν οριστεί έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου. Το 1925 ορίστηκαν έδρα της κοινότητα Καλαθενών μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση το 1997, όταν εντάχθηκε στον δήμο Κισάμου.
Απογραφές πληθυσμού
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
Αξιοθέατα
Στο χώριο σώζονται βενετσιάνικα αρχοντικά, εκκλησίες και λαϊκές οικίες. Από τα αρχοντικά που σώζονται, το ένα διακρίνεται για το εντυπωσιακό θύρωμά του με κατεστραμμένο οικόσημο. Το άλλο κτίριο που σώζεται είναι γνωστό ως βίλλα Ρετόντα ή Ροτόντα. Το κτίριο άρχισε να κτίζεται στις αρχές του 17ου αιώνα και τουρκική κατάκτηση της Κρήτης το βρήκε ημιτελές, με μόνο τον ισόγειο όροφο να έχει ολοκληρωθεί. Το κτίριο διαθέτει εσωτερική αυλή και έχει κτιστεί στα πρότυπα των βιλλών του Παλάντιο. Στο χωριό σώζονται οι τοιχογραφημένοι ναοί της Παναγίας και της Αγίας Τριάδας, του Αγίου Ιωάννη και του Αγίου Γεωργίου. Ο ναός της Παναγίας και της Αγίας Τριάδας είναι δίκλιτος, με το νότιο κλίτος να χρονολογείται στην πρώτη ενετική περίοδο, ενώ το βόρειο προστέθηκε αργότερα. Μόνο το νότιο κλίτος είναι τοιχογραφημένο, αλλά οι τοιχογραφίες είναι φθαρμένες. Ο ναός έχει εισόδους στη βόρεια και τη νότια πλευρά με αετωματική απόληξη από πάνω, ενώ και το παράθυρο του ναού έχει αετωματική απόληξη. Ο διπλός ναός του Αγίου Γεωργίου έχει θύρωμα γοτθικού ρυθμού με βεργίο και στο εσωτερικό του υπάρχουν σπαράγματα τοιχογραφιών καλυμμένα με ασβεστοκονίαμα. Ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος χρονολογείται επίσης από την ενετική περίοδο. Φέρει διπλό γοτθικό θύρωμα και έχει ενισχυθεί με αντιρρίδα ώστε να μην καταρρεύσει.
Διοικητικά στοιχεία
Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 με το ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοιδρυθείσας κοινότητας. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και με την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, αποτελεί την κοινότητα Καλαθενών που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Κισσάμου του δήμου Κισσάμου ενώ σύμφωνα την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 160 κατοίκους. Δείτε Κοινότητα Καλαθενών
