Πληροφορίες
Η Στρατονίκη είναι ορεινό χωριό του νομού Χαλκιδικής. Η θέση της είναι στους πρόποδες του Στρατονικού Όρους και διαθέτει θέα στον Ακάνθιο κόλπο, στον Άθωνα και στον κόλπο του Αγίου Όρους. Το 2011 είχε πληθυσμό 561 κατοίκους. Αποτελεί επίσης ομώνυμη τοπική κοινότητα στον Δήμο Αριστοτέλη (και πρώην Δήμο Σταγείρων-Ακάνθου). Οι κάτοικοι της Στρατονίκης απασχολούνται στα μεταλλεία, στην υλοτομία και στην κτηνοτροφία. Είναι ένα από τα ιστορικά «Μαντεμοχώρια» της ανατολικής Χαλκιδικής, υπήρξε η πρωτεύουσα της συνομοσπονδίας 12 χωριών με την επωνυμία «Κοινόν του Μαδεμίου» και κατά τον 19ο αιώνα στην Στρατονίκη (τότε Ίσβορος) ήταν η έδρα του Επισκόπου Ιερισσού. Απέχει 92 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη, 23 χλμ. από την Ιερισσό και 52 χλμ. από τον Πολύγυρο. Στον οικισμό λειτουργούν ιατρείο, νηπιαγωγείο, δημοτικό σχολείο και πολιτιστικός σύλλογος. Το Δημοτικό Σχολείο είναι ένα εξαιρετικό, διόροφο κτίριο του 1913 από λαξευμένη πέτρα, εξαιρετικής αισθητικής μοναδικό στο είδος του. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια είναι κλειστό με ότι αυτό συνεπάγεται. Πολιτιστικές εκδηλώσεις γίνονται τον Αύγουστο, στο πανηγύρι του Αγίου Νικολάου στις 6 Δεκεμβρίου, στον οποίο είναι αφιερωμένη η κύρια εκκλησία στο χωριό, και στις 27 Δεκεμβρίου διοργανώνεται η «Γιορτή του πατσά», την οποία διοργανώνει ο Σύλλογος γυναικών Στρατονίκης/Σταγείρων και προσφέρουν ζεστό πατσά, άφθονο κρασί και τσίπουρο, ζωντανή μουσική και χορευτικά από τους συλλόγους των γύρω χωριών.
Δημοτικό Διαμέρισμα Στρατονίκης
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Στρατονίκης (Δήμου Αριστοτέλη) αριθμούσε 738 κατοίκους το 2001. Οι οικισμοί που το συναποτελούν είναι:
η Στρατονίκη [ 750 ], έδρα η Ελευθερόνησος (νησίδα) [ 0 ], ακατοίκητη το Κρυονέρι [ 38 ]
Ιστορικά στοιχεία
Το όνομα του χωριού πιστεύεται ότι οφείλεται στην αδελφή του βασιλέα της Μακεδονίας Περδίκκα, Στρατονίκη. Ο Περδίκκας έκτισε την πόλη Στρατονίκη προς τιμήν της αδερφής του, σύμφωνα με την εικασία. Ωστόσο το πραγματικό παλιό όνομα του χωριού έως το 1926 ήταν Ίσβορος. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας (από τον 16ο αιώνα, οπότε αναδιοργανώθηκαν τα μεταλλεία από τον Σουλτάνο) το χωριό αναπτύχθηκε εξαιτίας των μεταλλείων, στα οποία εργάζονταν Έλληνες, Εβραίοι, Τούρκοι, Κιρκάσιοι, Αλβανοί κ.ά. λαοί των Βαλκανίων. Το 1821 συμμετείχε ενεργά στην επανάσταση της Χαλκιδικής, αναδεικνύοντας σημαντικές μορφές αγωνιστών, όπως ο Δημήτριος Σταγειρίτης, ο Νικόλαος Σταγειρίτης, ο Νικόλαος Κλονής και άλλοι. Από τη Στρατονίκη καταγόταν ο λόγιος του 19ου αιώνα Αθανάσιος Σταγειρίτης.
Διοικητική ιστορία
Η κοινότητα Ισβόρου νομού Θεσσαλονίκης συστάθηκε στις 9 Ιουλίου 1918 με έδρα τον ομώνυμο οικισμό. Μετονομάστηκε σε Στρατονίκη στις 22 Ιανουαρίου 1924. Η κοινότητα αποσπάστηκε στην επαρχία Λιαριγκόβης του νομού Χαλκιδικής από την επαρχία Χαλκιδικής του νομού Θεσσαλονίκης στις 2 Σεπτεμβρίου 1924. Ως κοινότητα λειτούργησε μέχρι το 1997 οπότε προσαρτήθηκε στον δήμο Σταγείρων - Ακάνθου.
