Για την αρχαία πόλη των Σταγείρων, πατρίδας του Αριστοτέλη, δείτε Αρχαία Στάγειρα.

Τα Στάγειρα (352 κάτοικοι το 2011) είναι χωριό που βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Στρατονικού (Στρεμπενίκος), με υψόμετρο 500 περίπου μέτρα, στη βορειοανατολική πλευρά της Χαλκιδικής. Η απόστασή τους από την πόλη της Θεσσαλονίκης είναι 73 χιλιόμετρα. Έλαβαν το όνομά τους από την αρχαία πόλη των Σταγείρων, η οποία βρίσκεται σε παράλια θέση 10 χιλιόμετρα ανατολικότερα και είναι ο τόπος όπου γεννήθηκε ο φιλόσοφος και πανεπιστήμονας Αριστοτέλης.

Αξιοθέατα

Το χωριό Στάγειρα βρίσκεται πάνω στον κεντρικό οδικό άξονα Θεσσαλονίκης - Ουρανούπολης και απέχει 8 χιλιόμετρα από τη θάλασσα.

Στην είσοδο του χωριού σήμερα, βρίσκεται το πάρκο στο οποίο βρίσκεται ο ανδριάντας του Αριστοτέλη καθώς επίσης και πολλά υπέργεια μνημεία, όπως πύργοι (ένας του 16ου αιώνα), δημόσια λουτρά και το κονάκι του Μαδέμ Αγά, από την εποχή των Σιδηροκαυσίων. Ο κεντρικός ναός είναι αφιερωμένος στο Γενέσιο της Θεοτόκου και χρονολογείται από το 1814. Πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου.

Υποδομές

Λειτουργεί το Δημοτικό Σχολείο Σταγείρων-Στρατονίκης και δραστηριοποιείται πολιτιστικός σύλλογος, με το όνομα «Αρχαία Στάγειρα». Από αθλητική άποψη ενεργή είναι η ομώνυμη ποδοσφαιρική ομάδα.

Ιστορικά στοιχεία

Αρχαία Στάγειρα

Τα Αρχαία Στάγειρα βρίσκονται σε παράλια θέση, 10 χιλιόμετρα ανατολικά του νεότερου (σημερινού) ορεινού οικισμού των Σταγείρων. Η αρχαία πόλη των Σταγείρων, όπου γεννήθηκε ο Αριστοτέλης, καταστράφηκε από το Φίλιππο Β΄ αλλά ξανακτίστηκε από τον Αλέξανδρο τον Μέγα, προς τιμήν του δασκάλου του. Αυτή η αρχαία πόλη βρίσκεται δίπλα στον σύγχρονο οικισμό της Ολυμπιάδας και αποτελεί επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο.

Τα Στάγειρα της νεότερης ιστορίας

Το παλιό όνομα του ορεινού νεότερου χωριού των Σταγείρων ήταν Καζαντζή Μαχαλάς και αποτελούσε ένα από τα χωριά των Μαντεμοχωρίων. Οι κάτοικοι εργάζονταν στα γειτονικά μεταλλεία κατά τους βυζαντινούς χρόνους και αυτό συνεχίστηκε κατά την Τουρκοκρατία. Τα μεταλλεία αυτά ανήκαν σε μονές του Αγίου Όρους ως το 18ο αιώνα, οπότε την εκμετάλλευσή τους ανέλαβαν τα Μαντεμοχώρια. Από τα Στάγειρα ήταν ο Διδάσκαλος του Γένους Αθανάσιος Σταγειρίτης (Λογιώτατος Σταγειρίτης) (1780 - 1840) σφοδρός αντίπαλος του Αδαμάντιου Κοραή και ο Δημήτριος Σταγειρίτης, οπλαρχηγός της επανάστασης του 1821 και πληρεξούσιος Μακεδονίας στις εθνοσυνελεύσεις Γ΄ Επιδαύρου και Δ΄ Άργους (διατέλεσε διοικητής της Φρουράς Μενδενίτσης και Ζητουνίου). Επίσης ο Ελευθέριος Μιχαήλ ήταν αγωνιστής του 1821 από την εγκαταλελειμμένη σήμερα, γειτονική Χωρούδα. Στα Στάγειρα γεννήθηκε επίσης ο νεομάρτυρας Σάββας, ο οποίος έγινε μοναχός στη Μονή Κωνσταμονίτου του Αγίου Όρους και μαρτύρησε μαζί με άλλους τέσσερις μοναχούς κατά την επανάσταση της Χαλκιδικής, το 1821.

Παραπομπές

Πηγές

Ταξιδιωτικός Οδηγός, Κεντρική-Δυτική Μακεδονία, εκδ. Explorer, 2003.