Ο Άγιος Νικόλαος βρίσκεται στη Χαλκιδική και ανήκει στο Δήμο Σιθωνίας. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή 2021, το δημοτικό διαμέρισμα Αγίου Νικολάου έχει 1.965 κατοίκους, ενώ ο δήμος, με έδρα τη Νικήτη, 12.080.

Ιστορία

Στην ευρύτερη περιοχή του Αγίου Νικολάου έχουν εντοπιστεί ίχνη προϊστορικών οικισμών. Βορειοανατολικά του σημερινού οικισμού, στη θέση Πύργος, αναπτύχθηκε στα κλασικά χρόνια ο οικισμός Σίγγος από τον οποίο έλαβε το όνομά του ο Σιγγιτικός κόλπος, μετέπειτα επονομασθείς του Αγίου Όρους που χωρίζει τις χερσονήσους Σιθωνίας και Άθω.

Το σύγχρονο χωριό σχηματίστηκε από την ένωση δύο οικισμών: του Αγίου Νικολάου, όπου κατοικούσαν πρόσφυγες από τη Μάνη, και του Αγίου Γεωργίου, κατοικούμενου από ντόπιους Χαλκιδικιώτες. Κατ' άλλους η ονομασία οφείλεται στη μονή Αγίου Νικολάου του Χρυσοκαμάρου, μετόχι της μονής Ξενοφώντος του Άγίου Όρους, που βρισκόταν στη θέση Πύργος. Οι κάτοικοι του Αγίου Νικολάου συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821, ανάμεσά τους διακρίθηκαν οι αγωνιστές της επανάστασης του 1821 ο Ιωάννης (Γιαννάκης) Παπά, Τριαντάφυλλος Αστερίου, Στέργιος Παύλου, ο Δημήτριος Στεργιανού, ο Αθανάσιος Δημητρίου και άλλοι.

Οι κάτοικοι συμμετείχαν επίσης και στο κίνημα του Τσάμη Καρατάσου το 1854. Η περιοχή απελευθερώθηκε από τους Οθωμανούς το 1912.

Το χωριό σήμερα

Οι κάτοικοι του Αγίου Νικολάου ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία, τη μελισσοκομία, ενώ ανεπτυγμένη είναι και η δραστηριότητα στο χώρο του τουρισμού. Υπάρχει παιδικός σταθμός, διθέσιο Νηπιαγωγείο, επταθέσιο Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο και Ενιαίο Λύκειο. Η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού (Αστέρας Αγίου Νικολάου) αγωνίζεται στην Β' τοπική κατηγορία της ΕΠΣ Χαλκιδικής. Δραστηριοποιείται πολιτιστικός σύλλογος με την ονομασία "Βουρβουρού". Διαθέτει Κέντρο Υγείας, Αστυνομικό Τμήμα, Ταχυδρομείο και Κοινοτικό Μέγαρο, Εθελοντική Ομάδα Πυροπροστασίας Αγίου Νικολάου (ΟΠΕΑΝ).

Πολιτιστικά στοιχεία

Υπάρχουν τρεις τοπικές εορτές: του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Παρασκευής. Η μεγάλη εκκλησία τιμάται στον Άγιο Γεώργιο ενώ η δεύτερη σε μέγεθος είναι αφιερωμένη στην πολιούχο Αγία Παρασκευή. Στο πανηγύρι του Αγίου Νικολάου στον λόφο Βέτρυνο (Συντεταγμένες: 40°14'39"N 23°41'38"E ), μετά τη Θεία Λειτουργία, ανάβονται φωτιές για να καούνε οι θάμνοι γύρω από το εκκλησάκι, για να αποσυμφορηθεί από τα αγριόχορτα που μεγάλωσαν μέσα στον χρόνο. Στο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου η Θεία Λειτουργία τελείται στο παλιό εξωκκλήσι του Αγίου στην περιοχή Δημάνια (Συντεταγμένες: 40°14'55"N 23°40'27"E ). Μετά τη Λειτουργία, ετοιμάζονται μεζέδες και ποτά που συνοδεύονται από χορούς συνοδεία ζωντανής ορχήστρας. Άλλο εξωκκλήσι του χωριού είναι αυτο της Αγίας Μαρίνας, το οποίο βρίσκεται λίγο έξω από τον οικισμό, στους πρόποδες του λόφου Γκούβαλη, στο οποίο τελείται η Θεία Λειτουργία την ημέρα της εορτής της αγίας. Στο μεγαλύτερο πανηγύρι, αυτό της πολιούχου Αγίας Παρασκευής, οι εκδηλώσεις αρχίζουν νωρίτερα από τη μέρα της μνήμης της. Κάθε βράδυ στην πλατεία στήνεται λαϊκό παραδοσιακό γλέντι με τοπικές ή ξένες ορχήστρες. Το βράδυ της παραμονής οι πιστοί αγρυπνούν στον αυλόγυρο της εκκλησίας. Ανήμερα, μετά τη Θεία Λειτουργία, προσφέρεται "μπισκοτολούκουμο". Παρόμοια πανηγύρια με φαγητό και χορό γίνονται του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος (πρώτο Σάββατο Σαρακοστής) στον Όρμο Παναγίας και την Καθαρή Δευτέρα στην πλατεία του χωριού. Την Τρίτη του Πάσχα γίνεται η μεγάλη λιτανεία όλων των εικόνων του Αγίου Γεωργίου. Στη στάση που γίνεται στο εξωκκλήσι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στον Παπίδηλο, προσφέρονται κόκκινα αυγά, τυρί, ψωμί και κρασί για τους οδοιπόρους πιστούς που λιτανεύουν τα "Εικονίσματα" όπως αποκαλούν οι ντόπιοι τη λιτανεία αυτή. Η παράδοση θέλει την αρχή αυτής εκδήλωσης στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Οι κάτοικοι πήγαιναν μέχρι τον Όρμο Παναγίας με τα πόδια και καθώς έσκυβαν να προσκυνήσουν τις εικόνες που ήταν αραδιασμένες στο πεζούλι των Αγίων Θεοδώρων, αντάλαζαν μυστικά τα σχέδιά τους για την Επανάσταση. Σήμερα η διαδρομή έχει μειωθεί και περιορίζεται περιμετρικά του χωριού.

Δ.δ. Αγίου Νικολάου

Το Δημοτικό διαμέρισμα συναποτελούν οι οικισμοί (οι 6 εξ αυτών ακατοίκητοι):

ο Άγιος Νικόλαος [ 1.684 ] το Αϊμπελίτσι [ 0 ] η Βουρβουρού [ 297 ] η Γαλήνη (Δ.δ. Αγίου Νικολάου) [ 0 ] η Διάπορος [ 3 ] ο Ελαιώνας [ 1 ] η Ελιά (Δ.δ. Αγίου Νικολάου) [ 0 ] ο Ζωγράφου [ 0 ] το Λαγονήσι [ 8 ] ο Όρμος Παναγίας [ 88 ] το Περιστέρι [ 0 ] ο Πύργος [ 3 ] η Σαλονικιού [ 54 ] τα Σχοινιά [ 6 ] η Φτερωτή [ 0 ]

Εξέλιξη πληθυσμού

Ο Άγιος Νικόλαος κατά το έτος 1478 αριθμούσε 40 νοικοκυριά, το 1530 22 (20 χριστιανικά και 2 μουσουλμανικά), ενώ το 1568 25 νοικοκυριά. Στην απογραφή σπιτιών το 1862 υπήρχαν 92 οικήματα.

Προσωπικότητες

Δημήτρης Ζηνόζης (1920-2013): Έλληνας δικηγόρος, πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών και κύριος εμπνευστής του επιστημονικού περιοδικού "Αχαϊκή Νομολογία". Παύλος Παυλούδης: Έφεδρος Ανθυπασπιστής Πεζικού της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) πεσών κατά την τουρκική εισβολή του 1974.

Παραπομπές

Σημειώσεις

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιδιωτική ιστοσελίδα με τουριστικές πληροφορίες για τον Άγιο Νικόλαο Κατάλογος επαγγελματιών Αγίου Νικολάου Σωματείο Τουριστικών Καταλυμάτων Αγίου Νικολάου "ΞΕΝΙΟΣ ΔΙΑΣ"