Το Γομάτι είναι οικισμός του νομού Χαλκιδικής, στα βόρεια του Σιγγιτικού Κόλπου και στις υπώρειες του όρους Αθούλη. Αποτελεί ομώνυμο Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αριστοτέλη με τρεις συνολικά οικισμούς, συμπεριλαμβανομένης της έδρας του δήμου. Η απόστασή του χωριού από τη Μεγάλη Παναγία είναι 20 περίπου χιλιόμετρα και από τη Θεσσαλονίκη γύρω στα 108 χιλιόμετρα. Κοντά στον οικισμό βρίσκονται αρκετές παραλίες, όπως το Καστρί, η Μαλαθριά, το Δεβελίκι, η Χιλιαδού, ο Πύργος και άλλες. Κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η γεωργία, η αλιεία και η κτηνοτροφία, όπως επίσης και εργάζονται στα μεταλλεία. Η έλλειψη υποδομής στον τομέα της αξιοποίησης των υδάτων αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού. Στο χωριό υπάρχει μεταξύ άλλων νηπιαγωγείο, Πολιτιστικό Σύλλογο Γυναικών καθώς επίσης και ποδοσφαιρική ομάδα. Πανηγυρίζει στις 9 Μαρτίου (βλ. κουρμπάνι) και 15 Αυγούστου, οπότε εορτάζει ο ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου και των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων. Το χαρακτηριστικότερο έθιμο του χωριού (χρονολογείται από το 10ο αι.) είναι ο μεγάλος «φανός» που καίγεται το βράδι της Αναστάσεως. Λίγο έξω από το χωριό υπάρχει βυζαντινό τοξωτό γεφύρι και το εκκλησάκι του τοπικού Αγίου Γεωργίου, που έζησε στην περιοχή έως τις αρχές του 19ο αι. Ο Άγιος Γερβάσιος (18ος αι.) μόνασε στο Αγ. Όρος και γεννήθηκε και αυτός στο Γομάτι. Μεγάλο πανηγύρι με πολιτιστικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις γίνεται του «Αη-Λια». Επίσης κοντά στο Δημοτικό Διαμέρισμα Γοματίου λειτουργούν δύο κατασκηνώσεις, η μία είναι η χριστιανική κατασκήνωση του Ιερού Ναού της Αγίας Τριάδος Θεσσαλονίκης και η άλλη είναι ιδιωτική και ονομάζεται Ελαιώνες.
Με 637 κατοίκους συνολικά το 2001, το Δημοτικό Διαμέρισμα Γοματίου συγκροτούν οι οικισμοί:
το Γομάτι [ 591 ], έδρα. το Δεβελίκι [ 44 ], παραλιακό. ο Πύργος Χιλιαδούς [ 2 ], επίσης παραλία.
Το 946 μ.Χ. ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης ίδρυσε μονή γύρω από την οποία μετά χρόνια σχηματίστηκε οικισμός. Το έτος 1300 οι κάτοικοι αριθμούσαν περί τους 1200. Σύμφωνα με μια εκδοχή το όνομα ίσως οφείλεται στον επιστάτη Γόματο, ο οποίος επέβλεπε την περιοχή υπό τη Διοίκηση του Αγίου Όρους. Επίσης ο οικισμός ίσως οφείλει το όνομά του σε πρόσφυγες του όρμου και του εγκαταλειμμένου πλέον χωριού Γοματίου της Λήμνου. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ήταν ένα από τα 12 Μαδεμοχώρια.Το Γομάτι αποτελούσε Μετόχι των Ιερών Μονών Ιβήρων και Ξηροποτάμων, ενώ καταστράφηκε ολοσχερώς από σεισμό το 1932.. Κατά την Επανάσταση του 1821, οι Γοματιανοί συμμετείχαν με πολλούς αγωνιστές, όπως ο Απόστολος Βασιλείου (1800-1833), ο Μιχαήλ Νικολάου και ο καπετάν Στεριανός Μαρίνος, ο οποίος ήταν πληρεξούσιος της Χαλκιδικής στην Α' Εθνοσυνέλευση Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος
