Πληροφορίες
Η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή Αθηνών (ΡΕΣ), είναι ένα δημόσιο εκπαιδευτικό ίδρυμα, το οποίο λειτουργεί από το 1844. Αποτελεί το κύριο μέρος του Ριζαρείου Ιδρύματος (ΝΠΔΔ), το οποίο εδρεύει στην Αθήνα και αποτελεί συγχρόνως ένα από τα μεγαλύτερα και ενεργά κληροδοτήματα της Ελλάδος. Σήμερα η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή, λειτουργεί κυρίως ως Γενικό Εκκλησιαστικό Λύκειο, στις εγκαταστάσεις της, στο Χαλάνδρι.
Ιστορικά Στοιχεία
Η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή, ιδρύθηκε και λειτούργησε πρώτη φορά το 1844 στην Αθήνα με τα πρώτα διδακτήριά της, για περισσότερο από έναν αιώνα, τα οποία βρίσκονταν επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας. Ιδρυτές της Ριζαρείου Σχολής ήταν οι Ηπειρώτες αδελφοί και Εθνικοί Ευεργέτες Μάνθος και Γεώργιος Ριζάρης μέσω της διαθήκης τους το 1837. Βάσει αυτής υλοποιήθηκαν τα σχέδια των δύο αδερφών. Η αρχική όμως σκέψη για ίδρυση σχολής προέρχεται από τον λόγιο κληρικό Κωνσταντίνο Οικονόμου τον εξ Οικονόμων, ο οποίος το 1814 είχε συστήσει στον Μάνθο Ριζάρη, ενώ βρισκόταν στη Μόσχα, να διαθέσει το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του για την ίδρυση Εκκλησιαστικής Σχολής και Ακαδημίας στην Αθήνα, όταν η Ελλάδα θα απελευθερώνονταν, με κύριο σκοπό την μόρφωση και την εκπαίδευση του κλήρου. Μετά τον θάνατο του αδερφού του Μάνθου Ριζάρη το 1824, ο Γεώργιος συμβουλευόμενος τον Αδαμάντιο Κοραή και υποστηριζόμενος από τον Ιωάννη Καποδίστρια, συνέταξε διαθήκη στην οποία όριζε τα περί ιδρύσεως και λειτουργίας της Ριζαρείου Σχολής. Το 1841, λίγο πριν πεθάνει ο Γεώργιος Ριζάρης, του απονεμήθηκε ο Χρυσός Σταυρός των Ιπποτών του Βασιλικού Τάγματος από τον τότε Βασιλιά της Ελλάδος Όθωνα, για την μεγάλη εθνική προσφορά του.
Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή Αθηνών
Όταν το 1836 ο Γεώργιος Ριζάρης εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα, ξεκίνησε τις νομικές διαδικασίες για την ίδρυση της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής και προέβη στην αγορά ακινήτων στο κέντρο της Αθήνας. Τα εγκαίνια της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής γίνονται στις 15 Μαΐου 1844, παρουσία του Βασιλέα της Ελλάδος Όθωνα, του Μητροπολίτου Αθηνών Νεοφύτου και του τότε Πρωθυπουργού της Ελλάδος Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, αλλά και πολλών άλλων σημαντικών προσώπων. Πρώτος διευθυντής της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, διατελέσε ο διδάσκαλος του γένους, λόγιος και συγγραφέας Γεώργιος Γεννάδιος. Εκείνη την περίοδο τα δύο σημαντικότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ελλάδος ήταν το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή. Σημαντικό είναι να αναφερθεί ότι από την Ριζάρειο Σχολή έχουν αποφοιτήσει σημαντικές προσωπικότητες της Ελλάδος: 2 πρωθυπουργοί, 2 αρχιεπίσκοποι, περισσότεροι από 65 μητροπολίτες, 7 υπουργοί, 14 πρυτάνεις, 7 πρόεδροι της Ακαδημίας Αθηνών, εκατοντάδες κληρικοί, πανεπιστημιακοί καθηγητές, καλλιτέχνες, κ.λπ.
= Άγιος Νεκτάριος
= Την περίοδο 1894-1908 Διευθυντής της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, υπήρξε ο Μητροπολίτης Πενταπόλεως Νεκτάριος Κεφαλάς, ο μετέπειτα Άγιος Νεκτάριος. Το έργο του στη Ριζάρειο ήταν οργανωτικό, εκπαιδευτικό, συγγραφικό και παιδαγωγικό. Σύντομα οργάνωσε τη σχολή με πρότυπα τα οποία αφορούσαν τον εκκλησιαστικό ορθόδοξο τρόπο σκέψης. Όμως αυτό στο οποίο ήταν αξεπέραστος ήταν η παιδαγωγική του σκέψη. Κάποτε όταν μαθητές της Ριζαρείου ήρθαν στα χέρια, ο ίδιος αντί να τους τιμωρήσει, αυτοτιμωρήθηκε, θεωρώντας εαυτόν υπαίτιο, με ασιτία 3 ημερών. Σύντομα το παράδειγμα του έγινε ανάμεσα στους τροφίμους δείκτης και η σχολή επί των ημερών του απέκτησε μεγάλη αίγλη. Άλλοτε βρέθηκε ξυπόλητος ενώπιον των μαθητών να αγορεύει, διότι εισερχόμενος στην αίθουσα είδε ένα φτωχό ο οποίος τον παρακάλεσε, αν μπορούσε να τον βοηθήσει ώστε να αποκτήσει παπούτσια, καθότι δεν είχε. Ο Νεκτάριος αμέσως έβγαλε τα δικά του και τα παρέδωσε προς κατάπληξη των πάντων. Άλλοτε σε μια διαμάχη μεταξύ των επιστατών για το ποιος ήταν υπεύθυνος καθαριότητας των αποχωρητηρίων, ο ίδιος έλυσε τη διαφορά τους, καθαρίζοντάς τες. Τέτοια και άλλα πλείστα παραδείγματα τον ανέδειξαν και σύντομα τον έκαναν στην τότε μικρή Αθήνα ακουστό και κοσμαγάπητο. Ένας τρόφιμος της Ριζαρείου Σχολής τον οποίο εκτιμούσε ιδιαίτερα ο Άγιος Νεκτάριος και δημόσια τον ονόμασε "πρότυπο κληρικού και αυριανού ταγού της Εκκλησίας" ήταν το 1905 ο τότε Ιεροδιάκονος Γερβάσιος Παρασκευόπουλος τώρα Άγιος Γερβάσιος των Πατρών. Η φτώχεια την εποχή που διετέλεσε ο Νεκτάριος διευθυντής της Ριζαρείου ήταν κανόνας και ταυτόχρονα το ηθικό των Ελλήνων, ειδικά μετά την αποτυχία, το 1897 με τον ελληνοτουρκικό πόλεμο, βρισκόταν στο ναδίρ. Ο ίδιος όμως με την ελεημοσύνη ως όπλο και το λόγο του ευαγγελίου τόνωνε την τότε αθηναϊκή κοινωνία, η οποία προσέτρεχε συχνά στα κηρύγματά του για να πάρει τη συμβουλή του. Ο ίδιος διετέλεσε διευθυντής της Ριζαρείου Σχολής 14 συναπτά έτη ως και το 1908, οπότε και για λόγους υγείας εγκατέλειψε τη θέση του.
Η Ριζάρειος Εκκλησιαστική Σχολή σήμερα
Ύστερα από 120 χρόνια λειτουργίας στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, η σχολή και το οικοτροφείο της Ριζαρείου, προκειμένου να ανταποκριθούν στις νέες εκπαιδευτικές, κοινωνικές και οικιστικές ανάγκες, μεταφέρθηκαν το 1960 στις νέες εγκαταστάσεις στο συγκρότημα της Ριζαρείου στο Χαλάνδρι. Έτσι από το 1960, λειτουργεί εκεί σχολή (Γενικό Εκκλησιαστικό Λύκειο), οικοτροφείο, ιερός ναός και βιβλιοθήκη, εντός του συγκροτήματος, σε έκταση που ξεπερνάει τα 80 στρέμματα, στο Χαλάνδρι. Οι μαθητές-σπουδαστές της Ριζαρείου σχολής, θεωρούνται υπότροφοι και εισάγονται στη σχολή με εισαγωγικές εξετάσεις ενώ πρέπει να έχουν υποχρεωτικά απολυτήριο Γυμνασίου. Οι απόφοιτοι του Λυκείου έχουν την δυνατότητα πρόσβασης σε όλα τα ελληνικά δημόσια ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Διοίκηση
Σήμερα το Ριζάρειο Ίδρυμα αποτελεί Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και υπάγεται στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, αλλά διέπεται από καθεστώς αυτόνομης διοίκησης και διοικείται από κοινού από το Πολυμελές Δεκαμελές Συμβούλιο και το Τριμελές Διοικητικό Συμβούλιο του Ριζαρείου Ιδρύματος, εκ των οποίων τα περισσότερα μέλη αυτών είναι Πανεπιστημιακοί και Ακαδημαϊκοί. Το Γενικό Εκκλησιαστικό Λύκειο (ΓΕ.Ε.Λ.) της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, διοικείται από το Ριζάρειο Ίδρυμα υπό την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Διευθύνεται από τον Διευθυντή της Σχολής, ο οποίος είναι διορισμένος μόνιμος εκπαιδευτικός, από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Διεύθυνση του Γενικού Εκκλησιαστικού Λυκείου της ΡΕΣ
Διευθυντής του ΓΕ.Ε.Λ. της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής : Νικόλαος Β. Γιαννής, Μαθηματικός - Εκπαιδευτικός Αναπληρωτής Διευθυντής του ΓΕ.Ε.Λ. της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής : Σεβ. Μητροπολίτης Διαυλείας κ. Αλέξιος Λεονταρίτης, Θεολόγος, Φιλόλογος - Εκπαιδευτικός Υποδιευθυντής του ΓΕ.Ε.Λ. της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής : Πρωτοπρεσβύτερος π. Σπυρίδων Αγγελόπουλος, Διδάκτωρ Θεολογίας - Εκπαιδευτικός
Ριζάρειος Βιβλιοθήκη
Η Βιβλιοθήκη της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής είναι μια από τις παλαιότερες βιβλιοθήκες της Ελλάδος. Άρχισε να συγκροτείται πολλά χρόνια πριν από την ίδρυση της Ριζαρείου Σχολής. Διαθέτει πάνω από 25.000 τίτλους βιβλίων που αντιστοιχούν σε 40.000 τόμους μονογραφιών, περιοδικών και ανατύπων. Η Βιβλιοθήκη λειτουργεί υπό την εποπτεία του Ριζαρείου Ιδρύματος. Η επίσημη ονομασία της στην ελληνική και αγγλική γλώσσα είναι: Βιβλιοθήκη Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής (ΒΙΡΕΣ) και Rizarios Ecclestiastical School Library (RESL). Σήμερα στεγάζεται εντός του κτηριακού συγκροτήματος της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής στο Χαλάνδρι.
Στόχος Βιβλιοθήκης
Η Βιβλιοθήκη της Ριζαρείου, έχει αποκτήσει έναν πολύπλευρο χαρακτήρα. Λειτουργεί ως σχολική βιβλιοθήκη αλλά και ως ειδική βιβλιοθήκη (ανθρωπιστικές-θεολογικές σπουδές). Ως σχολική βιβλιοθήκη εξυπηρετεί τις ανάγκες των μαθητών και υποστηρίζει τον εκπαιδευτικό ρόλο των καθηγητών του Εκκλησιαστικού Λυκείου. Μέλημά της είναι η εξοικείωση των μαθητών με τις πληροφοριακές πηγές και τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Για την εκπόνηση των σχολικών εργασιών (project), η βιβλιοθήκη συνεργάζεται με το εκπαιδευτικό προσωπικό της Σχολής για την ανεύρεση των κατάλληλων ερευνητικών εργαλείων με σκοπό την αξιοποίηση των πληροφοριών που θα διευκολύνουν τις αναζητήσεις και θα οξύνουν την κριτική ικανότητα των μαθητών. Ως ειδική βιβλιοθήκη εξυπηρετεί τις ανάγκες ερευνητών που ασχολούνται με θέματα που εμπίπτουν στον τομέα των ανθρωπιστικών σπουδών και ειδικότερα της θεολογίας. Διαθέτει μια πλούσια συλλογή από βιβλία εκκλησιαστικής ιστορίας, λειτουργικής, δογματικής, κανονικού και εκκλησιαστικού δικαίου κ.ά που χρονολογούνται από τον 16ο αιώνα. Παράλληλα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους ερευνητές παρουσιάζει το ιστορικό αρχείο της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής καθώς περιέχει όλη την ιστορία της Σχολής από την ίδρυσή της, το 1841, μέχρι σήμερα (Μαθητολόγια, Υπότροφοι -Ζαγορίου, ελευθέρας Ελλάδος, παραδουναβίων ηγεμονιών, αλβανοπαίδων,- Βιβλία Διευθυντών, διδασκόντων, Αλληλογραφία Εκκλ. Εκπαιδεύσεως, λογιστικά βιβλία κ.ά.) Η Βιβλιοθήκη της ΡΕΣ και οι υπηρεσίες πληροφόρησης προσφέρονται δωρεάν σε όλους τους ενδιαφερόμενους μαθητές, σπουδαστές και ερευνητές.
Ριζάρειος Χειροτεχνική Σχολή
Στη γενέτειρα τού Μάνθου και τού Γεωργίου Ριζάρη, τα Ζαγοροχώρια, και συγκεκριμένα το Μονοδένδρι, το 1835 το πατρικό σπίτι των Ριζάρηδων στο Μονοδέντρι άρχισε να λειτουργεί ως Σχολείο, μαζί με Οικοτροφείο - Ορφανοτροφείο. Η νέα Ριζάρειος Χειροτεχνική Σχολή Μονοδενδρίου ιδρύθηκε το 1979, με σκοπό την εκπαιδευτική, πολιτιστική καθώς και κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής του Ζαγορίου, γενέτειρας των μεγάλων Εθνικών Ευεργετών Μάνθου και Γεωργίου Ριζάρη. Σήμερα η Ριζάρειος Χειροτεχνική Σχολή οποία περιλαμβάνει: Σχολή Υφαντικής και Κεντητικής, εργαστήριο παραγωγής, εκθετήριο & πρατήριο λαϊκής τέχνης, αλλά και οικοτροφείο. Σκοπός της Σχολής είναι η διατήρηση και προώθηση των παραδοσιακών τεχνών, που σήμερα τείνουν να εξαφανιστούν. Παράλληλα, όμως, στοχεύει να δώσει στα κορίτσια της ευρύτερης περιοχής επαγγελματική κατάρτιση.
Σημαντικά πρόσωπα και απόφοιτοι
Γεώργιος Γεννάδιος, διδάσκαλος του γένους Νεόφυτος Δούκας, κληρικός και διδάσκαλος του γένους Άγιος Νεκτάριος Αιγίνης Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος Β΄ Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Α΄ Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος Α΄ Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Μακάριος Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Θεοφύλακτος Μητροπολίτης Καστορίας Χρυσόστομος Παπακώστας Μητροπολίτης Άρτης Καλλίνικος Κορομπόκης Μητροπολίτης Χαλκίδος Χρυσόστομος Τριανταφύλλου Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού Ιγνάτιος Γεωργακόπουλος Μητροπολίτης Κερκύρας Νεκτάριος Ντόβας Μητροπολίτης Ηλείας και Ωλένης Αθανάσιος Μπαχός Γερβάσιος Παρασκευόπουλος, κληρικός και θεολόγος Γρηγόριος Παπαμιχαήλ, καθηγητής θεολογίας Ελευθέριος Σταυρίδης, πολιτικός Αναστάσιος Τάγης, λόγιος Θόδωρος Παπαγιάννης, γλύπτης Ξενοφών Ζολότας, πρωθυπουργός της Ελλάδας, οικονομολόγος Αθανάσιος Ευταξίας, πρωθυπουργός της Ελλάδας, υπουργός οικονομικών Θεοχάρης Ρέντης, πολιτικός και υφυπουργός εξωτερικών Ιωάννης Αθηνογένης, τραπεζίτης και πολιτικός Νικόλαος Λούβαρις, πολιτικός και θεολόγος Γεώργιος Τζατζάνης, πολιτικός και δικηγόρος Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, φιλόσοφος
