Η Σταυρούπολη είναι περιοχή του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης και αποτελεί την έδρα του Δήμου Παύλου Μελά. Βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά της πόλης, στον δρόμο που οδηγεί ανατολικά προς Καβάλα.

Σύμφωνα με την Απογραφή του 2011, ο πληθυσμός του Δήμου Παύλου Μελά ανέρχεται σε 98.870 κατοίκους και αποτελεί τον τρίτο πληθυσμιακά μεγαλύτερο Δήμο του πολεοδομικού συγκροτήματος, μετά τον Δήμο Θεσσαλονίκης και τον Δήμο Κορδελιού-Ευόσμου. Ως έδρα του νέου Δήμου ορίστηκε η Σταυρούπολη.

Ιστορία

Τα αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν βρεθεί στην περιοχή της Ομόνοιας μαρτυρούν ότι η ιστορία της περιοχής ξεκινά κατά την νεολιθική εποχή. Η Σταυρούπολη, δυτική ύπαιθρος της Θεσσαλονίκης αλλάζει μορφή μετά το 1914 με την οργανωμένη εγκατάσταση ανθρώπων και τη δημιουργία οικισμών. Πρόσφυγες από τη Μακεδονία, τη Θράκη, τη Μικρά Ασία (Ιωνία, Καππαδοκία, Ικόνιο-Λυκαονία, Πόντος, Βιθυνία) εγκαθίστανται στην περιοχή, η οποία τότε ονομαζόταν Λεμπέτ, από ένα τσιφλίκι που βρισκόταν λίγα χιλιόμετρα βορειότερα. Το όνομα Σταυρούπολη επελέγη από τους πρόσφυγες καθώς είχαν φτάσει πρώτη φορά στην περιοχή ανήμερα της εορτής του Τιμίου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου. Η ονομασία αυτή τελικά καθιερώθηκε από το 1932. Στη δεκαετία 1950-1960 με το κύμα της αστυφιλίας, ο πληθυσμός της περιοχής αυξάνεται ραγδαία. Το Δημαρχείο Παύλου Μελά στεγάζεται στο χαρακτηριστικό κόκκινο κτίριο, στην οδό Καραολή & Δημητρίου με Λαγκαδά, και αποτελεί τοπόσημο της περιοχής. Στη Σταυρούπολη βρίσκεται επίσης και ο Καθολικός Ναός του Αγίου Βικεντίου των Λαζαριστών.

Δήμαρχοι Σταυρούπολης

Δήμαρχοι Σταυρούπολης διετέλεσαν οι εξής:

Πολιτισμός

Μονή Λαζαριστών

Στη Σταυρούπολη βρίσκεται το ιστορικό κτιριακό συγκρότημα της Μονής Λαζαριστών που χτίστηκε το 1886. Το συγκρότημα αποκαταστάθηκε και επεκτάθηκε στα πλαίσια των έργων ανάδειξης της Θεσσαλονίκης ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης το 1997. Σήμερα, στο πολιτιστικό αυτό πολυδύναμο κέντρο στεγάζονται:

το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. η σκηνή Σωκράτης Καραντινός του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. το Μικρό Θέατρο Μονής Λαζαριστών, του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. η Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. η διοίκηση της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης. το ετήσιο Φεστιβάλ Μονής Λαζαριστών, με συναυλίες και δρώμενα κάθε καλοκαίρι.

Πολιτιστικές υποδομές

Επίσης άλλες πολιτιστικές υποδομές πέραν της Μονής Λαζαριστών είναι οι εξής:

Κέντρο Πολιτισμού «Χρήστος Τσακίρης». Περιλαμβάνει αίθουσα θεάτρου από τις αρτιότερες των περιφερειακών δήμων της Θεσσαλονίκης με χωρητικότητα 270 θέσεων συνολικά (στην πλατεία και τον εξώστη), χώρο όπου στεγάζεται η δανειστική βιβλιοθήκη της Δημοτικής Ενότητας Σταυρούπολης, χώρο πολλαπλών εκδηλώσεων, χώρους για δραστηριότητες της Δημοτικής Επιχείρησης «Ίρις», υπόγειους χώρους (για τη φωτογραφία, τη μουσική κ.α.).

Ανοιχτό Θέατρο Πλατείας Εδέσσης. Ανοιχτό Θέατρο στο Πάρκο Σόλωνος (Ηλιούπολη).

Βιομηχανική κληρονομιά

Στην περιοχή υπάρχουν επίσης σημαντικά ιστορικά κτίρια ανενεργών βιομηχανιών, όπως το εργοστάσιο της ΑΓΝΟ και διάφορα παλαιά Καπνεργοστάσια, που αποτελούν πολύτιμα δείγματα της βιομηχανικής κληρονομιάς της χώρας. Μια καπναποθήκη των μέσων του 20ού αι. μετατράπηκε σε ξενοδοχείο πέντε αστέρων, ενώ σε ένα ειδικά διαμορφωμένο καπνομάγαζο στην οδό Ικονίου, λειτουργεί από το 2004 το Τμήμα Κινηματογράφου του ΑΠΘ και τα εργαστήρια του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ. Ιστορικό κτίριο αποτελεί το Κόκκινο Καπνομάγαζο που ανεγέρθηκε την δεκαετία του 1950 και στο οποίο βρισκόταν και το μνημειακών διαστάσεων έργο «Καλλιέργεια του Καπνού», που φιλοτέχνησε το 1960 ο χαράκτης Τάσσος και σήμερα εκτίθεται στη συλλογή του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Μονή Λαζαριστών.

Σχολή Καλών Τεχνών Α.Π.Θ.

Η Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης διατηρεί εγκαταστάσεις στη Σταυρούπολη για δύο από τα τμήματά της: το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών καθώς και το Τμήμα Κινηματογράφου . Οι εγκαταστάσεις φιλοξενούνται σε ένα ειδικά διαμορφωμένο ιστορικό κτίριο καπνομάγαζου στην οδό Ικονίου 1. Ο χώρος διαθέτει αίθουσες διδασκαλίας, εργαστήρια φωτογραφίας, ήχου, μοντάζ καθώς και μία βιβλιοθήκη-ταινιοθήκη.

Πάρκα - Πλατείες - Βοτανικός Κήπος

Πάρκο σταυρουπόλεως Πλατεία Τερψιθέας (ρόδων) Πλατεία Ικονίου Πάρκο Ακριτών Στην περιοχή της Άνω Ηλιούπολης εγκαινιάστηκε το 2002 ο Βοτανικός Κήπος Σταυρούπολης. Η περιοχή, όπου παλαιότερα αναπτυσσόταν ένα ρέμα, διαμορφώθηκε κατάλληλα με διαδρομές και φυτεύσεις ώστε να αποτελέσει πνεύμονα πρασίνου στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης. Έχει έκταση 5 στρεμμάτων και περικλείεται από τις οδούς Κ. Κωνσταντινίδη – Ολύμπου – Περικλέους. Φιλοξενεί 1000 είδη χλωρίδας, ενώ μέσα στον Κήπο δημιουργήθηκαν αμφιθέατρο, αναψυκτήριο, γήπεδα και παιδικές χαρές.

Αθλητισμός

Τα αθλητικά σωματεία που δραστηριοποιούνται στην περιοχή της Σταυρούπολης είναι τα εξής:

Αθλητικός Όμιλος Παύλος Μελάς Αθλητικός και Εκπολιτιστκός Σύλλογος Α.Ε.Σ. Απόλλων Σταυρούπολης Εκπολιτιστικός Όμιλος Σταυρούπολης: η έδρα του βρίσκεται στο Εθνικό Αθλητικό Κέντρο Σταυρούπολης Αθλητικός Όμιλος Ομόνοια Σταυρούπολης Ελπίδες Σταυρούπολης Ολυμπιακός Τερψιθέας.

Συγκοινωνίες

Από την Σταυρούπολη διέρχονται οι λεωφορειακές γραμμές του ΟΑΣΘ, 1, 18, 27, 32, 34, 38, 42, 43, 56, 83 και 84. Η Σταυρούπολη είναι εύκολα προσβάσιμη μέσω του κόμβου (4) της περιφερειακής οδού. Επίσης από τη Σταυρούπολη διέρχεται η λεωφόρος Λαγκαδά , όπου συνήθως δεν υπάρχουν δυσκολίες στην οδήγηση , προσφέροντας άμεση πρόσβαση στο κέντρο της πόλης , στις γειτονικές περιοχές αλλά και στην Εγνατία Οδό.Μελλοντικά θα υπάρχει πρόσβαση στη Σταυρούπολη με το μετρό μέσω των σταθμών Αγία Βαρβάρα (επί των οδών Λαγκαδά & Δαβάκη) και Σταυρούπολη (επί των οδών Λαγκαδά & Βενιζέλου).

Συνοικίες

Η περιοχή της Σταυρούπολης περιλαμβάνει τις περιοχές:

Σταυρούπολη (Άγιος Ελευθέριος) Τερψιθέα Πρόνοια Άνω Ηλιούπολη Κάτω Ηλιούπολη Αμπελώνες Νεόκτιστα Άνωθεν Ασύλου Νικόπολη Ομόνοια Πλ. Δημοκρατίας

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επίσημος ιστότοπος δήμου Παύλου Μελά