Πληροφορίες
Μπεχτσινάρι ή Μπεχ Τσινάρ ονομαζόταν παλιότερα η περιοχή της Θεσσαλονίκης που σήμερα βρίσκεται στο λιμάνι της πόλης, στο ύψος περίπου της τρίτης και της τέταρτης προβλήτας του σημερινού λιμανιού και πολύ κοντά στη Βίλα Πετρίδη και την Πύλη Αξιού. Η λέξη στα τούρκικα σημαίνει "πέντε πλατάνια" (beş-πέντε, çınar-πλατάνι). Η περιοχή ονομαζόταν ακόμα Κήπος των Πριγκίπων, που ήταν και στάση του Τραμ Θεσσαλονίκης. Σε εκείνο το σημείο υπήρχε παραλία η οποία ήταν κατάλληλη για αναψυχή (φίνο ακρογιάλι, όπως έγραψε ο Βασίλης Τσιτσάνης στο τραγούδι του Μπαξέ Τσιφλίκι). Μετά την επέκταση του λιμανιού η περιοχή άλλαξε χρήση με μουσεία, μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες και βιοτεχνικά κτίρια. Στην περιοχή βρίσκεται το νέο κτιριακό συγκρότημα που στεγάζει τις υπηρεσίες της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, το Μουσείο Ύδρευσης Θεσσαλονίκης και το υπό ανέγερση Μουσείο Ολοκαυτώματος Ελλάδος.
Ιστορία
Ρωμαϊκή, Βυζαντινή και οθωμανική περίοδος
Διασώζονται πηγές που αναφέρουν το μαρτύριο των αγίων Αγαθόποδος και Θεοδούλου των Θεσσαλονικέων, οι οποίοι την εποχή του Καίσαρος Μαξιμιανού (285-305 μ.Χ.) μαρτύρησαν δια πνιγμού στη θάλασσα δυτικά του ρωμαϊκού λιμένα, οι οποίοι και ετάφησαν στη δυτική ακτή και εκεί πιθανώς να βρισκόταν και ο γνωστός από τις πηγές ναός των αγίων. Το τοπίο πέραν των βορειοδυτικών τειχών της Θεσσαλονίκης περιγραφόταν ήδη από βυζαντινές πηγές με κύρια χαρακτηριστικά το καλό κλίμα λόγω της γειτνίασης με τη θάλασσα, τα αμπέλια, τα πυκνόφυλλα δένδρα, τα περιβόλια, τα οικήματα και τις πολλές ιερές μονές. Η τοποθεσία ήταν γνωστή ως φυσική παραδείσια περιοχή και στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, με πηγή, πλατάνια και πανδοχείο, όπως αναφέρουν στα απομνημονεύματά τους οι αγωνιστές Νικόλαος Κασομούλης και Στέφανος Καλαμίδας. Το πάρκο δημιουργήθηκε στα 1836 από τον Βαλή Σαμπρί Πασά. Υψηλοί καλεσμένοι από όλη την Ευρώπη έφταναν εκεί φιλοξενούμενοι τις εξουσίας και στις αρχές του αιώνα, εκεί καλούσε η Φεντερασιόν τους εργάτες για να εορτάσουν την Εργατική Πρωτομαγιά. Η ακρογιαλιά ήταν χωρισμένη σε ανδρών και γυναικών όπου το ναυτικό διαφύλαττε την κομψή διεξαγωγή των λουτρών. Η γυναικεία πλευρά διέθετε και κλειστές καμπίνες για να έχουν τη δυνατότητα οι λουόμενες να αποφεύγουν την ηλιοφάνεια (συμβαδίζοντας με τη μόδα της εποχής).
Τραμ
Στην είσοδο του Κήπου των Πριγκήπων έφτανε το Τραμ Θεσσαλονίκης. Οι βασικές γραμμές των ιππηλατών τραμ αφορούσαν τις διαδρομές: 1. Τελωνείο (Πλατεία Ελευθερίας) - Νίκης - Λευκός Πύργος - Αποθήκη και 2. Σιδηροδρομικός Σταθμός Ανατολικών Σιδηροδρόμων ή Μπεστσινάρ - Εγνατία - Λευκός Πύργος - Αποθήκη, υπήρχε η γραμμή σύνδεσης Εγνατίας με Νίκης και η γραμμή Τελωνείου με 26ης Οκτωβρίου της γραμμής Ντεπώ - Μπεχτσινάρι (και «Χαριλάου – Κήπος των Πριγκίπων» μετά την απελευθέρωση). Το 1908 ξεκινούν να λειτουργούν τα ηλεκτροκίνητα τραμ. Το δίκτυο των γραμμών που χρησιμοποίησε τελικά το ηλεκτροκίνητο τραμ δεν ξεπερνά εκείνο του ιππήλατου. Έτσι, οι βασικές γραμμές για αρκετά χρόνια θα παραμείνουν οι εξής: α) Ντεπώ - Βασιλίσσης Όλγας - Λευκός Πύργος - Παραλία - Πλατεία Ελευθερίας και β) Ντεπώ - Βασιλίσσης Όλγας - Εθνικής Αμύνης - Εγνατία - Βαρδάρη, που διακλαδωνόταν μετά για Παλαιό Σταθμό ή συνέχιζε για τον Κήπο των Πριγκήπων. Γύρω στο 1930 οι γραμμές ήταν:Ντεπώ-Aνδρούτσου-Βενιζέλου-Τσιμισκή, Νοσοκομείου Χιρς-Σιδηροδρομικού Σταθμού, Νοσοκομείου Χιρς-Κήπου Πριγκίπων, 25ης Μαρτίου-Συνοικισμού Χαριλάου, Πλατείας Λευκού Πύργου-Συντριβάνι .
Μετά την Απελευθέρωση
Μετά την απελευθέρωση το πάρκο ονομάστηκε «Κήπος των Πριγκίπων» προς τιμήν των παιδιών του Γεωργίου Α΄. Η ίδρυση του Κήπου των Πριγκήπων και η σύνδεση του αργότερα με το τραμ (τέρμα), έδωσε στην περιοχή έναν ιδιαίτερα σημαντικό χαρακτήρα με τη συγκέντρωση κόσμου, περιπατητών, καθώς και διαφόρων ορχηστρών που ψυχαγωγούσαν το κοινό. Διέθετε πάρκο με καφενείο, μπυραρία, εστιατόριο, καμπαρέ, θεατρική σκηνή και πίστα πατινάζ. Από το 1920 το πάρκο αποτελούσε πλέον δημοφιλή τόπο αναψυχής για πολλούς Θεσσαλονικείς. Λειτούργησε εκεί στρατόπεδο γυμνιστών από το γιατρό Ντουάρτε που εφάρμοζε μια νέα για την εποχή σωματική αγωγή. Πενήντα νέοι και νέες είχαν αρχίσει να παίρνουν μέρος στο σύλλογο. Από το 1930 στον χώρο άρχισε η ανάπτυξη βυρσοδεψίων και των βιομηχανιών. Η επέκταση των εγκαταστάσεων του λιμανιού και η ανέγερση πετρελαιοδεξαμενών έδιωξαν οριστικά τους λουόμενους.
Σήμερα
Στην περιοχή βρίσκεται το Μουσείο Ύδρευσης Θεσσαλονίκης που στεγάζεται στo ιστορικό κεντρικό αντλιοστάσιο της πόλης του 1894 , ο πολυχώρος πολιτισμού Μύλος (διατηρητέος πενταόροφος αλευρόμυλος του 1924) και το Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Θεσσαλονίκης LABattoir (διατηρητέο κτίριο παλαιών σφαγείων του 1896). Ακόμη τα κτίρια της παλιάς εταιρείας Φωταερίου του 1888 αποκαταστάθηκαν και εντάχθηκαν στο νέο κτιριακό συγκρότημα που στεγάζει τις υπηρεσίες της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας στην οδό 26ης Οκτωβρίου. Στην ίδια οδό βρίσκεται το ιστορικό εργοστάσιο Ζυθοποιίας ΦΙΞ του 1892 και το διατηρητέο μεγάλο πέτρινο βυρσοδεψείο του 1913 με τη χαρακτηριστική πρόσοψη κεραμικών πλίνθων το οποίο λειτουργεί ως ξενοδοχείο. Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον με στοιχεία μπαρόκ και αρτ-νουβό, παρουσιάζει επίσης η οικία Μεϊμάρη έργο του Μαξιμιλιανού Ρούμπενς στην οδό 26ης Οκτωβρίου 32. Το 2018 θεμελιώθηκε στην περιοχή το Μουσείο Ολοκαυτώματος και βρίσκεται σε φάση ανέγερσης. Ακόμη δημιουργήθηκε Πάρκο Μνήμης, με ελαιώνα που αποτελείται από 200 και πλέον αιωνόβιες ελιές.
Μουσεία-Αξιοθέατα
Μουσείο Ύδρευσης Θεσσαλονίκης πολυχώρος πολιτισμού Μύλος Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Θεσσαλονίκης LABattoir διατηρητέα κτίρια παλιάς εταιρείας Φωταερίου του 1888 ιστορικό Εργοστάσιο Ζυθοποιίας ΦΙΞ του 1892 Μουσείο Ολοκαυτώματος Πάρκο Μνήμης, με ελαιώνα που αποτελείται από 200 και πλέον αιωνόβιες ελιές. Βίλα Πετρίδη
Παραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ιστοσ. Sxeseis.gr, ...κι από κει στο μπεχτσινάρι σε φίνο ακρογιάλι... Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine., 15/03/04 http://users.auth.gr/~marrep/LESSONS/ERGASTIRI/NEW_TECHNOLOGY/2.1.htm
Βλέπε επίσης
Μπαξέ Τσιφλίκ Βάρνα (Θεσσαλονίκη) Κούτσουρα του Δαλαμάγκα
