Η Πυλαία είναι προάστιο και περιοχή του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης (ΠΣΘ). Έχει έκταση 26.362 στρέμματα και ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την Απογραφή του 2021, ανέρχεται σε 36.843 κατοίκους. Ανήκει στον Δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη, που αποτελεί τον μεγαλύτερο σε έκταση Δήμο του ΠΣΘ.

Ιστορία

Η αρχαία ονομασία της Πυλαίας που αναφέρεται στον Θουκυδίδη είναι Στρέψα. Η λέξη αυτή σήμαινε πόλη-πύλη της Θράκης. Το 424 π.Χ. η Στρέψα αναφέρεται ως περιοχή πολεμικών επιχειρήσεων κοντά στη Χαλκιδική. Κατά τη Βυζαντινή εποχή και την Τουρκοκρατία ήταν γνωστή ως Καπουτζήδα, λέξη τουρκική που σημαίνει καστροφύλακες, φύλακες των θυρών, και παράγεται από τη λέξη καπού που σημαίνει πόρτα. Σύμφωνα με τις προφορικές παραδόσεις της περιοχής, το 1430 μια ομάδα Βυζαντινών στρατιωτών υπερασπίζονταν σθεναρά τα τείχη της πόλης από την επίθεση του σουλτάνου Μουράτ Β’. Ο σουλτάνος εντυπωσιάστηκε από το θάρρος τους και για να συνθηκολογήσει μαζί τους αποφάσισε να δεχτεί τους όρους των καπουτζήδων μεταξύ των οποίων ήταν φτιάξουν το δικό τους χωριό, την Καπουτζήδα, εκεί που βρίσκεται σήμερα η περιοχή της Τριανδρίας και της Άνω Τούμπας. Όπως ορίζει η παράδοση, στα τέλη του 18ου αιώνα, οι θάνατοι που σημειώθηκαν από μια ξαφνική αύξηση του πληθυσμού των φιδιών στην περιοχή ανάγκασαν τους Καπουτζήδες να μετακινηθούν στη σημερινή Πυλαία. Σε όλη τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας ανήκε διοικητικά στο ναχιγιέ της Καλαμαριάς. Το σημερινό της όνομα καθιερώθηκε από το 1927, θυμίζοντας και πάλι την ιδιότητα των κατοίκων της να φυλάσσουν τις Πύλες της Θεσσαλονίκης. Προστάτης του προαστίου είναι ο Προφήτης Ηλίας. Στην περιοχή βρίσκεται το Γήπεδο μπάσκετ ΠΑΟΚ και εδρεύουν οι ομάδες Α.Ε. Πυλαίας και Α.Μ.Ο. Εθνικός Πυλαίας.

Δήμος Πυλαίας

Ο Δήμος είναι αδελφοποιημένος με τους Δήμους Βέλινγκραντ (Βουλγαρία) από το 1989 και Σαν Ρόκε (Ισπανία) από το 1992.

Το έμβλημα του πρώην δήμου περιελάμβανε τον Προφήτη Ηλία επί του άρματός του και πάνω από ένα κάστρο, που συνδέεται με τους Καπουτζήδες (καστροφύλακες). Ένα φίδι θυμίζει τον αρχικό λόγο μετοίκησης στο σημερινό χώρο της Πυλαίας και το τσαμπί σταφύλια την αμπελουργία, που κατά παράδοση εφαρμόζεται στην περιοχή.

Κοινοτάρχες και δήμαρχοι

Αυτοδιοικητικοί άρχοντες διατέλεσαν τα εξής πρόσωπα μεταπολιτευτικά:

= Πρόεδροι της Κοινότητας Πυλαίας (Καπουτζήδων 1918-26, Στρέφας 1926-28)

= ...

1975-1982: Νικόλαος Κεχαγιάς. Επί κοινοταρχίας του η κοινότητα αναγνωρίστηκε σε δήμο, στις 23 Αυγούστου 1982.

= Δήμαρχοι

= 1983-1986:Δημήτριος Καμπουρλάζος 1987-1990: Δημήτριος Σωτηρούδης 1991-1994: Δημήτριος Καμπουρλάζος 1995-1998: Στέφανος Μποζίνης 1999-2002:Απόστολος Κουκορίκος 2003-2010: Βασίλειος Καρτάλης (1945-2020) 2010-σήμερα: Ιγνάτιος Καϊτεζίδης (από το 2010, με το Νόμο Καλλικράτη, ο Δήμος Πυλαίας ενώθηκε με τους Δήμους Πανοράματος και Χορτιάτη)

Συνοικίες

Η Πυλαία συνορεύει ανατολικά με το Πανόραμα, το οποίο υπάγεται στον ίδιο δήμο, και δυτικά με τον Δήμο Καλαμαριάς και τον Δήμο Θεσσαλονίκης. Τον οικισμό της Πυλαίας αποτελούν οι παρακάτω περιοχές:

Παραδοσιακός οικισμός Πυλαίας (Παλαιά Καπουτζήδα) Άνω Μαλακοπή Κωνσταντινουπολίτικα, στην οποία βρίσκονται ο Ναός της Αγίας Γλυκερίας, που εγκαινιάστηκε το 2017 από τον Μητροπολίτη Άνθιμο, το πάρκο του Μαθητή, που δημιουργήθηκε το 2013, έχει έκταση 5 στρέμματα και διαθέτει παιδική χαρά, μονοπάτια πεζοπορίας, καταπράσινες και σκιερές περιοχές, βρύσες, παγκάκια για επισκέπτες, ράμπες για άτομα με αναπηρία καθώς και θέσεις στάθμευσης και το πάρκο Μπαριαμάκη, στη συμβολή των οδών Δημοκρίτου με Ιπποκράτους, στο οποίο δεν έχει γίνει ανάπλαση αλλά τα Χριστούγεννα ξεκινούν από εκεί καλαντάρηδες που τραγουδούν κάλαντα από όλη την Ελλάδα σε όλη τη συνοικία. Ελαιώνες Πουρνάρι Κάτω Πυλαία Πατριαρχικό Λυγαριά Βίλλα Ριτζ Οικισμός Τοπογράφων Ελαιόρεμα Καμάρα Αλλατίνι Πυλαίας Άγιος Χριστόφορος Τροχιοδρομικών

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη Κέντρο Πληροφόρησης Νέων Πυλαίας