Το Πολύδροσο είναι ένα μικρό χωριό του δήμου Παραμυθιάς Θεσπρωτίας που βρίσκεται στα όρια των Νομών Θεσπρωτίας και Ιωαννίνων.Το χωριό αναφέρεται συχνά με την παλιά του ονομασία ως Βλαχώρι (έως το 1957) ονομασία που είναι δύσκολο να εξηγηθεί αφού στην περιοχή δεν κατοικούν Βλάχοι. Πιθανή προέλευση του ονόματος είναι η απλούστευση της ονομασίας του μεσαιωνικού οικισμού Βλαχοχώρι που βρισκόταν σε κοντινή τοποθεσία, ενώ μια άλλη εκδοχή σχετίζεται με το "βλάχουρο" που σημαίνει φτέρη, φυτό σύνηθες στην περιοχή του Πολυδρόσου. Χτισμένο στις πλαγιές του ποταμού Καλαμά μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον δικαιολογεί απόλυτα το σημερινό όνομά του μιας και οι άφθονες πηγές του αλλά και τα δέντρα που το περιβάλλουν, του χαρίζουν τη δροσιά κάθε εποχή του χρόνου.

Ιστορία

Τα αρχαιολογικά ευρήματα στην ευρύτερη περιοχή αποδεικνύουν ότι ήταν κατοικημένη τουλάχιστον από τον 4ο αιώνα π.Χ. Η Ρωμαϊκή κατάκτηση (169 - 167 π.Χ.) σταμάτησε βίαια την ανάπτυξη της περιοχής, όπως και σε όλη την υπόλοιπη Θεσπρωτία. Χρειάστηκαν 13 περίπου αιώνες για να βρει η ζωή τους κανονικούς ρυθμούς της. Ο σημερινός οικισμός δημιουργήθηκε περίπου το 1790 ενώ σε αρχειακά κείμενα εμφανίζεται από το 1827. Αρκετές από τις σημερινές οικογένειες του χωριού έχουν μακρινή προέλευση από τη Σωτήρα της Άνω Δερόπολης (Αλβανία)και έφτασαν εδώ γύρω στα 1800.

Ο τόπος

Η περιοχή του Πολυδρόσου παρουσιάζει ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον. Μεγάλο μέρος της περιλαμβάνεται στα «Στενά του Καλαμά» όπως αυτά ορίζονται από το δίκτυο «Φύση 2000» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γεγονός που εντάσσει την περιοχή του Πολυδρόσου στις 250 πιο σημαντικές περιοχές της Ελλάδας από οικολογική άποψη.

ΒΙΟΤΟΠΟΙ – ΧΛΩΡΙΔΑ Δάση πλατάνου παραποτάμια. Φρυγανότοποι με ασφάκες. Πουρναρότοποι Απόκρημνα ασβεστολιθικά βράχια στην περιοχή του φαραγγιού του Καλαμά, με σπάνια φυτά όπως η Ραμόνδα η Σερβική. Τα είδη αυτά υπάρχουν εδώ και 20 τουλάχιστον εκατομμύρια χρόνια και δίνουν σημαντικές πληροφορίες για τα όρια των παγετώνων στην Ήπειρο. Δάση δρυός με εννέα διαφορετικά είδη αειθαλούς και φυλλοβόλου δρυός (γρανίτσα, κρίπουνας, τσέρος, βελανιδιά, μερόδρια καθώς και πολλά υβρίδια) Στα δάση της περιοχής υπάρχουν επίσης πικροκαστανιές και Lilium.

ΠΑΝΙΔΑ Παρουσιάζει εξαιρετική ποικιλία. Σημαντικότερη είναι η ορνιθοπανίδα και ιδιαίτερα τα αρπακτικά και οι νυχτερίδες. Υπάρχουν επίσης ερπετά, σαύρες, αμφίβια και βίδρες.

Αξιοθέατα

Το Πολύδροσο διαθέτει ένα φυσικό τοπίο απείρου κάλλους που με τα επιβλητικά βουνά, τα καταπράσινα δάση που το περικυκλώνουν, τις άφθονες πηγές και βρύσες του αλλά και τον ποταμό Καλαμά να δεσπόζει μπορεί να προσφέρει απίστευτες στιγμές ηρεμίας στον επισκέπτη του και να του χαρίσει την εμπειρία της επαφής με την φύση.

Επίσης διαθέτει μια μεγάλη πληθώρα εκκλησιών σπουδαίας αρχιτεκτονικής με παλαιότερη αυτή του Αγίου Δημητρίου (1577) που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού (Μεσοχώρι) και αποτελεί την κεντρική εκκλησία του χωριου. Άλλα εξωκλήσια που αξίζει να αναφερθούν είναι του Προφήτη Ηλία και της Αγιας Παρασκευής αλλά και αυτά της Παναγίας και του Αγίου Γεωργίου που βρίσκονται στην τοποθεσία Σελιό.

Στο Πολύδροσο βρίσκεται και το παλαιότερο Λαογραφικό Μουσείο του νομού Θεσπρωτίας το οποίο ιδρύθηκε απο το Φιλοπρόοδο Σύλλογο Πολυδροσιτών το 1971 και στο οποίο εκτίθενται αρχαιολογικά ευρήματα που χρονολογούνται από το 300 π.Χ αλλά και λαογραφικά εκθέματα απο το 1870 μέχρι και σήμερα. Το μουσείο ανακαινίστηκε το 1993 και αυτή τη στιγμή οι ενότητες που φιλοξενούνται στις προθήκες του είναι ιστορικά ευρήματα και εκκλησιαστικά αντικείμενα το σπίτι η οικοσυσκευή η υφαντική η ραπτική και τα παραδοσιακά ενδύματα η κτηνοτροφία και γεωργία το καφενείο-εμπορικό το κυνήγι η ξενιτιά

Εκδηλώσεις

Πανυγύρια

Το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής, στις 26 Ιουλίου, συγκεντρώνει πολλούς προσκυνητές και ακολουθεί πατροπαράδοτο γλέντι. Στις 26 Οκτωβρίου εορτάζει η κεντρική εκκλησία του χωριού, ο Άγιος Δημήτριος.

Αθλητικές

Τους καλοκαιρινούς μήνες οργανώνεται πεζοπορία στα βουνά γύρω από το χωριό και ποικίλες αθλητικες δραστηριότητες για τους νέους που συγκεντρώνονται στο χωριό σε συνεργασία με γύρω χωριά. Rafting, Cayak - Ιππασία - Ανεμόπτερα, ΠαραΠέντε - Ιστιοπλοΐα, Καταδύσεις, Θαλάσσιο Σκι - Ορειβασία: Με όλα αυτά τα αθλήματα μπορεί κανείς να ασχοληθεί στην περιοχή της Θεσπρωτίας. Πληροφορίες θα βρείτε στο Θεσπρωτία Αρχειοθετήθηκε 2011-08-09 στο Wayback Machine.

Πολιτιστικά

Το Πολύδροσο είναι έδρα της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας "Άπειρος" που από το 1998 διοργανώνει το Πολυφωνικό Καραβάνι. Το Πολυφωνικό Καραβάνι αναγνωρίστηκε παγκόσμια με την εγγραφή του στον διεθνή κατάλογο Καλών Πρακτικών Διαφύλαξης Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (2020). Αποτελεί την πρώτη εγγραφή από μέρους της Ελλάδας και την 25η διαχρονικά από τα 180 κράτη - μέρη της Σύμβασης της UNESCO. Πληροφορίες στο Πολυφωνικά Δανειστική βιβλιοθήκη (2100 τόμοι)

Σύλλογοι

Οι Πολυδροσίτες διατηρούν δύο συλλόγους:

Την Αδερφότητα που συσπειρώνει όλους τους απόδημους Πολυδροσίτες. Το Φιλοπρόοδο Σύλλογο. Πληροφορίες για το Πολύδροσο και για τις δραστηριότητες των δύο αυτών συλλόγων υπάρχουν στο site Πολύδροσο

Κάτοικοι

Σήμερα το Πολύδροσο έχει 70 περίπου μόνιμους κατοίκους. Οι περισσότεροι είναι μεγάλης ηλικίας και το σχολείο έχει κλείσει εδώ και χρόνια λόγω έλλειψης παιδιών. Η ομορφιά της φύσης δεν αρκεί για να κρατήσει τον κόσμο στον τόπο του. Η αναζήτηση του μεροκάματου, τα προβλήματα στους τομείς της υγείας, παιδείας, συγκοινωνιών, εμπορίου, ψυχαγωγίας κλπ έχουν αναγκάσει τους περισσότερους Πολυδροσίτες να μεταναστεύσουν. Οι περισσότεροι έχουν εγκατασταθεί στην Αθήνα, όπου και έχουν ιδρύσει την "Αδερφότητα Πολυδροσιτών" για να κρατάνε ζωντανούς τους δεσμούς με τον τόπο τους. Η μετανάστευση έπληξε το Πολυδρόσο από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Η Αίγυπτος ήταν ένας από τους πρώτους προορισμούς των μεταναστών καθώς και η Κωνσταντινούπολη. Αργότερα αρκετοί κατευθύνθηκαν στη Νότιο Αφρική, όπου και εξακολουθούν να ζουν αρκετοί Πολυδροσίτες, πρώτης ή και δεύτερης και τρίτης γενιάς. Σήμερα οι ξενιτεμένοι μας έχουν απλωθεί στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα: Αυστραλία, Καναδά, Γερμανία ακόμη και στην Κίνα. Όλοι όμως αγαπάνε υπερβολικά το λίκνο καταγωγής τους και τα καλοκαίρια το χωριό γεμίζει κόσμο και χαρούμενα παιδικά προσωπάκια. Δραστήριοι και ζωντανοί άνθρωποι οι Πολυδροσίτες έχουν δημιουργήσει και πολιτιστικό σύλλογο, με την επωνυμία "Φιλοπρόοδος Σύλλογος Πολυδρόσου" και αγωνίζονται να κρατήσουν ζωντανές τις όμορφες παραδόσεις τους αλλά και να δημιουργήσουν και νέα πολιτιστικά δρώμενα. Οι μόνιμοι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία, ενώ πολλοί από τους μετανάστες έχουν διακριθεί στα γράμματα και στις τέχνες. Μεγάλος είναι ο αριθμός των εκπαιδευτικών (νηπιαγωγοί, δάσκαλοι, καθηγητές) ενώ υπάρχουν και αρκετοί μηχανικοί, δικαστικοί, δικηγόροι, και γιατροί. Στον τομέα των τεχνών υπάρχουν ζωγράφοι, μουσικοί, σκηνοθέτες, χορευτές, λογοτέχνες κλπ. Βέβαια, όπως και σε ολόκληρη την Ήπειρο, έτσι και στο Πολύδροσο αφθονούν οι αρτοποιοί. Πολλοί γνωστοί φούρνοι της Αθήνας ανήκουν σε Πολυδροσίτες. Υπάρχουν επίσης και αρκετοί πετυχημένοι έμποροι και τεχνίτες. Γενικά οι άνθρωποι της περιοχής διακρίνονται για την εργατικότητά τους και συχνά επενδύουν τους καρπούς των κόπων τους σε όμορφα πετρόχτιστα σπίτια στον τόπο καταγωγής τους.

Μετακινήσεις

Στο Πολύδροσο μπορεί κανείς να φτάσει ακολουθώντας τον παλιό οδικό άξονα Ιωαννίνων - Ηγουμενίτσας. Βρίσκεται περίπου στη μέση της διαδρομής, ανάμεσα στα χωριά Πλακωτή της Θεσπρωτίας και Βροσίνα των Ιωαννίνων. Η απόσταση από την Ηγουμενίτσα είναι 42 χλμ και από τα Γιάννενα 50 χλμ. Από την Αθήνα η διαδρομή μέσω Ιωαννίνων είναι 500 χλμ. και από τη Θεσσαλονίκη 330. Τα δρομολόγια του ΚΤΕΛ είναι δυστυχώς πολύ αραιά. Τηλέφωνο ΚΤΕΛ Ηγουμενίτσας 26650.22309. Με ορμητήριο το Πολύδροσο μπορεί κανείς εύκολα να επισκεφθεί:

Την Ηγουμενίτσα και τις μαγευτικές παραλίες της Θεσπρωτίας και της Πρέβεζας: Πάργα, Σύβοτα, Πλαταριά, Αρίλας, Δρέπανο, Σαγιάδα. Πολλές από τις παραλίες αυτές έχουν βραβευτεί για τα καθαρά νερά τους. Συνδυάζουν επίσης τα γαλαζοπράσινα νερά του Ιονίου με το άφθονο πράσινο της περιοχής καθώς και γραφικά ταβερνάκια με φρέσκο ψάρι. Ήπειρος δε σημαίνει μόνο βουνά αλλά και υπέροχες ακρογιαλιές. Πληροφορίες, φωτογραφίες και χάρτες της περιοχής θα βρείτε στα site Θεσπρωτία Αρχειοθετήθηκε 2011-08-09 στο Wayback Machine. , στο Πρέβεζα και στο Σαγιάδα Το Σούλι και την Παραμυθιά. Πληροφορίες στο Παραμυθιά on line Τον ποταμό Αχέροντα και το περίφημο Νεκρομαντείο Την Κέρκυρα και τους Παξούς (Υπάρχουν τακτικά δρομολόγια πλοίων από το λιμάνι της Ηγουμενίτσας) Την Ιταλία και τα γκρεκάνικα χωριά της Γκρέτσια Σαλεντίνα (το ταξίδι ως το Πρίντεζι κρατά λιγότερο από 8 ώρες και η απόσταση είναι μόλις 130 ν. μίλια) Τα Ιωάννινα και τις γειτονικές τους περιοχές: Μέτσοβο, Ζαγόρι, φαράγγι του Βίκου, Κόνιτσα, Δωδώνη, Σπήλαιο Ιωαννίνων, λίμνη Ιωαννίνων - νησάκι, Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων. Στα Γιάννενα μπορείτε να αγοράσετε υπέροχα είδη λαϊκής τέχνης, ασημένια κοσμήματα και να δοκιμάσετε τον περίφημο γιαννιώτικο μπακλαβά. Στη γειτονική Δραπάτοβα προσφέρεται και μια ιδιαίτερη λιχουδιά, τα βατραχοπόδαρα πανέ. Την Αλβανία Μοναστήρια στις γειτονικές περιοχές (Μίχλα, Παγανιών) Πανέμορφα χωριά: Λαμπανίτσα, Ζάλογγο, Κεραμίτσα, Τσαμαντάς. Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την περιοχή θα βρείτε στο Τσαμαντάς Αμέτρητα σημεία φυσιολατρικού ενδιαφέροντος: δάση, πηγές με κρυστάλλινα νερά, ποταμό Καλαμά, Φαράγγι του Καλαμά, Θεογέφυρο, βουνά κατάλληλα για ορειβασία, παλιούς νερόμυλους. Η περιοχή προσφέρεται για κυνήγι, ψάρεμα στον Καλαμά, μάζεμα τσαγιού και ρίγανης. Η περιοχή του Πολυδρόσου είναι μια από τις ωραιότερες της Ελλάδας και προσφέρει στον επισκέπτη αμέτρητες δυνατότητες για αξέχαστες διακοπές. Καταλληλότερη εποχή για επίσκεψη είναι το καλοκαίρι όμως μαγικές στιγμές προσφέρουν και οι υπόλοιπες εποχές. Το φθινόπωρο με τα χρυσοκόκκινα φύλλα των δέντρων, τη φαντασμαγορία της πρωινής ομίχλης και τις μυρωδιές από τα πρωτοβρόχια. Ο χειμώνας με το τσίπουρα, τις παραδοσιακές πίτες, τον πατροπαράδοτο τραχανά, το ζυμωτό ψωμί και το γαλοτύρι δίπλα στο τζάκι. Η άνοιξη με την τεράστια ποικιλία των αγριολούλουδων, τα χίλια αρώματα και τις αηδονολαλιές της νύχτας. Σε όλα τα παραπάνω προσθέστε τη ζεστή φιλοξενία των Πολυδροσιτών και το αστείρευτο κέφι τους για παραδοσιακά γλέντια.

Βιβλιογραφία

"Βλαχώρι. Πορεία στο χρόνο" Έκδοση του Φιλοπρόοδου Συλλόγου Πολυδρόσου, 2006