Η Κεραμίτσα είναι ορεινό χωριό του δήμου Φιλιατών του νομού Θεσπρωτίας της περιφέρειας Ηπείρου. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της απογραφής πληθυσμού του 2011, στον οικισμό κατοικούν 149 άτομα.

Τοποθεσία

Η Κεραμίτσα είναι κτισμένη σε υψόμετρο 580 μέτρων στις πλαγιές της ομώνυμης κορυφής σε απόσταση 20 περίπου χιλιομέτρων βορειοανατολικά από τις Φιλιάτες που αποτελούν την πρωτεύουσα του δήμου.

Ιστορικά στοιχεία

Νότια από το σημερινό χωριό, πάνω στον κοινοτικό δρόμο προς Μαλούνι, έχουν επισημανθεί τα ερείπια κώμης των ελληνιστικών και πιθανώς των ρωμαϊκών χρόνων. Η κώμη ήταν χτισμένη σε μια ασβεστολιθική χαμηλή ράχη (όπου οι τοποθεσίες «Βίγλα» και «Παλιόκαστρο»), που υψώνεται πλάι στις πηγές του ρέματος της Δάφνης (ή Τρύφωνα). Κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, η Κεραμίτσα αποτελούσε τσιφλίκι των μουσουλμάνων αγάδων των Φιλιατών και μόνο κατά τα τελευταία χρόνια της κυριαρχίας αυτής, έγινε δυνατή η εξαγορά του μισού χωριού από τους κατοίκους του. Σύμφωνα με την οθωμανική απογραφή του 1895, στον οικισμό ζούσαν 480 άτομα (240 άνδρες και 240 γυναίκες) κατανεμημένα σε 32 χανέδες. Την ίδια εποχή, στον οικισμό λειτουργούσε ελληνικό δημοτικό σχολείο με δυναμικό ενός δασκάλου και 25 μαθητών. Η λειτουργία του συγκεκριμένου σχολείου οφειλόταν κυρίως στην οικονομική εισφορά της τοπικής μητρόπολης. Μάλιστα, κατά το 1899 φοιτούσαν σε αυτό 40 μαθητές. Κατά τις παραμονές των Βαλκανικών Πολέμων, το χωριό είχε πληθυσμό 1000 κατοίκων και διέθετε ελληνικό γραμματοδιδασκαλείο, στο οποίο φοιτούσαν 60 μαθητές. Στις αρχές Νοεμβρίου του 1912, κατά τη διάρκεια του Α' Βαλκανικού Πολέμου, διεξήχθη κοντά στο χωριό συγκρουση άναμεσα σε ελληνικό σώμα ανταρτών των οπλαρχηγών Κρομμύδα και Παπακώστα και σε μεικτή δύναμη οθωμανικού τακτικού στρατού και άτακτων Αλβανών ενόπλων που δρούσαν στο πλευρό των Οθωμανών. Μετά την σύμπτυξη των ανταρτών ακολούθησε η πυρπόληση της Κεραμίτσας. Η ευρύτερη περιοχή της Κεραμίτσας έγινε πεδίο μαχών και στα πλαίσια της πρώτης φάσης του ελληνοϊταλικού πολέμου. Συγκρούσεις πραγματοποιήθηκαν στο χωριό και κατά τη διάρκεια της Κατοχής: την 1η Ιουλίου 1943 πραγματοποιήθηκε μάχη μεταξύ δυνάμεων του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, ενώ οι εχθροπραξίες μεταξύ των δύο αντιστασιακών οργανώσεων επαναλήφθηκαν τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. Παράλληλα στις 9 Αυγούστου του 1944 αντάρτες του ΕΔΕΣ συγκρούστηκαν κοντά στο χωριό με γερμανικά στρατεύματα. Η Κεραμίτσα αποτέλεσε θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων και κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου. Συγκεκριμένα, στα τέλη Φεβρουαρίου του 1948, διεξήχθη κοντά στο χωριό μάχη μεταξύ του κυβερνητικού στρατού και του ΔΣΕ, στα πλαίσια εκκαθαριστικών επιχειρήσεων υπό την ονομασία «Πέργαμος». Διοικητικά, κατά τα τελευταία χρόνια της οθωμανικής επικυριαρχίας, η Κεραμίτσα υπαγόταν στον καζά Φιλιατών του σαντζακίου Ιωαννίνων. Αργότερα, στα πλαίσια του ελληνικού κράτους αποτέλεσε αρχικά, όπως και η υπόλοιπη Θεσπρωτία, τμήμα του νομού Ιωαννίνων. Το 1937 υπήχθη στο νομό Θεσπρωτίας ως τμήμα της επαρχίας Θυάμιδος ενώ το 1949 ως το 1997 υπήχθη στην επαρχία Φιλιατών. Από το 1999 έως το 2010 σύμφωνα με την τότε διοικητική διαίρεση της Ελλάδας αποτελούσε έδρα κοινότητας του δήμο Φιλιατών. Από 1 Ιανουαρίου 2011 αποτελεί έδρα της ομώνυμης τοπικής κοινότητας, έξι οικισμών, της δημοτικής ενότητας Φιλιατών, του ομώνυμου δήμου.

Γενικά στοιχεία

Ο πληθυσμός της Κεραμίτσας είναι αγροτικός και ασχολείται κατά κύριο λόγο με την κτηνοτροφία. Εκκλησιαστικά το χωριό υπάγεται στη Μητρόπολη Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας. Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο.

Απογραφές πληθυσμού

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

"Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ.ΙΔ΄, σελ.231