Η Καλλιθέα, πρώην Τσαρακλιμάνι, είναι ελληνικό ορεινό χωριό του δήμου Φιλιατών της περιφέρειας Ηπείρου (Σχέδιο Καλλικράτης). Βρίσκεται στο ΒΑ. άκρο του νομού στις νότιες υπώρειες του όρους Μουργκάνα, που στέφει λόφου νότια του οποίου εκτείνεται ο κάμπος της Λαγκάβιτσας. Παλαιότερη ονομασία ήταν Τσαρακλιμάνι, αλλά και για κάποια περίοδο λεγόταν "Παλιάμπελα" Παλαιότερα ανήκε στον νομό Θεσπρωτίας, στην άλλοτε επαρχία Φιλιατών. Από το 1999 έως το 2010 σύμφωνα με την τότε διοικητική διαίρεση της Ελλάδας αποτελούσε έδρα κοινότητας του δήμο Φιλιατών. Από 1 Ιανουαρίου 2011 αποτελεί έδρα της ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας Φιλιατών, του ομώνυμου Δήμου. Ο πληθυσμός του, ασχολούμενος με τη γεωργία και κτηνοτροφία, το 1950 ήταν 162 κάτοικοι και το 2001 αριθμούσε 128 κατοίκους. Εκκλησιαστικά υπάγεται στη Μητρόπολη Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας. Η εκκλησία του χωριού που έχει αναστηλωθεί με μεγάλη δωρεά κατοίκου είναι αφιερωμένη στη Κοίμηση της Θεοτόκου.

Ιστορία

Το χωριό πρέπει να συγκέντρωσε τους πρώτους κατοίκους, όπως και τα περισσότερα από τα χωριά της Μουργκάνας, κάπου στα μέσα του 17ου αιώνα και να απέκτησε ένα πιο συνεκτικό ιστό μέχρι το πρώτο μισό περίπου του 18ου αιώνα. Το χωριό συμμετείχε στον Αγροτικό Αγώνα (1858 - 1930) των 16 χωριών της Μουργκάνας ενάντια στις προσπάθειες των αγάδων να επιβάλουν καθεστώς τσιφλικιών στην περιοχή.

Η περίοδος μεταξύ του τέλους του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου (1910), κατά την οποία υπήρχαν πολλοί ξενιτεμένοι στο Βουκουρέστι, ήταν για το χωριό εποχή ευμάρειας και πλούτου. Τότε έγιναν πολλά σπουδαία έργα, όπως τα καλντερίμια και οι βρύσες του και γενικότερα το χωριό αναβαθμίστηκε. Το χωριό έσφυζε από ζωή μέχρι και τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 έχοντας, παράλληλα, στην ξενιτιά τους περισσότερους άνδρες και νέους άνω των 14 ετών. Κατά την προσωρινή εισβολή των ιταλικών στρατευμάτων στο χωριό, διαδραματίστηκαν σοβαρά γεγονότα σε βάρος των κατοίκων του από Αρβανίτες συνεργάτες τους, ευτυχώς χωρίς θύματα. Η περίοδος της Κατοχής που ακολούθησε ήταν μια σκληρή δοκιμασία για τους κατοίκους των χωριών της Μουργκάνας, τα οποία όμως ως αγροτικά και κτηνοτροφικά δεν παρουσίασαν τόσες ελλείψεις όσο άλλα μέρη της Ελλάδας. Πάντως οι κατοχικές δυνάμεις κατέστρεψαν τα αρχεία του χωριού και έτσι μέχρι και σήμερα η ιστορική και γενεαλογική έρευνα πάνω σε αυτό παραμένει δύσκολη. Το χωριό υπέστη τα πάνδεινα κατά τον Εμφύλιο και εγκαταλείφτηκε από τους περισσότερους κατοίκους του, οι οποίοι μετανάστευσαν στην Αθήνα και στον Πειραιά όπου είχε συγκροτηθεί προπολεμικά ένας πυρήνας από ξενιτεμένους.

Πηγές

"Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ. Γ΄(συμπλήρωμα) σελ.226.

Παραπομπές