Πληροφορίες
Η Σκοτούσσα (Βυζαντινά Ελληνικά: Προσάνικον) είναι οικισμός του Νομού Σερρών. Ανήκει στον Δήμο Ηρακλείας και αποτελεί την έδρα της Δημοτικής Ενότητας Σκοτούσσης, ενώ βρίσκεται 18χλμ. βορειοδυτικά της πόλης των Σερρών. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 25 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας. Έχει έκταση 15 περίπου τ.χλμ. και πληθυσμό 795 κατοίκους (σύμφωνα με την απογραφή 2021), ενώ Κοινοτάρχης είναι ο Δημήτριος Καβακλής. Ιερέας της ενορίας ο π. Ραφαήλ Ρούσος.
Ιστορία
Βυζαντινή περίοδος
Κατά την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας εντοπίζεται η έναρξη της ιστορίας της Σκοτούσσας, περίοδος όπου ο οικισμός σχηματίζεται για πρώτη φορά ως βυζαντινό χωρίον με το όνομα Προσάνικον. Επίσης, κατά την βυζαντινή περίοδο, το χωριό φαίνεται να βρίσκεται για κάποιο διάστημα υπό την εποπτεία κάποιου βυζαντινού ευγενούς, του Ιωάννου του Σεβαστού. Ο τελευταίος κατείχε τον τίτλο του Κύρη του Προσενίκου.
Τουρκοκρατία
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας γίνεται αναφορά από τον Σερραίο ιερέα Παπασυνοδινό στους κατοίκους του χωριού με την ονομασία Προσάνικοι, όπως αποκαλούνταν άλλωστε και στην βυζαντινή περίοδο. Η Σκοτούσσα εκείνη την περίοδο λεγόταν Πρόσνικ. Ενώ η υπόλοιπη Ελλάδα απαλάσσεται σιγά σιγά από την Τούρκικη κατοχή, στην Μακεδονία έχουμε την αρχή του Μακεδονικού Αγώνα (την προσπάθεια δηλαδή για την απελευθέρωση της Μακεδονίας από Τούρκους και Βούλγαρους). Μεγάλο ρόλο διαδραμάτησε και η Σκοτούσσα στην απελευθέρωση αυτή. Μάλιστα στον αγώνα για την ανεξαρτησία έχασε την ζωή του και ένας σπουδαίος Σκοτουσσαίος Μακεδονομάχος, ο Αθανάσιος Χατζηπανταζής (2 Σεπτεμβρίου 1906). Η σύζυγός του, Σοφία Χατζηπανταζή, συμμετείχε επίσης ενεργά στον αγώνα.
Εμποροπανήγυρη της Σκοτούσσας
Εκτός από την λαϊκή αγορά η οποία λαμβάνει χώρα κάθε Σάββατο, υπάρχει και η γνωστή Εμποροπανήγυρη Σκοτούσσας, η μεγαλύτερη εμποροπανήγυρη των Σερρών και μία από τις μεγαλύτερες της Μακεδονίας και της Ελλάδας γενικότερα. Το πανηγύρι του χωριού έλκει την καταγωγή του από την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Άρχιζε στις 23 Απριλίου, ημέρα εορτής του Αγίου Γεωργίου προς τιμήν του οποίου κτίστηκε και ο ναός του χωριού, για να διαρκέσει τέσσερις ημέρες στον χώρο που σήμερα βρίσκεται το Γυμνάσιο και το γήπεδο του χωριού. Μέχρι το 1955 διατηρεί τον θρησκευτικό του χαρακτήρα. Τότε, μετά από απόφαση του διοικητικού συμβουλίου και της κοινοτήτος μετατρέπεται σε εμποροπανήγυρη και ξεκινά πλέον να εορτάζεται στις 8 Σεπτεμβρίου, ανήμερα της εορτής του Γενεθλίου της Θεοτόκου. Η εμποροπανήγυρη συγκέντρωνε το ενδιαφέρον όλων των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής, οι οποίοι κατέφθαναν με κάθε μέσο, κυρίως με ζώα και κάρα. Συγκεντρώνονταν επίσης και πολλοί έμποροι (κυρίως ζώων), για τις εμπορικές συναλλαγές. Κατά την τρίτη ημέρα του πανηγυριού, διεξαγόταν αγώνες πάλης υπό τους ήχους ζουρνάδων μεταξύ ανθρώπων της γύρω περιοχής. Με την λήξη των αγώνων σηματοδοτούνταν και το τέλος του πανηγυριού. Σήμερα έχει λάβει τον χαρακτήρα έκθεσης ρούχων και υποδημάτων, οικιακών ειδών, γεωργικών προϊόντων, παιχνιδιών, γεωργικών μηχανημάτων, ενώ υπάρχει και πλήθος ταβερνών, καντινών και μικροπωλητών μέσα στον χώρο του πανηγυριού. Η έναρξη του πανηγυριού είναι στις 7 Σεπτεμβρίου και η λήξη του είναι στις 11 Σεπτεμβρίου (μετά τους αγώνες της πάλης οι οποίοι διεξάγονται έως και σήμερα). Διεξάγεται στην είσοδο του χωριού, σε έκταση κάτω από τα πλατάνια και γύρω από την εκκλησία και το Δημοτικό Σχολείο. Πέρα από το διάστημα των 5 αυτών ημερών, ένα μικρό διάστημα πριν από την έναρξή του στον χώρο του πανηγυριού και γενικότερα σε όλο το χωριό γίνονται πολιτιστικές εκδηλώσεις (π.χ. θέατρα, παραστάσεις, πολιτιστικοί χοροί, αγώνες δρόμου), με αποκορύφωμα την συναυλία που ως συνήθως δίνει κάποιος γνωστός καλλιτέχνης. Κάθε χρόνο προσεγγίζει όλο και περισσότερο κόσμο και δικαίως θεωρείται ως ένα από τα μεγαλύτερα γεγονότα του νομού. Είναι αναγνωρισμένη άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας από τον Ιούλιο του 2023, καθώς αποτελεί εγγεγραμμένο στοιχείο στο αντίστοιχο ευρετήριο του υπουργείου πολιτισμού.
Εκπαίδευση
Παιδικός Σταθμός
Νέο σχετικά κτήριο, το οποίο λειτουργεί από τις 8 Ιανουαρίου 1976.
Νηπιαγωγείο
Το Νηπιαγωγείο Σκοτούσσας, ξεκίνησε να λειτουργεί από το 1925 συστεγαζόμενο με το Δημοτικό Σχολείο για αρκετά χρόνια. Το 1970, ανεγείρεται ακριβώς δίπλα του το σημερινό κτήριο, σε οικόπεδο συνολικής έκτασης 1.717 τ.μ.
Δημοτικό
Το Δημοτικό Σχολείο Σκοτούσσης λειτούργησε για πρώτη φορά το 1916, ως διθέσιο σε ξήλινο παράπηγμα. Το σημερινό κτήριο, άρχισε να κτίζεται σε μεγάλη έκταση (10.361 τ.μ.) το 1928, σε χώρο που παραχωρήθηκε από την κοινότητα. Αρχικά, σύμφωνα με την μελέτη του Υπουργείου Παιδείας, επρόκειτο να κατασκευαστεί ως μονώροφο κτίριο με 3 αίθουσες. Ωστόσο, ο τότε κοινοτάρχης του χωριού Μητρούσης Χατζηπανταζής επέστρεψε την μελέτη πίσω στο Υπουργείο, ζητώντας να ανεγερθεί ένα διώροφο κτήριο που θα έχει τις διπλάσιες αίθουσες, με την προϋπόθεση ότι το υπόλοιπο κόστος θα το καλύψει η κοινότητα και οι κάτοικοι του χωριού. Το Υπουργείο Παιδείας αποδέχτηκε την πρόταση του Χατζηπανταζή. Έτσι, το υπόλοιπο μισό της συνολικής δαπάνης, καλύφτηκε από την κοινότητα και τους κατοίκους. Μάλιστα, κάποιοι από αυτούς συμμετείχαν και οικειοθελώς στις εργασίες. Το νέο σχολείο περατώθηκε το 1930 ως τριθέσιο. Το 1934 αναβαθμίστηκε σε τετραθέσιο. Το 1959 αρχίζει να λειτουργεί σαν πενταθέσιο. Από το 1963 έως και σήμερα, λειτουργεί ως εξαθέσιο με την μορφή να παραμένει ίδια.
Γυμνάσιο
Το Γυμνάσιο, λειτουργεί για πρώτη φορά το 1964, ως ιδιωτικό. Με τη μετατροπή του σε Δημόσιο, εξακολουθεί να στεγάζεται σε χώρους ιδιωτών. Το 1986 αρχίζει η ανέγερση του σημερινού κτηρίου. Η κατασκευή του, ολοκληρώνεται σε περίπου έναν χρόνο, και το σχολικό έτος 1987-88 λειτουργεί για πρώτη φορά. Η αυλή του σχολείου, κατά μεγάλο μέρος έχει πρωτοδιαμορφωθεί από τους μαθητές, στα πλαίσια της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, ενώ το υπόλοιπο μέρος του προαυλίου καλύπτεται από Γήπεδα.
Πληθυσμός
Απογραφικά Στοιχεία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (Βούλγαροι Απογράφοι)
1873 → 380 κάτοικοι 1900 → 900 κάτοικοι 1905 → 1280 κάτοικοι
Αποτελέσματα Επίσημων Απογραφών του Ελληνικού Κράτους
1920 → 774 κάτοικοι 1928 → 1307 κάτοικοι 1940 → 1499 κάτοικοι 1951 → 1584 κάτοικοι 1961 → 1792 κάτοικοι 1971 → 1451 κάτοικοι 1981 → 1534 κάτοικοι 1991 → 1619 κάτοικοι 2001 → 1440 κάτοικοι 2011 → 1415 κάτοικοι 2021 → 795 κάτοικοι
Προσωπικότητες
Γεννήθηκαν στην Σκοτούσσα Δάφνη Κούλελη, Ελληνίδα τραγουδίστρια παραδοσιακών τραγουδιών Αθανάσιος Χατζηπανταζής (1873 - 1906), Έλληνας οπλαρχηγός του Μακεδονικού Αγώνα Σοφία Χατζηπανταζή (1872 - 1964), Ελληνίδα οπλαρχηγός και πράκτορας του Μακεδονικού Αγώνα Κατάγονται από την Σκοτούσσα Ελένη Βουγιουκλή, Ελληνίδα τραγουδίστρια και μουσικός Σουζάνα Βουγιουκλή, Ελληνίδα τραγουδίστρια και μουσικός Βασίλης Προδρόμου, Έλληνας τραγουδιστής και μουσικός
Αδελφοποιήσεις
Μπέλοβο, Βουλγαρία
