Η Σάμος (ή Κάτω Βαθύ, παλαιότερα Λιμένας Βαθέος) είναι παράλια πόλη και κύριος λιμένας του ομώνυμου νησιού και πρωτεύουσα σήμερα της Περιφερειακής Ενότητας Σάμου.

Γενικά στοιχεία

Η Σάμος είναι κτισμένη αμφιθεατρικά στο βορειοανατολικό και ανατολικό μυχό του κόλπου Βαθέος Σάμου, στη βόρεια - βορειοανατολική πλευρά του νησιού. Αποτελεί έδρα του δήμου Ανατολικής Σάμου. Ο πληθυσμός της πόλης της Σάμου, σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 6.191 κάτοικοι ενώ ο πληθυσμός μαζί με το Άνω Βαθύ ξεπερνά τις 9.000. Το κεντρικότερο σημείο της είναι η πλατεία Πυθαγόρα, η οποία κατασκευάστηκε το 1864. Η πόλη αποτελεί το διοικητικό κέντρο του νησιού και διαθέτει τουριστικές υποδομές υψηλής ποιότητας καθώς και κέντρα σίτισης και ψυχαγωγίας. Αξιοθέατα της πόλης είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο με ευρήματα από το Ηραίο, το Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης, η Πινακοθήκη, η Δημοτική Βιβλιοθήκη και το Λαογραφικό Μουσείο.

Ιστορικά στοιχεία

Χτίστηκε περίπου στα μέσα του 18ου αιώνα ως λιμάνι του Βαθέος. Η πόλη αρχικά έφερε την ονομασία Κάτω Βαθύ ή Γιαλός και Λιμένας Βαθέος για να ξεχωρίζει από τον παλαιότερο οικισμό Βαθύ (σημερινό Άνω Βαθύ), το οποίο ήταν χτισμένο στην πλαγιά του λόφου πίσω ακριβώς από το λιμάνι. Αναπτύχθηκε περισσότερο μετά την ίδρυση της Ηγεμονίας της Σάμου, οπότε και αποτέλεσε διοικητικό κέντρο του νησιού. Στο διάστημα 1834-1849 η πόλη είχε μετονομαστεί σε Στεφανούπολη, από το όνομα του πρώτου Ηγεμόνα της Σάμου, Στέφανου Βογορίδη. Μετά την καθαίρεση του Βογορίδη επανήλθε το παλαιότερο όνομα της. Κατά τη διάρκεια του 2ου μισού του 19ου αιώνα σημειώθηκε αύξηση του πληθυσμού της και ανοικοδόμηση πολλών δημόσιων κτιρίων. Μετά την ενσωμάτωση της Σάμου στο ελληνικό κράτος τον Νοέμβριο του 1912, η πόλη παρέμεινε διοικητικό κέντρο, καθώς ορίστηκε έδρα του νομού Σάμου. Κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου υπήρξε έδρα των ιταλικών δυνάμεων κατοχής. Τον Νοέμβριο του 1943 βομβαρδίστηκε από Γερμανικές αεροπορικές δυνάμεις και υπέστη μεγάλες καταστροφές. Το 1958, απέκτησε επίσημα την ονομασία Σάμος που αντικατέστησε την παλαιότερη ονομασία Λιμένας Βαθέος.

Πληθυσμιακή εξέλιξη

Ο πληθυσμός της πόλης της Σάμου παρουσιάζει ελαφριά μείωση κατά τη διάρκεια του τελευταίου αιώνα, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα. Πορεία του πληθυσμού:

Συγκοινωνίες

Το λιμάνι της Σάμου ή παλαιότερα Λιμήν Βαθέος Σάμου βρίσκεται στο βόρειο μυχό του μεγάλου βορειοανατολικού φυσικού κόλπου, όπου και η πρωτεύουσα της νήσου, Βαθύ, απ΄ όπου και η ομώνυμη ονομασία του. Θεωρείται ως ένα από τα ασφαλέστερα φυσικά λιμάνια της ακριτικής νησιωτικής Ελλάδας (ανατολικού Αιγαίου). Η κατασκευή του τοποθετείται στα χρόνια μετά την Επανάσταση του 1821 και ιδίως στην περίοδο της Ηγεμονίας 1830-1912, οπότε και ο Λιμήν Βαθέος έγινε και η πρωτεύουσα της ημιαυτόνομης Ηγεμονίας της Σάμου. Για να διαμορφωθεί η προκυμαία και ο λιμενοβραχίονας έγιναν πολλές επιχωματώσεις στο ανατολικό μέρος του κόλπου, γιατί όλη αυτή η περιοχή αποτελούνταν από μικρούς κολπίσκους. Οι εργασίες διαμόρφωσης ξεκίνησαν από το 1879-1880 με ένα λιμενοβραχίονα μήκους 30 μέτρων και μια προκυμαία που είχε μήκος 320 περίπου μέτρα. Από τότε και κατά διαστήματα, ανάλογα με τις ανάγκες και τις εποχές έγιναν πολλά έργα, επιχωματώσεις και ειδικότερα από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 με επεκτάσεις του λιμενοβραχίονα και της προκυμαίας και φυσικά διαμόρφωση και διαπλάτυνση της υφιστάμενης παραλιακής οδού διπλής κατευθύνσεως και ζώνη πάρκινγκ. Σήμερα για εμπορικούς, τουριστικούς και γενικότερα οικονομικούς λόγους έχει διαμορφωθεί και δεύτερο λιμάνι στο δυτικό μέρος του κόλπου, το οποίο χαρακτηρίζεται εμπορικός λιμένας (γίνονται οι ανάλογες εργασίες για να αρχίσει η χρήση του), ενώ το παλαιό λιμάνι θα χρησιμοποιείται ως τουριστικός λιμένας. Η πόλη της Σάμου συνδέεται ακτοπλοϊκώς με τον Πειραιά. Το πλοίο της γραμμής συνήθως πιάνει και στο δεύτερο λιμάνι του νησιού, το Καρλόβασι που βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Σάμου. Επίσης υπάρχει αραιή ακτοπλοϊκή σύνδεση και με τα υπόλοιπα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Εξυπηρετείται επίσης από το αεροδρόμιο του νησιού που βρίσκεται περίπου 15 χιλιόμετρα νότια της πόλης. Υπάρχει επίσης σύνδεση με τουριστικά πλοιάρια με το λιμάνι Κουσάντασι της Τουρκίας, το οποίο βρίσκεται σε μικρή απόσταση ανατολικά.

Πολιτισμός

Εκκλησιαστικό Βυζαντινό Μουσείο Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου (28ης Οκτωβρίου 2, Σάμος): στο μουσείο εκτίθεται σημαντικός αριθμός Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών κειμηλίων. Ανάμεσα στα ιστορικά εκκλησιαστικά κειμήλια βρίσκονται και τα επιμάνικα του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης.

Φωτοθήκη

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

Δήμος Βαθέος

Παραπομπές