Το Πυθαγόρειο είναι κωμόπολη της Σάμου, χτισμένη στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού. Βρίσκεται νότια της πόλης της Σάμου και σε απόσταση 12 χιλιόμετρα απ' αυτήν. Ο πληθυσμός του -σύμφωνα με την απογραφή του 2011- είναι 1.272 κάτοικοι. Διοικητικά ανήκει στο Δήμο Σάμου, ενώ μέχρι τα τέλη του 2010 αποτελούσε έδρα του Δήμου Πυθαγορείου.

Ονομασία

Το όνομα του οικισμού μέχρι το 1955 ήταν Τηγάνι, οπότε μετονομάστηκε σε Πυθαγόρειο απ' τη Διεθνή Οργάνωση Πυθαγορείων, προς τιμήν του μεγάλου μαθηματικού Πυθαγόρα, που καταγόταν από τη Σάμο.

Τοποθεσία

Στη θέση του Πυθαγορείου στην αρχαιότητα βρισκόταν η αρχαία πόλη της Σάμου. Το λιμάνι του σημερινού οικισμού ταυτίζεται με το λιμάνι της αρχαίας πόλης, το οποίο ο Ηρόδοτος το περιγράφει ως ένα από τα θαυμαστά έργα του νησιού και θεωρείται το αρχαιότερο τεχνητό λιμάνι της Μεσογείου. Τα ερείπια των ελληνικών ρωμαϊκών μνημείων και το εντυπωσιακό «Ευπαλίνειο όρυγμα» ή «Υδραγωγείο του Ευπαλίνου», μαζί με το Ηραίο της Σάμου, κηρύχθηκαν Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO το 1992 (βλέπε το λήμμα για τον χώρο του Πυθαγορείου). Νεότερο αξιόλογο κτίσμα στο Πυθαγόρειο αποτελεί ο πύργος του Λυκούργου Λογοθέτη, που δεσπόζει στη δυτική πλευρά του οικισμού. Χτίστηκε το 1824 και πρόκειται για διώροφο κτίσμα σε οχυρωματική διάταξη. Στο λιμάνι ξεχωρίζει το άγαλμα του Πυθαγόρα, ένα σύγχρονο γλυπτό που απεικονίζει τον Πυθαγόρα με το περίφημο θεώρημά του,, το Πυθαγόρειο θεώρημα.

Ιστορία

Το Πυθαγόρειο οικοδομήθηκε πάνω στην αρχαία πρωτεύουσα της Σάμου, τα ερείπια βρίσκονται ενσωματωμένα στα σημερινά σπίτια του Πυθαγορείου. Η αρχαία πόλη έφτανε στο μέγιστο της ισχύος της γύρω στα 530 π.Χ. την εποχή που κυβέρνησε το νησί ο Τύραννος Πολυκράτης, τότε έγινε πανίσχυρο ναυτικό κράτος. Η ισχύς οδήγησε σε ευημερία και μεγάλα πλούτη με αποτελέσματα τα μεγάλα έργα του Πολυκράτη που ήταν το Ευπαλίνειο όρυγμα, το Ηραίο Σάμου και το αρχαίο λιμάνι της Σάμου, βρίσκονται τα ερείπια τους σήμερα στην ευρύτερη περιοχή της πόλης, διακρίνονται και οι αρχαίες οχυρώσεις. Η Σάμος κατακτήθηκε από τους Πέρσες και έπεσε σε μεγάλη παρακμή, ακολούθησαν άλλοι δύο περίοδοι ευημερίας τον 3ο αιώνα π.Χ. που έζησε ο Αρίσταρχος ο Σάμιος και στην ύστερη Αρχαία Ρώμη. Τα ερείπια της Ρωμαϊκής Σάμου διακρίνονται σήμερα περίπου μισό χιλιόμετρο δυτικά από το Πυθαγόρειο.

Το λιμάνι του Σάμου είχε σημαντικό ρόλο στη Βυζαντινή αυτοκρατορία, τα ερείπια από το Βυζαντινό ημερολόγιο είναι ορατά σήμερα από τον Πύργο του Λογοθέτη στη δυτική πλευρά του λιμανιού. Ακολούθησε παρακμή στη Λατινοκρατία και οι παραλιακοί οικισμοί ερημώθηκαν, στην Οθωμανική αυτοκρατορία η νέα πρωτεύουσα Χώρα κτίσθηκε 4 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από το αρχαίο Πυθαγόρειο. Στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 ο Σάμιος ηγέτης Λυκούργος Λογοθέτης οικοδόμησε την περίοδο 1824 - 1827 έναν πύργο, αργότερα (1831) έκτισε κοντά στον πύργο μια εκκλησία. Την περίοδο 1859 - 1866 έγινε το νεότερο λιμάνι της πόλης στη θέση του αρχαίου που γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη. Το όνομα του νέου οικισμού ήταν "Τηγάνι" από το Ιταλικά "Ντόγκανα" που μεταφράζεται ως "έθιμα", αργότερα (1955) μετονομάστηκε σε Πυθαγόρειο από το όνομα του κορυφαίου αρχαίου σοφού Πυθαγόρα που ήταν από τη Σάμο.

Τουρισμός

Η κωμόπολη βρίσκεται στην πιο ανεπτυγμένη τουριστικά περιοχή του νησιού, διαθέτει εξαιρετικά καλές τουριστικές υποδομές και προσφέρει πολλές εναλλακτικές λύσεις για διαμονή τόσο μέσα στην πόλη, όσο και σε κοντινή απόσταση στην ευρύτερη περιοχή.

Η ύπαρξη αξιόλογων Μουσείων, η διοργάνωση πολλών εκθέσεων (Ζωγραφικής, Φωτογραφίας κλπ) κυρίως τη θερινή περίοδο, όπως επίσης και Διεθνών Συνεδρίων, διαλέξεων διεθνούς ακτινοβολίας (Φιλοσοφίας, Επιστημών, Τεχνών, Νέων τεχνολογιών, Αρχαιολογίας κλπ) και η οργάνωση Φεστιβάλ (Θεάτρου, Μουσικής κλπ) αποτελούν πόλο έλξης σε όλη τη διάρκεια του έτους.

Αξιοθέατα

Άγαλμα του Πυθαγόρα στο λιμάνι. Παλιό βυζαντινό κάστρο, που ενισχύθηκε κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 Πύργος του αρχηγού της επανάστασης Λυκούργου Λογοθέτη. Ιερός Ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, που τον οικοδόμησε το 1831 ο Λογοθέτης και οι άλλοι αρχηγοί του νησιού, εκπληρώνοντας τάμα που έκαναν μετά τη νικηφόρα ναυμαχία της Μυκάλης τον Αύγουστο του 1824. Παλαιοχριστιανική βασιλική του Κάστρου (6ος αιώνας), που οικοδομήθηκε στη θέση και με τα υλικά δυο πολυτελών εξοχικών κατοικιών των Ελληνιστικών χρόνων.

Διάσημες προσωπικότητες

Αρίσταρχος ο Σάμιος, αστρονόμος και μαθηματικός, γέννημα-θρέμμα του Πυθαγορείου. Πυθαγόρας, διάσημος μαθηματικός και φιλόσοφος, ο οποίος γεννήθηκε στο Πυθαγόρειο το 580 π.Χ.

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Το Πυθαγόρειο στην επίσημη ιστοσελίδα της UNESCO Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού - Πυθαγόρειο και Ηραίο Σάμου Αρχειοθετήθηκε 2017-10-21 στο Wayback Machine.