Ο Κρατικός Αερολιμένας Σάμου «Αρίσταρχος ο Σάμιος» (IATA:SMI, ICAO: LGSM, ΥΠΑ: ΚΑΣΜ) είναι ο αερολιμένας που εξυπηρετεί το νησί της Σάμου. Ο αερολιμένας πήρε το όνομά του από τον Αρίσταρχο τον Σάμιο, έναν αρχαίο Έλληνα αστρονόμο και μαθηματικό. Βρίσκεται 5 χιλιόμετρα από την πόλη του Πυθαγορείου. Στο αεροδρόμιο υπάρχει ένας μόνο μικρός διάδρομος από τον οποίο εξυπηρετούνται και οι αναχωρήσεις και οι αφίξεις. Ο περιβάλλων χώρος του αεροδρομίου δίνει ελάχιστο χώρο για λάθος ή σφάλμα από τους πιλότους, μιας και βρίσκεται δίπλα σε βουνά, ενώ στο τέλος του διαδρόμου βρίσκεται η θάλασσα. Συνήθως πνέουν ισχυρά μελτέμια από τον βορρά, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, τα οποία συχνά δυσκολεύουν το έργο της προσγείωσης. Υπάρχει μόνον ένας τερματικός σταθμός στο αεροδρόμιο. Υπάρχουν 5 πύλες επιβίβασης, όμως καμία τους δεν διαθέτει φυσούνα. Οι υποδομές για τους επιβάτες μοιράζονται σε δύο ορόφους και περιλαμβάνουν ένα κατάστημα αφορολογήτων ειδών και μια μικρή καφετέρια.

Ιστορικό

Οι πρώτες συζητήσεις για την δημιουργία του έγιναν από την κυβέρνηση Τσαλδάρη το 1935 στα πλαίσια μιας προσπάθειας εκσυγχρονισμού των συγκοινωνιών και την ίδρυση αεροδρομίων στις πρωτεύουσες κάθε νομού, κάτι το οποίο δεν έγινε εφικτό, λόγω των προβλημάτων που δημιούργησε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Το 1948 γίνονται νέες προσπάθειες από τον τότε βουλευτή Νικόλαο Βλιάμο, ο οποίος θέτει το ζήτημα στον τότε υπουργό Αεροπορίας, με κύρια επιχειρήματα την ανταπόδοση εθνικής δικαιοσύνης, την απόδειξη ενδιαφέροντος του κράτους για το νησί της Σάμου, καθώς και το γεγονός ότι η δαπάνη δεν θα ήταν μεγάλη. Οι περιοχές οι οποίες προτάθηκαν ήταν της Βλαμαρής η οποία όμως γειτνίαζε με την Τουρκία και θα σημειώνονταν αρκετές παραβιάσεις του εναερίου χώρου, επίσης η περιοχή του Λωβοκομείου στο Καρλόβασι ήταν μακριά από την πρωτεύουσα του νησιού. Τελικά επιλέχθηκε η περιοχή Κάμπου της Χώρας η οποία είναι κοντά στην πρωτεύουσα και είχε ήδη ένα υποτυπώδες αεροδρόμιο από ην εποχή των Ιταλών στα 1942-1943. Αυτό βρισκόταν λόγο πιο δυτικά προς τα βουνά και ήταν φτιαγμένο από υλικό PSP δηλαδή διάτρητες ατσαλολαμαρίνες. Οι αρχικές εργασίες εμποδίζονται από το μέγεθος της απαιτούμενης δαπάνης, από το ότι δεν έχουν ενταχθεί στο Σχέδιο Μάρσαλ τα αεροδρόμια, πρέπει να καταστραφεί μεγάλο τμήμα της καλλιεργήσιμης γης, ενώ συνεχιζόταν και η δράση του Δημοκρατικού Στρατού. Χίλια στρέμματα μοναστηριακής περιουσίας παραχωρούνται για την κατασκευή του αεροδρομίου. Το 1950 περιφράσσεται η επιλεγμένη περιοχή αλλά οι αγρότες αφαιρούσαν τους πασσάλους από αντίδραση προς το δρομολογούμενο έργο. Οι τοπικές αρχές επισκέπτονται τα γειτονικά χωριά για να προπαγανδίσουν την σημασία κατασκευής του αεροδρομίου: ενίσχυση τουριστικής κίνησης, υψηλά μεροκάματα για όσους συμμετείχαν στις εργασίες κατασκευής και συντήρησης του αεροδρομίου, συντόμευση του ταξιδιού από και προς τη Σάμο όταν με την ακτοπολϊκή συγκοινωνία χρειάζονταν 18 με 23 ώρες. Το 1952 δημοσιεύεται νόμος περί αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Η πρώτη πίστωση που δίδεται είναι 300.000 δρχ και μένει ανεκμετάλλευτη. Τον Σεπτέμβριο του 1951 δημοσιεύεται ο Νόμος περί του αεροδρομίου της Σάμου και το 1952 ξεκινούν οι πρώτες εργασίες με την προσδοκία ως στις αρχές του 1953 θα ξεκινούσε η λειτουργία του. Ωστόσο το 1958 εξαντλούνται οι πιστώσεις και οι εργασίες σταματούν λόγο ισχυρών βροχοπτώσεων, ενώ ό,τι έργα έχουν κατασκευαστεί καταστρέφονται το 1959. Το 1960 κατόπιν ενεργειών των βουλευτών Κοτσώνη και Σπύρου ξεκινούν εκ νέου οι εργασίες τις οποίες αναλαμβάνει η Βασιλική Αεροπορία. Το πρόβλημα τώρα εντοπίζεται στην κατασκευή φράγματος για την εκτροπή του χειμάρρου της χώρας. Με εντατικές εργασίες ντόπιων και αξιωματικών οπλιτών, καθώς δεν υπήρχε η πολυτέλεια σύγχρονων μηχανημάτων, το καλοκαίρι του 1962 ο διάδρομος και ο πύργος ελέγχου είναι έτοιμα, ενώ τον Νοέμβριο του ίδιου έτους έχει ολοκληρωθεί και η εκτροπή του χειμάρρου. Τα εγκαίνια γίνονται δύο δεκαετίες μετά από την έναρξη του έργου, παρόντος πλήθους κόσμου στις 23 Ιουνίου του 1963. Στο λόγο που εκφωνεί ο Μιχάλης Κοτσώνης εκφράζει ευχαριστίες στον Θεμιστοκλή Σοφούλη, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Αριστοτέλη Ωνάση. Ενώ πτήσεις εκτελούνται σε καθημερινή βάση, οι κακές καιρικές συνθήκες και οι πλάγιοι μετωπικοί άνεμοι οδηγούν στην ακύρωση των τελευταίων. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, η χάραξη νέου διαδρόμου κρίνεται οικονομικά ασύμφορη και προτείνεται η λύση επέκτασης και διαπλάτυνσης του είδη υπάρχοντος διαδρόμου. Οι ενέργειες ξεκινούν το 1966 και τελειώνουν το 1971 όταν και γίνονται τα εγκαίνια του νέου διαδρόμου. Το αεροδρόμιο χαρακτηρίζεται Διεθνές Β΄ και έχει την δυνατότητα υποδοχής αεροσκαφών από το εξωτερικό. Τον Μάιο του 1976 φτάνει το πρώτο τσάρτερ με Δανούς τουρίστες. Από το 1977 το αεροδρόμιο ακολουθεί πορεία αλματώδους ανάπτυξης. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν έργα σε εξέλιξη με στόχο να ανταποκρίνεται στις διεθνής προδιαγραφές. Στο μεταίχμιο του 21ου αιώνα ο τερματικός σταθμός ανακαινίστηκε. Η χωρητικότητα του αεροδρομίου αυξήθηκε έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στην αυξημένη επιβατική κίνηση. Τον Δεκέμβριο του 2015, οριστικοποιήθηκε μέ την υπογραφή συμφωνίας η παραχώρηση του Αερολιμένα της Σάμου καθώς και άλλων 13 περιφερειακών αερολιμένων στην κοινοπραξία Fraport AG και Ομίλου Κοπελούζου από το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ).Η έναρξη παραχώρησης έγινε στις 11 Απριλίου 2017 .

Σημασία για τη Σάμο

Η δημιουργία του Αεροδρομίου υπήρξε καθοριστική για την ανάπτυξη του νησιού. Διευκολύνθηκε η επικοινωνία και οι επαγγελματικές δραστηριότητες, τόσο σε πανελλαδικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Τονώθηκε η τουριστική κίνηση στο νησί και συνέβαλλε στην ένωση του με τον εθνικό κορμό δικαιώνοντας τις προσπάθειες για την δημιουργία του. Έρχεται πρώτο σε κίνηση ανάμεσα στα αεροδρόμια ίδιας κατηγορίας και κρίνεται ως ένα από τα δυσκολότερα της Ευρώπης λόγω της πλαγιότητας των ανέμων, επομένως απαιτεί ειδικά εκπαιδευμένους πιλότους.

Έργα κατά τη διάρκεια παραχώρησης του αεροδρομίου στη Fraport-Greece

Στις 22 Μαρτίου 2017, η Fraport-Greece παρουσίασε τα σχέδια όλων των αεροδρομίων, μεταξύ αυτών και του αεροδρομίου Σάμου . Οι εργασίες που θα πραγματοποιηθούν στο αεροδρόμιο της Σάμου στο πλαίσιο του επενδυτικού προγράμματος της Fraport Greece μέχρι το 2021 είναι οι ακόλουθες :

Γενικό καθαρισμό Βελτίωση του φωτισμού και της σηματοδότησης στους εσωτερικούς (τερματικοί σταθμοί) και εξωτερικούς χώρους των αεροδρομίων (χώρος στάθμευσης αεροσκαφών-διάδρομοι προσγείωσης-απογείωσης). Αναβάθμιση και βελτίωση των εγκαταστάσεων υγιεινής. Βελτίωση παρεχόμενων υπηρεσιών συμπεριλαμβανομένης δωρεάν σύνδεσης με το διαδίκτυο (WiFi). Εργασίες για τη βελτίωση της πυρασφάλειας σε όλους τους χώρους των αεροδρομίων. Νέος πυροσβεστικός σταθμός Aναδιοργάνωση του χώρου στάθμευσης των αεροσκαφών 19% αύξηση της συνολικής έκτασης του αεροσταθμού 9.605 m2 40% αύξηση των σταθμών Check-in (από 10 σε 14) 25% αύξηση του συνολικού αριθμού πυλών (από 4 σε 5) 50% αύξηση των σημείων ασφαλείας και ελέγχου του αεροδρομίου (από 2 σε 3)

Αεροπορικές εταιρείες και προορισμοί

Στατιστικά στοιχεία αεροπορικής κίνησης

Δείτε το πηγαίο ερώτημα Wikidata.

Τα στοιχεία πάρθηκαν από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) μέχρι το 2015 και από το 2016 και μετά από την επίσημη ιστοσελίδα του αεροδρομίου .

Ατυχήματα και συμβάντα

Στις 3 Αυγούστου 1989, η πτήση 545 της Ολυμπιακής Αεροπορίας συνετρίβη στο Όρος Κέρκης, ενώ προσέγγιζε το αεροδρόμιο της Σάμου. Όλοι οι 34 επιβάτες και πλήρωμα έχασαν τη ζωή τους στο ατύχημα.

Παραπομπές

Πηγές

Ελένη Σ. Δήμα «Το αεροδρόμιο της Σάμου», Σαμιακές Μελέτες, τόμ. 6 (2003-2004), σελ. 171-177 Ευσέβιος Μητροπολίτης Σάμου και Ικαρίας, «Η Εκκλησία της Σάμου κατά τον 20ο αιώνα», Σαμιακές Μελέτες, τόμ. 6 (2003-2004), σελ. 83-89

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επίσημη ιστοσελίδα του αερολιμένα