Ο Μητροπολίτης Μαρωνείας Κωνστάντιος (Μαδεμοχώρια, Χαλκιδική, 1770 - Άγιο Όρος, τέλη Οκτωβρίου 1821) ήταν Έλληνας επίσκοπος, μέλος της Φιλικής Εταιρείας και οπλαρχηγός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ήταν επικεφαλής των Ελληνικών δυνάμεων στην Μάχη της Ρεντίνας.

Βιογραφικά στοιχεία

Υπήρξε ιεράρχης της Μαρωνείας Ροδόπης. Γεννήθηκε γύρω στο 1770 στα Μαδεμοχώρια Χαλκιδικής. Σπούδασε στο Άγιο Όρος και στις αρχές της δεκαετίας του 1800 μετέβη στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, χειροτονήθηκε στο Φανάρι πρεσβύτερος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και αργότερα έλαβε το Οφφίκιον του αρχιμανδρίτη. Στις 3 Οκτωβρίου του 1810 παραιτήθηκε από τη μητρόπολη Μαρωνείας και Θάσου (τότε) ο μητροπολίτης Νεόφυτος. Έτσι, στις 10 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως εξέλεξε νέο μητροπολίτη τον Κωνστάντιο. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία λίγο πριν την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και μύησε πολλούς στην περιοχή του νομού Ροδόπης, στη Μάκρη και στη Σαμοθράκη. Στα τέλη Απριλίου του 1821, αφού εξέγειρε τους κατοίκους της περιοχής Ροδόπης, αποχώρησε από τη Μαρώνεια παίρνοντας μαζί του αρκετούς οπλισμένους άντρες από τη γύρω περιοχή και ιδιαίτερα από τη Μαρώνεια και τη Μάκρη, με κατεύθνση τη Θάσο που υπάγονταν τότε, στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία της μητρόπολης Μαρωνείας. Στη Θάσο, σε συνεργασία με τον πρόκριτο του νησιού και φιλικό, Χατζηγιώργη Μεταξά οργάνωσαν την εξέγερση της νήσου κατά του Οθωμανικού ζυγού και στη συνέχεια αποχώρησε με κατεύθυνση το Άγιο Όρος. Στις 23 Μαρτίου του 1821, αποβιβάστηκε με τον ιατρό Ευάγγελο Μεξικό στο Άγιο Όρος με καράβια του Αινίτη Χατζηαντώνη Βισβίζη, επικεφαλής σώματος Θρακιωτών και Θασιτών αγωνιστών, προκειμένου να ενισχύσει τις προσπάθειες του Εμμανουήλ Παπά, που βρίσκονταν ήδη από διμήνου στη Μονή Εσφιγμένου. Στις 17 Μαΐου του 1821 κηρύχτηκε επίσημα η επανάσταση στη Μακεδονία σε θρησκευτική τελετή στην οποία χοροστάτησε ο Κωνστάντιος, στη Μονή Εσφιγμένου. Στη συνέχεια ο Κωνστάντιος ακολούθησε μαχόμενος τα στρατεύματα υπό τον Εμμανουήλ Παπά στον ισθμό του Άθω, στην Ιερισσό και στα Μαδεμοχώρια. Στη Μάχη της Ιερισσού οι Έλληνες επαναστάτες υπό τον Εμμανουήλ Παπά κατατρόπωσαν τις Οθωμανικές δυνάμεις υπό τον Γιουσούφ πασά. Εν τω μεταξύ ο Σουλτάνος Μαχμούτ Β΄ είχε στείλει τον Σερασκέρη (βεζίρη επί των στρατιωτικών) Μεχμέτ Μπαϊράμ πασά να καταστείλει την επανάσταση στη Νότιο Ελλάδα. Ο Μεχμέτ Μπαϊράμ πασάς βρίσκονταν καθ' οδόν μεταφέροντας στρατεύματα από τη Μικρά Ασία προς τη Θράκη και τη Μακεδονία με τελικό προορισμό τη Νότιο Ελλάδα, όταν μετά από έκληση του Γιουσούφ μπέη της Θεσσαλονίκης, διατάχθηκε από το σουλτάνο να αντιμετωπίσει τους επαναστάτες της Χαλκιδικής. Το σώμα των επαναστατών ακολούθησε δύο κατευθύνσεις: ο κύριος όγκος υπό τον Εμμανουήλ Παπά κατευθύνθηκε προς τον Πολύγυρο, ενώ ο Κωνστάντιος, επικεφαλής μικρής δύναμης απέκλεισε τα Στενά της Ρεντίνας (Μακεδονικά Τέμπη), προκειμένου να αποκόψει την επικοινωνία του κύριου όγκου του Οθωμανικού στρατού της Μικράς Ασίας με την Ελληνική ενδοχώρα. Στη Μάχη της Ρεντίνας που διεξάχθηκε στις 15 Ιουνίου, ο σερασκέρης Μεχμέτ Μπαϊράμ πασάς, επικεφαλής 20.000 πεζών και 3.000 ιππέων κατατρόπωσε το Ελληνικό επαναστατικό σώμα υπό τον Κωνστάντιο που αποτελούνταν από μερικές εκατοντάδες μαχητές. Η σημασία της μάχης ήταν μεγάλη όμως γιατί καθυστέρησε τους Οθωμανούς να αναλάβουν δράση στη Νότιο Ελλάδα. Μετά τη μάχη ακολούθησαν σφαγές στις κώμες και τα χωριά της Βόρειας Χαλκιδικής. Στη Μάχη της Ρεντίνας ο Κωνστάντιος τραυματίστηκε σοβαρά, αλλά αποφεύγοντας τη σύλληψη κατάφερε να διαφύγει στο Άγιο Όρος. Από εκεί και με κλονισμένη την υγεία του συνέχισε να επικοινωνεί με τον στρατηγό Εμμανουήλ Παπά και να συντονίζει τις κινήσεις των επαναστατών. Τελικά, κατέληξε από τα τραύματά του στα τέλη Οκτωβρίου του 1821, ενώ νέος μητροπολίτης Μαρωνείας και Θάσου εκλέχτηκε ο Δανιήλ. Όταν στις 15 Δεκεμβρίου του 1821 ο Μεχμέτ Εμίν Εμπού Λουμπούτ πασάς της Θεσσαλονίκης εισήλθε στο Άγιο Όρος ζήτησε να ανοιχτεί ο τάφος του Κωνστάντιου για να πεισθεί ιδίοις όμμασι ότι είναι νεκρός. Στον προαύλιο χώρο του ιερού ναού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στην Κομοτηνή έχει στηθεί ο ανδριάντας του.

Παραπομπές

Πηγές

Μακεδονικά Σύμμεικτα, Μία ενθύμηση του 1784 από τη Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους, ΕΜΣ Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον, Αρχιερείς κατά την Επανάσταση του '21 Ιωάννης Σιδηράς, Η προσφορά και οι θυσίες του ορθόδοξου κλήρου στην απελευθέρωση της Ελλάδος Μονή Εσφιγμένου Τιμητικό αφιέρωμα: Ο Μαρωνείας και Κομοτηνής Δαμασκηνός ο Α’ (1974-2004), Ιωάννης Σιδηράς, Χρόνος, 26 Φεβρουαρίου 2004 Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Σαμοθράκη