Πληροφορίες
Τα Σκουλούφια είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Ρεθύμνης στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Απέχουν 18 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και είναι κτισμένα σε υψόμετρο 220 μ.
Ιστορικά στοιχεία
Στις βενετικές απογραφές το χωριό ονομαζόταν Σπιλούφια. Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Spilufia στην επαρχία Ρεθύμνου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται ως Spilufia με 384 κατοίκους και 517 οφειλόμενες αγγαρείες και ο Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα το 1630 ως Spilufia. Ο Σταυρινίδης ταυτίζει το χωριό με το χωριό Iskoliye, το οποίο αναφέρεται στην τουρκική απογραφή του 1659, με 26 χαράτσια. Στο έργο Κρητικά του Μιχαήλ Χουρμούζη το 1842 αναφέρεται για πρώτη φορά ως Σκουλούφια. Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται στον δήμο Μαργαριτών ως Σκουλούφια και είχε 182 Χριστιανούς και 64 Τούρκους κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 177 κατοίκους και υπαγόταν στον δήμο Ελευθεραίων. Στην απογραφή του 1920 αναφέρεται ως έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου. Το 1925, τα Σκουλούφια αρχικά προσαρτήθηκε στην κοινότητα Έρφων, αλλά το 1934 ορίστηκαν έδρα κοινότητας, η οποία παρέμεινε μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, οπότε και το χωριό προσαρτήθηκε στον Δήμο Αρκαδίου. Δείτε: Κοινότητα Σκουλουφίων
Απογραφές πληθυσμού
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
Αξιοθέατα
Το ελαιουργείο του χωριού (φάμπρικα) έχει ανακαινιστεί, ώστε να παρουσιάζει την παραδοσιακή διαδικασία παραγωγής ελαιολάδου. Το κτιριακό συγκρότημα ιδιοκτησίας Γ. Μανωλακάκη στην περιοχή του χωριού, το οποίο αποτελείται από τέσσερα κτίσματα, έχει χαρακτηριστεί μνημείο, διότι τα κτίρια διαθέτουν ενδιαφέροντα μορφολογικά και αρχιτεκτονικά στοιχεία σημαντικά για την μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής στην περιοχή αυτή της Κρήτης. Ο Τζουζέπε Γκερόλα αναφέρει ότι στο χωριό εντόπισε στην πρόσοψη παλιού σπιτιού δύο περίεργες προτομές. Ο κεντρικός ναός του χωριού είναι δίκλιτος με τα δύο κλίτη να είναι αφιερωμένα στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και στον Άγιο Δημήτριο. Κοντά στο κέντρο του χωριού βρίσκεται ο μονόχωρος, καμαρόσκεπος ναός του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου. Ο ναός στο εσωτερικό του είχε αρκοσόλιο με αετωματική πλάκα. Η πλάκα είναι λαξευμένη από ασβεστόλιθο και σε αυτήν απεικονίζεται στο κέντρο η Σταύρωση, στα δεξιά ή κάθοδος στον Άδη και αριστερά ο Λωτ να ποτίζει ένα δέντρο. Η πλάκα αρχικά βρισκόταν πάνω από σαρκοφάγο στον ερειπωμένο ναό της Παναγίας και αφαιρέθηκε από τη θέση της όταν αυτή μετατράπηκε σε σχολείο. Η πλάκα σύμφωνα με επιγραφή χρονολογείται από το 1531. Ο ερειπωμένος ναός της Παναγίας δίπλα στο παλιό σχολείο χρονολογείται από το 1410 και φέρει παράθυρο με γλυπτό διάκοσμο. Ο κοιμητηριακός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στα Εισόδια της Θεοτόκου. Στο δάπεδο του ναού σώζεται βενετσιάνικος τάφος αποτελούμενος από δύο πλάκες με γλυπτό διάκοσμο αποτελούμενου από μετάλλιο με νεκροκεφαλή και δύο οστά, καθώς και επιγραφές που πλέον δεν δύναται να διαβαστούν. Στο χωριό υπάγονται τα εξωκκλήσια των Κοίμηση της Θεοτόκου, Άγιος Φανούριος και Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος. Στο ανατολικό τμήμα του χωριού σώζονται τα ερείπια του ναού του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, με γλυπτό παράθυρο. Κοντά στο χωριό βρίσκεται ο βενετικός ναός της Παναγίας, του οποίου η οροφή έχει καταπέσει.
Προσωπικότητες
Ελένη Βολανοπούλα - σύζυγος του Μουσταφά Ναϊλί πασά και μητέρα του Βελή Πασά, ο οποίος διατέλεσε διοικητής της Κρήτης
