Οι Μέλαμπες είναι ορεινό χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητος του Δήμου Αγίου Βασιλείου, στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης.

Γεωγραφική θέση

Βρίσκεται σε απόσταση 42 χλμ. από το Ρέθυμνο στο δρόμο προς Αγία Γαλήνη και 10 χλμ. πριν την τελευταία, στις νότιες πλαγιές του όρους Κέντρος σε υψόμετρο 600 μ., απ' όπου φαίνεται πανοραμικά προς βορρά ο Ψηλορείτης και ειδικότερα από το ύψωμα Βουβάλα προς τα νότια η πεδιάδα της Μεσαράς και το Λιβυκό πέλαγος. Παλαιότερα αποτελούσε το κυριότερο κέντρο του ανατολικού τμήματος της επαρχίας με αξιόλογη κτηνοτροφία, αμπελοκαλλιέργεια και ελαιουργική δραστηριότητα.

Διοικητική διαίρεση

Δείτε: Κοινότητα Μελάμπων Οι Μέλαμπες αποτελούσαν άλλοτε (1881) πρωτεύουσα ομώνυμου δήμου. Με την καποδιστριακή διαίρεση αποτελούσε ένα από τα 21 χωριά του Δήμου Λάμπης. Το 1928 αριθμούσε 1.289 κατοίκους, ηλεκτροδοτείτο και διέθετε δημοτικό σχολείο, σταθμό χωροφυλακής και ταχυδρομικό γραφείο. Σήμερα διαθέτει επίσης νηπιαγωγείο, δημοτικό, αγροτικό ιατρείο, γεωργικό συνεταιρισμό, πολιτιστικό και αθλητικό σύλλογο. Στην απογραφή του 2001 είχε 853 κατοίκους. Στο δημοτικό διαμέρισμα των Μελάμπων υπάγεται και το χωριό Άγιος Γεώργιος Μελάμπων με 56 κατοίκους.

Εκκλησιαστική υπαγωγή

Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, εκκλησιαστικά υπάγεται στη Β΄ Αρχιερατική Επιτροπεία της Ιεράς Μητρόπολης Λάμπης και Σφακίων, της Εκκλησίας της Κρήτης.

Ιστορία

Οι Μέλαμπες είναι τοπωνύμιο αρχαίο ελληνικό, με ιδιαίτερο αρχαϊκό χαρακτήρα, τυπικά και φθογγικά αλώβητο (βλ. "Κρητικά Χρονικά", τόμ.Ι, σ.400). Πλησίον του χωριού στη θέση Κούροι βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας πόλης Κώριο, όπου και τα ερείπια αρχαίου ναού αφιερωμένου στην Ηλέκτρα, από την οποία πήρε το όνομα και ο ποταμός Ηλέκτρας. Πρώτη ιστορική αναφορά των Μελάμπων γίνεται επί Ενετοκρατίας το 1577 από τον Φραγκίσκος Μπαρόκιος. Το 1583 αναφέρεται σε σχετική απογραφή ν΄ αριθμεί 338 κατοίκους. Επί τουρκοκρατίας οι κάτοικοι συμμετείχαν ενεργά σ΄ όλους τους αγώνες από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 την Κρητική Επανάσταση του 1866 μέχρι την τελευταία Κρητική Επανάσταση (1895-1898). Στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο κάτοικοι των Μελάμπων μαζί με άλλους κοντοχωριανούς συγκρότησαν εθελοντικό σώμα που έσπευσε στον αγώνα της Ηπείρου.

Προσωπικότητες

Άγιοι Τέσσερεις Μάρτυρες: Από τις Μέλαμπες καταγόταν οι αγωνιστές της Επανάστασης του 1821 και νεομάρτυρες Γεώργιος, Μανουήλ, Αγγελής και Νικόλαος Ρετζέπης που αποκεφαλίστηκαν από τον Οθωμανό διοικητή του Ρεθύμνου Μεχμέτ πασά, στον πλάτανο της Μεγάλης Πόρτας (σημερινή πλατεία 4 Μαρτύρων Ρεθύμνου) στις 28 Οκτωβρίου του 1824

Παυλίνα Βουλγαράκη: Τραγουδοποιός - Ερμηνεύτρια Γιώργος Βουλγαράκης: Βουλευτής Αθηνών - Υπουργός Γεώργιος Βούλγαρης ή Βουλγαράκης: Βουλευτής Ρεθύμνης Βουλγαράκης Καλλέργος: πρόεδρος Αστικού ΚΤΕΛ Ηρακλείου Τρουλλινός Νικόλαος : Βουλευτής Τρουλλινός Ιωάννης : Βουλευτής Φασατάκης Νίκος: Συγγραφέας Χριστοφοράκης Μιχαήλ: Συγγραφέας

Παραπομπές

Πηγές

"Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ. ΙΣτ΄, σελ.852.

Ιστοσελίδα

http://www.melabes.gr/