Η Αρχοντική (παλαιότερη ονομασία: Αρκούδαινα) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Ρεθύμνης στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης.

Γεωγραφικά - Ιστορικά στοιχεία

Η Αρχοντική βρίσκεται ανατολικά του ποταμού Μουσέλα, σε απόσταση περίπου 22 χλμ. Δ.-ΝΔ. από το Ρέθυμνο και σε ύψος 180 μ., στα σύνορα με τον νομό Χανίων. Η παλιά ονομασία της είναι Αρκούδαινα, όνομα που προήλθε από την Αρκουδοθεά Αρτέμιδα, που λάτρευαν στον Εύξεινο Πόντο και η λατρεία της οποίας μεταφέρθηκε στο δυτικό Ρέθυμνο, είναι ένα παραδοσιακό χωριό με κτίσματα σπάνιας αρχιτεκτονικής που χτίστηκαν επί Ενετοκρατίας. Το 1823 στην Αρκούδαινα έγινε η Γενική Συνέλευση μετά από πρόσκληση του αρμοστή Κρήτης Μανόλη Τομπάξη, με την παρουσία 45 πληρεξουσίων της Κρήτης, με σκοπό να ψηφίσουν νέο πολίτευμα, για την ανασυγκρότηση της Κρήτης. Στις 19 Αυγούστου 1828 οι Τούρκοι της Ρεθύμνης για να εκδικηθούν το θάνατο του Αγριολίδη της Μεσαράς, ήρθαν αιφνιδιαστικά κυκλώνοντας το επαναστατικό χωριό και έβγαλαν από την εκκλησία της Παναγίας την ώρα της θείας λειτουργίας, 90 άοπλους Χριστιανούς Αρχοντικιανούς και τον παπά τους και τους έσφαξαν. Το 1865 μετονομάστηκε σε Αρχοντική, για να υπενθυμίζει όλους τους επαναστάτες που συμμετείχαν στους αγώνες εναντίον των κατακτητών για την ελευθερία της Κρήτης. Η Αρχοντική είναι γνωστή από τα Ενετικά χρόνια, ενώ το χωριό κάηκε ολοσχερώς από τους Τούρκους το 1866. Η Αρχοντική σήμερα, είναι είναι χωριό του Μητροπολιτικού Δήμου Ρεθύμνου, το οποίο πριν τις συγχωνεύσεις που επέφερε ο "ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ", ανήκε στο Δήμο Λαππαίων. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους παραδοσιακούς οικισμούς του νομού Ρεθύμνου χαρακτηρισμένος με προεδρικό διάταγμα την 9-8-1995. Ολόκληρος ο οικισμός αποτελεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο, με ακτίνα προστασίας 1 χλμ. από τα ορατά όριά του. Σώζει σε καλή κατάσταση πολλά κτήρια χαρακτηριστικά της Ενετοκρατίας, με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τους φυσιογνωμία, πλήθος από χαρακτηριστικές σκάλες, ελικοειδείς δρόμους, λοτζέτες κλπ. Εδώ υπάρχουν οι εκκλησίες της Γέννησης της Θεοτόκου, που είχε μετατραπεί σε τζαμί επί Τουρκοκρατίας, η παλιά ενετική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, ο ναός του Αγίου Πνεύματος, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, και το ξωκλήσι της Μεταμόρφωσης.

Αρχοντικιανοί

Σταγάκης Μανώλης: κατασκευαστής της λύρας Μοράκης Μανούσος: καπετάνιος Εθνικής Αντίστασης. Γκαγκαουδάκης Ι. Νίκος: ποιητής

Διοικητικά - Πληθυσμιακά στοιχεία

Δείτε Κοινότητα Αρχοντικής Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα, με τηνπαλιά ονομασία της Αρκούδαινα, το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Το 1926 με το ΦΕΚ 88Β - 16/11/1926 μετονομάστηκε σε Αρχοντική. Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης και το πρόγραμμα Κλεισθένης Ι αποτελεί την ομώνυμη κοινότητα που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Λαππαίων του δήμου Ρεθύμνης και σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει 244 κατοίκους.

Πληθυσμός

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, 1996, 2006 (ΠΛΜ) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)