Ο Άγιος Βασίλειος είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Αγίου Βασιλείου, στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Εκκλησιαστικά υπάγεται στην Α΄ Αρχιερατική περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων.

Γενικά στοιχεία

Ο Άγιος Βασίλειος είναι κτισμένος σε υψόμετρο 310 μέτρων, σε απόσταση 23 χλμ. από την πρωτεύουσα του νομού, Ρέθυμνο. Το όνομα φαίνεται να προήλθε από την ομώνυμη εκκλησία του χωριού. Αναφορά στον οικισμό, γίνεται ήδη από βενετική απογραφή του 1583, η οποία κατέγραψε 136 κατοίκους. Επί τουρκοκρατίας το χωριό ονομαζόταν "Νεύς Άγιος Βασίλειος". Σύμφωνα με απογραφή των οθωμανικών αρχών του 1650, αποτελούσε πρωτεύουσα του ομώνυμου ναχιγιέ και είχε έκταση 19 σπιτιών, αποτελώντας παράλληλα και χάσι του µπεηλέρµπεη Κρήτης. Το 1670 από τους 23 κατόχους γης, οι εννιά ήταν μουσουλμάνοι ενώ το χωριό βρισκόταν πια στην κυριότητα του σαντζάκµπεη του Ρεθύµνου. Σύμφωνα με την οθωμανική απογραφή του 1881, ο Άγιος Βασίλειος είχε πληθυσμό 84 κατοίκων, από τους οποίους οι 9 ήταν μουσουλμάνοι. Το 1894, σύμφωνα με εκτίμηση του αξιωματικού του ελληνικού στρατού, Νικόστρατου Καλομενόπουλου, στο χωριό ζούσαν 20 ελληνικές οικογένειες. Το 1900, σύμφωνα με την επίσημη απογραφή της Κρητικής Πολιτείας, στο χωριό ζούσαν 116 κάτοικοι. Στα όρια του οικισμού ξεκινάει το φαράγγι Κακοπέρατος. Σύμφωνα με μια εκδοχή, κοντά στον οικισμό υπήρχε παλαιότερα βυζαντινό φρούριο με το όνομα Κάτω Σύβριτος, του οποίου η θέση δεν έχει προσδιοριστεί. Διοικητικά, ο Άγιος Βασίλειος αποτέλεσε από το 1913 μέχρι το 1997 κοινότητα του δήμου Αγίου Βασιλείου ενώ από το 1997 μέχρι και το 2011 αποτέλεσε τμήμα του καποδιστριακού δήμου Φοίνικα. Με βάση την τωρινή διοικητική διαίρεση του σχεδίου «Καλλικράτης», ο οικισμός συμπεριλαμβάνεται εντός των ορίων του δήμου Αγίου Βασιλείου πάλι έδρα κοινότητος. Δείτε: Κοινότητα Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνης

Απογραφές πληθυσμού

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ.1ος, σελ.449.