Ο Άγιος Ανδρέας Ρεθύμνης είναι οικισμός της Κοινότητας Γωνιάς του Δήμου Ρεθύμνης στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 2011 ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 203 μόνιμους κατοίκους.

Γενικά και ιστορικά στοιχεία

Ο Άγιος Ανδρέας είναι κτισμένος σε υψόμετρο 215 μέτρων και βρίσκεται 11 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την πόλη του Ρεθύμνου. To 1881, σύμφωνα με την οθωμανική απογραφή εκείνου του έτους, είχε πληθυσμό 275 κατοίκων που στην πλειοψηφία του ήταν μουσουλμανικός (συγκεκριμένα στο χωριό ζούσαν 250 Τουρκοκρητικοί έναντι 25 Ελλήνων). Το 1894, σύμφωνα με εκτίμηση του αξιωματικού του ελληνικού στρατού, Νικόστρατου Καλομενόπουλου, στον Άγιο Ανδρέα ζούσαν εξήντα τουρκικές οικογένειες και έξι ελληνικές. Μερικά χρόνια αργότερα, η απογραφή του 1900 που διενεργήθηκε από την Κρητική Πολιτεία βρήκε στον Άγιο Ανδρέα μόλις 19 κατοίκους (17 μουσουλμάνους και 2 χριστιανούς). Διοικητικά, με τη δημιουργία των οθωμανικών δήμων κατά το 1879, υπήχθη στον δήμο Ατσιπόπουλου της επαρχίας Ρεθύμνης. Μετά την ενσωμάτωση της Κρήτης στο ελληνικό κράτος παρέμεινε στην επαρχία Ρεθύμνης ως οικισμός της κοινότητας Γωνιάς, ενώ σύμφωνα με την καποδιστριακή διοικητική διαίρεση υπαγόταν από το 1997 μέχρι το 2010 στο δημοτικό διαμέρισμα Γωνιάς του δήμου Νικηφόρου Φωκά. Από το 2011 υπάγεται στον καλλικρατικό δήμο Ρεθύμνης. Εκκλησιαστικά υπάγεται στην ενορία Γωνιάς της Β΄ αρχιερατικής περιφέρειας της Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου και διαθέτει δύο ναούς, οι οποίοι είναι αφιερωμένοι στον Άγιο Ανδρέα και το Άγιο Πνεύμα, όπου υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα για τους σφαγιαθέντες κατοίκους του χωριού Πλάκα που υπήρχε στο σημείο αυτό, από τους Τούρκους το 1770.

Συγκοινωνία

Υπάρχει σύνδεση του ΚΤΕΛ Ρεθύμνης από Κυριάννα ως Βαλσαμόνερο με ενδιάμεσες στάσεις σε Άγιο Ανδρέα και Αθάνατο.

Αγιαντρεδιανοί επιφανείς

Koυριδάκης Γιώργος: στρατηγός και δημοτικός σύμβουλος Νικηφόρου Φωκά Ριτζάκης Ανδρέας: Ανθυπασπιστής Χωροφυλακής, συμπλακείς μετά των ληστών Γιαγιάδων εν Σάμω εφονεύθη την 5η Ιανουαρίου 1917.

Απογραφές πληθυσμού

Παραπομπές

Πηγές

«Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica», τόμος 1ος, σελ. 449.