Η Αγία Γαλήνη είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας, της δημοτικής ενότητας (τέως δήμου) Λάμπης, του δήμου Αγίου Βασιλείου, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Ρεθύμνης, στην περιφέρεια Κρήτης, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης. Πριν το πρόγραμμα Καλλικράτης και το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία Ρεθύμνης του νομού Ρεθύμνης, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Κρήτης.

Γεωγραφία

Η Αγία Γαλήνη είναι μεγάλο παράλιο χωριό, που καταλαμβάνει το απώτατο νοτιοανατολικό άκρο του νομού Ρεθύμνης, στο Λιβυκό Πέλαγος. Βρίσκεται στα όρια με τον νομό Ηρακλείου, κτισμένη αμφιθεατρικά επί της ανατολικής πλευράς βραχώδους ακρωτηρίου, στον μυχό του ομώνυμου όρμου και θέα στον Κόλπο της Μεσσαράς, σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 20. Το χωριό διασχίζει ο γραφικός ποταμός Πλατύς, που εκβάλλει στην παραλία. Απέχει περίπου 53 χλμ. ΝΑ. του Ρεθύμνου (μέσω Αρμένων).

Κοινότητα

Δείτε και: Κοινότητα Αγίας Γαλήνης Η κοινότητα Αγίας Γαλήνης είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός πεδινός οικισμός, με έκταση 11,829 χμ² (2011). Περιλαμβάνει και τον οικισμό Ξηρόκαμπος.

Πληθυσμός

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της κοινότητας)

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»

Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1925 και ορίστηκε έδρα της ομώνυμης κοινότητας του νομού Ρεθύμνης. Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Αγίας Γαλήνης και προσαρτήθηκε στον δήμο Λάμπης. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάστηκε από τον δήμο Λάμπης και προσαρτήθηκε στον δήμο Αγίου Βασιλείου.

Ονομασία

Σχετικά με την προέλευση της ονομασίας του χωριού, η παράδοση αναφέρει πως κάποια βυζαντινή πριγκίπισσα, η Βασίλισσα (κατ’ άλλες πηγές ήταν η αυτοκράτειρα Ευδοκία), παρέπλεε την περιοχή σε μεγάλη θαλασσοταραχή. Κατόπιν προσευχής της, η θάλασσα γαλήνεψε και το πλοίο της αγκυροβόλησε στην κοντινή ακτή. Η πριγκίπισσα διέταξε την οικοδόμηση ναού προς τιμή της Παναγίας της επονομαζόμενης Γαλήνης. Η ιστορική όμως αλήθεια πρέπει να σχετίζεται με τη Μονή του Γαλήνου Χριστού, που, κατά τη μαρτυρία του Ιωσήφ Βρυεννίου, υπήρχε στην περιοχή.

Ιστορικά στοιχεία

Η Αγία Γαλήνη είναι κτισμένη πάνω στα ερείπια της αρχαίας πόλης Σουλίας, ή Σουλίνας που άκμασε μέχρι τον 6ο αιώνα μ.Χ. και που αποτελούσε το επίνειο της αρχαίας Συβρίτου, ή Συβριτίας. Το 1960 διενεργήθηκε υποβρύχια έρευνα από τον έφορο αρχαιοτήτων Ν. Πλάτωνος, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η περισυλλογή χάλκινων αντικειμένων που προέρχονταν από αβαρία ρωμαϊκού πλοίου (Κρητ. Χρον., 1960). Επίσης, περισυνελέγη σειρά 259 ρωμαϊκών νομισμάτων, η οποία κάλυπτε ιστορία τριών αιώνων (από τον Αύγουστο μέχρι τον Πρόβο), καθώς και ειδώλιο πραξιτελείου τύπου. Τα ευρήματα φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου. Δίπλα στον ποταμό Πλατύ έχουν βρεθεί κολόνες και λείψανα ιερού, που ήταν αφιερωμένο στη θεά Άρτεμη. Η Σουλία καταστράφηκε από Σαρακηνούς πειρατές, το 640 μ.Χ.

Οικονομία

Οι κάτοικοι της Αγίας Γαλήνης ασχολούνται σήμερα με τη γεωργία, ειδικότερα την ελαιοκαλλιέργεια, την αλιεία και βεβαίως με τον τουρισμό που έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες δεκαετίες με ανεγέρσεις ξενοδοχειακών μονάδων και ενοικιαζομένων δωματίων. Για την πληρέστερη ασφάλεια του όρμου έχει κατασκευαστεί μεγάλος σχετικά λιμενοβραχίονας που κάμπτεται προς ανατολάς παρέχοντας ασφάλεια κυρίως στους νότιους και νοτιοδυτικούς ανέμους, δημιουργώντας έτσι υπήνεμο αλιευτικό καταφύγιο. Πριν τις δεκαετίες ‘60 και ’70, όταν και γνώρισε μια μεγάλη τουριστική ανάπτυξη, το χωριό ήταν ένα μικρό ψαροχώρι και ουσιαστικά εξυπηρετούσε τους κατοίκους του χωριού Μέλαμπες. Όμως, το ‘60 έγινε ο αγαπημένος προορισμός για τα απελευθερωμένα παιδιά των λουλουδιών, τους χίπις. Μάλιστα πολλοί είναι οι φανατικοί της οπαδοί, οι οποίοι έρχονται στο χωριό κάθε χρόνο από τότε.

Αξιοθέατα

Το Σπήλαιο Δαιδάλου πίσω από το λιμάνι του χωριού όπου, κατά την παράδοση, είχε φυλακιστεί ο Δαίδαλος Η Κοίμηση της Θεοτόκου, στο νεκροταφείο του χωριού, ο οποίος ταυτίζεται με την εκκλησία Αγία Γαλήνη της παράδοσης Ο βράχος δίπλα στο λιμάνι, από τον οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, πέταξαν ο Δαίδαλος κι ο Ίκαρος, για να δραπετεύσουν από την Κρήτη. Στο σημείο έχουν κατασκευαστεί και δύο αγάλματα των μυθικών ηρώων Η παραλία του χωριού Τα νησάκια Παξιμάδια ΒΔ. του χωριού, προσβάσιμα με πλοιάριο

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1978, 2006 (ΠΛΜ) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 (ΠΛ) Εγκυκλοπαίδεια Δομή, εκδ. 2002-4 Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς) Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010 Google Earth eetaa.gr Ν. Τωμαδάκης: Ιωσήφ Βρυέννιος και η Κρήτη, 1947, σ. 46