Τα Αγγελιανά είναι χωριό και έδρα της ομώνυμης κοινότητας Αγγελιανών, της δημοτικής ενότητας (τέως δήμου) Γεροποτάμου, του δήμου Μυλοποτάμου, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Ρεθύμνου, στην περιφέρεια Κρήτης, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης. Πρίν το πρόγραμμα Καλλικράτης και το σχέδιο Καποδίστριας, ανήκε στην επαρχία Μυλοποτάμου του νομού Ρεθύμνης, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Κρήτης.

Γεωγραφία

Τα Αγγελιανά είναι πεδινό χωριό στο βόρειο τμήμα του νομού Ρεθύμνης, κοντά στην αριστερή όχθη του Γεροπόταμου και λίγο βορειότερα της παλαιάς εθνικής οδού Ηρακλείου-Ρεθύμνου (ΕΟ 90), σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 110. Απέχει περίπου 21 χλμ. Α. του Ρεθύμνου.

Τοπική κοινότητα

Δείτε και Κοινότητα Αγγελιανών Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ημιορεινός οικισμός, με έκταση 13,510 χμ² (2011). Περιλαμβάνει και τους οικισμούς Χάνι Αλεξάνδρου και Χανοθιανά.

Πληθυσμός

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας)

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»

Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1925 και ορίστηκε έδρα της ομώνυμης κοινότητας του νομού Ρεθύμνης. Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Αγγελιανών και προσαρτήθηκε στον δήμο Γεροποτάμου. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάστηκε από τον δήμο Γεροποτάμου και προσαρτήθηκε στον δήμο Μυλοποτάμου.

Ονομασία

Σύμφωνα με τους ντόπιους, η προέλευση του ονόματος του χωριού εξηγείται από το γεγονός ότι το χωριό, παλαιότερα, υπήρξε σταθμός αγγελιοφόρων.

Ιστορικά στοιχεία

Στο χωριό έχουν βρεθεί, τάφος υστερομινωικής εποχής, λάρνακες και πολλά κτερίσματα. Η επίσημη ίδρυση του οικισμού δεν είναι γνωστή, αλλά σίγουρα υπήρχε κατά τη Βενετοκρατία. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, στο χωριό κατοικούσαν Τούρκοι αγάδες, γι’ αυτό και οι Έλληνες κάτοικοι έκρυβαν τη συγκομιδή τους προκειμένου να την προστατεύσουν από τις επιδρομές τους. Στην περιοχή των Αγγελιανών έγιναν μάχες μεταξύ Κρητών και Τουρκικού στρατού, το 1867 και 1868. Μέχρι και τον Οκτώβριο του 1943 οι κάτοικοι του χωριού πολεμούσαν τους Γερμανούς.

Αξιοθέατα και διατηρητέα

Η περιοχή βόρεια του οικισμού της μινωϊκής ιδίως περιόδου, όπου εντοπίσθηκαν σε αυτήν σπηλαιώδης τάφος και μινωϊκή οικία στο λόφο «Τσούκνη», αρχαίο δομικό υλικό στο λόφο «Σκίνος» κ.λπ.. Έχει κηρυχθεί αρχαιολογικός χώρος.

Εκκλησίες

Ο Άγιος Γεώργιος που, σύμφωνα με την παράδοση, λειτουργούσε στο παρελθόν ως μοναστήρι Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η μεγαλύτερη εκκλησία του χωριού, με μνημείο για τους πεσόντες του οικισμού. Ο Άγιος Αντώνιος με ασυνήθιστο τρούλο, οβάλ παράθυρα και αξιόλογους διακοσμητικούς ρόδακες και τοιχογραφίες Η Αγία Τριάδα και η Αγία Αικατερίνη

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4 Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς) Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010 Google Earth

eetaa.gr