Η Πύλα είναι οικισμός κοντά στην Πύλο και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Η Πύλα βρίσκεται περίπου 8 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά της Πύλου και περίπου 18,5 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από την Χώρα. Έχει υψόμετρο 137 μέτρα και απέχει 11 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Κοντά στην Πύλα, προς τα βορειοανατολικά της βρίσκονται τα Μπαλοδημαίικα και μετά η Στενωσιά σε απόσταση 1,5 περίπου χιλιομέτρου και 5 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα, προς τα βορειοδυτικά της η Σχινόλακκα σε απόσταση 8 περίπου χιλιομέτρων και προς τα δυτικά της η Γιάλοβα σε απόσταση 4 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα.

Ιστορία

Το χωριό έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας, της Μεθώνης και της ευρύτερης περιοχής της Πυλίας. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου.

Β΄ Ενετοκρατία

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας ονομαζόταν ως η Πύλα (Pila ή Pilla, olim Pylus). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο, μέσω της κτήσης τους (Stato da Mar), η οποία είναι γνωστή και ως Βασίλειο του Μορέως (1688-1715). Το χωριό Πύλα (Pila), ανήκε, το 1689, στην επαρχία του Ναβαρίνου (Territorio di Navarin), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το χωριό είχε 45 κατοίκους.

Β’ Τουρκοκρατία

Μετά το 1715, όταν οι Τούρκοι έδιωξαν τους Ενετούς από τον Μωριά και ξαναγύρισαν, μετονόμασαν τη Βαρωνία της Μεθώνης σε Βιλαέτι της Αρκαδιάς. Κατά την περίοδο που η ευρύτερη περιοχή της Πυλίας τελούσε υπό τη β’ οθωμανική κατοχή (1715-1821), το χωριό της Πύλας υπάγονταν στον Καζά Ναβαρίνου σύμφωνα και με την έκδοση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα με τίτλο A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece: The Southwestern Morea in the 18th Century, αφού μετά την ανακατάληψη των περιοχών του Μωριά από τους Τούρκους, η περιοχή του Ναβαρίνου, δηλαδή της Πυλίας, αποτέλεσε ένα ακόμα τμήμα της οθωμανικής (defter) κτηματογράφησης. Η περιοχή της Πύλας αναφερόταν στα οθωμανικά τουρκικά ως Pile.

Διοικητική ιστορία

Η Πύλα προσαρτήθηκε αρχικά, το 1835, στον παλαιό Δήμο Πύλου ή Δήμο Πυλίων, όπως αναφερόταν τότε, με έδρα την σημερινή Πύλο ή το Νιόκαστρον ή Νεόκαστρον, όπως αναφερόταν τότε, όπου και παρέμεινε ως το 1912, που ο δήμος καταργήθηκε. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Πύλα στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως οικισμός του Δήμου Πύλου της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 171 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851. Έδρα του Δήμου Πύλου τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν η κωμόπολη της Πύλου, (Νεόκαστρον) και Καλύβια. Το 1912 η Πύλα προσαρτάται στην Κοινότητα Πύλου, με έδρα την Πύλο. Το 1928 η Πύλα αποσπάται από την Κοινότητα Πύλου και ορίζεται ως έδρα της Κοινότητας Πύλας, στην οποία προσαρτάται και ο οικισμός Μπαλοδημέϊκα, του οποίου η ονομασία, το 1940, διορθώνεται σε Μπαλοδημαίικα. Το χωριό παρέμεινε ως οικισμός και έδρα της Κοινότητας Πύλας, από το 1933 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», η Πύλα και τα Μπαλοδημαίικα υπήχθησαν στον κατηργημένο Δήμο Πύλου, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» η Πύλα ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Η Πύλα σήμερα είναι έδρα της Τοπικής Κοινότητας της Πύλας του Δήμου Πύλου-Νέστορος, στην οποία υπάγονται και τα Μπαλοδημαίικα.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 121 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.

Κτίρια–εκδηλώσεις

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια και το παλαιό δημοτικό σχολείο, το οποίο ανακαινίσθηκε το 2017 και χρησιμοποιείται για διάφορες πολιτιστικές δραστηριότητες, υπάρχει η εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας και εορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο. Στο χωριό πραγματοποιεί επίσης διάφορες εκδηλώσεις και πολιτιστικά δρώμενα ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πύλας «Η Κοίμηση της Θεοτόκου».

Δείτε επίσης

Πύλος Δήμος Πύλου - Νέστορος Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Πύλου

Παραπομπές

Πηγές

Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985). Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987. Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993. Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Fariba Zarinebaf, John Bennet, Jack L. Davis, "A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece", "Hesperia", supplement 34, American School of Classical Studies at Athens, Athens 2005, ISBN 978-0-87661-534-8.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.