Η Αμμουδιά είναι χωριό του νομού Πρέβεζας. Βρίσκεται στις εκβολές του Αχέροντα ποταμού, γνωστού από τη μεταφορά των νεκρών στο βασίλειο του Άδη. Διοικητικά είναι έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας που ανήκει στο Δήμο Φαναρίου του Νομού Πρεβέζης. Αρχικά αναγνωρίστηκε ως κοινότητα του Ελληνικού κράτους με το όνομα Σπλάντζα (1919). Μετονομάστηκε Αμμουδιά(1928), αρχικά υπαγόμενη στο Νομό Θεσπρωτίας. Από το 1946 ανήκει πλέον στο Νομό Πρεβέζης. Ο πρώτος κάτοικος εγκαταστάθηκε στην Αμμουδιά περίπου κατά το 1450 κοντά στο λόφο Γορτσούλα, ενώ το χωριό κατοικήθηκε ουσιαστικά κατά το 1700. Η τοπική κοινότητα Αμμουδιάς είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός πεδινός οικισμός, με έκταση 11,848 χμ² (2011).

Πληθυσμός

Ετυμολογία

Το όνομα Σπλάντζα προέρχεται από την ιταλική λέξη Spiaggia που σημαίνει παραλία, αμμουδιά και προέρχεται από τη μεγάλη αμμώδη παραλία που απλώνεται στον όρμο του χωριού.

Μυθολογική παράδοση

Μυθολογία

Σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση, η περιοχή ανήκε στην εξουσία των υποχθόνιων θεοτήτων, κατοικούμενη από τους Κιμμέριους, οι οποίοι θεωρούνταν προσωποποιήσεις των ψυχών. Το χωριό αναδύθηκε από τα σπλάχνα της Αχερουσίας λίμνης, η οποία αποτελούσε την είσοδο της κοινωνίας των ψυχών. Επομένως δίκαιος μπορεί να θεωρηθεί ο χαρακτηρισμός της Αμμουδιάς ως χωριό του «Κάτω Κόσμου». Αξιοσημείωτος είναι ο θρύλος της ύπαρξης δύο στοιχειών του Μπούμπη στο έλος της Σπλάντζας και του Μπούντη στο έλος της Μπούντας, τα οποία θεωρούνταν νυχτερινοί φύλακες των πυλών του Άδη και στενοί συνεργάτες του Κέρβερου.

Η Αμμουδιά κατά την αρχαιότητα

Στο βορειοδυτικό σημείο της περιφέρειας της Αμμουδιάς, κατά την αρχαιότητα βρισκόταν η αρχαία πόλη Ελέα τμήμα της οποίας καταστράφηκε. Τα ερείπια που σώζονται θεωρείται ότι αποτελούσαν το φρούριο άμυνας ή την ακρόπολη ενώ στα δίχτυα ψαράδων βρέθηκαν πήλινα αγγεία που αποδεικνύουν την ύπαρξη της πόλης. Στο ακρωτήρι Χειμέριο, το βόρειο άκρο του όρμου της Αμμουδιάς υπήρχε το φανάρι (φάρος), το οποίο για αιώνες καθοδηγούσε τους επισκέπτες στο Νεκρομαντείο, που βρίσκεται στο χωριό Μεσοπόταμος, για επικοινωνία με τις ψυχές των αγαπημένων τους προσώπων. Από το φανάρι προήλθε το όνομα του Δήμου Φαναρίου. Στην απέναντι όχθη του Αχέροντα υπάρχουν τα ερείπια του τελωνείου που αποδεικνύουν ότι η Αμμουδιά ήταν λιμάνι μεγάλης εμπορικής δραστηριότητας.

Ονόματα που πέρασαν από την Αμμουδιά

Το βασίλειο του Πλούτωνα και της Περσεφόνης επισκέφθηκαν ηχηρά ονόματα του αρχαίου Ελληνικού κόσμου. Η αναλυτική περιγραφή του Ομήρου στην κ’ ραψωδία, φανερώνει ότι ο ίδιος είχε επισκεφθεί την περιοχή και μέσα από τη φαντασία του, ο Οδυσσέας έφτασε στην κοινότητα των ψυχών για να επικοινωνήσει με την ψυχή του μάντη Τειρεσία έτσι ώστε να ενημερωθεί για το γυρισμό του στην Ιθάκη. Ο Ηρόδοτος περιγράφει την επίσκεψη των απεσταλμένων του Περίανδρου στο Νεκρομαντείο για να ρωτήσουν την ψυχή της γυναίκας του Μέλισσας για τον κρυμμένο θησαυρό. Επίσης ο Ορφέας κατέβηκε στον Άδη για να ζητήσει πίσω με όπλο τη μουσική του, την αγαπημένη του Ευρυδίκη. Επίσης ο Θησέας με τον φίλο του Πειρίθου κατέβηκαν με σκοπό να αρπάξουν την Περσεφόνη θέλοντας να παντρευτούν κόρες θεών. Ο Ηρακλής ενσάρκωσε τον 12ο άθλο του, που αφορούσε τον Κέρβερο στις πύλες του Άδη. Πλήθος άλλων θεών ημίθεων και ηρώων κατέφθαναν κατά διαστήματα στο Νεκρομαντείο.

Ιστορική παράδοση

Επανάσταση του 1821

Κατά την Τουρκοκρατία, η Αμμουδιά έγινε μάρτυρας της ηρωικής θυσίας του Μανιάτη ήρωα Κυριακούλη Μαυρομιχάλη. Η κυβέρνηση Μαυροκορδάτου έστειλε τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη με 500 συμπατριώτες του προς ενίσχυση των Σουλιωτών. Ο Μαυρομιχάλης αποβιβάστηκε στην Αμμουδιά και επέλεξε τη Μονή της Αγίας Ελένης ως βάση των εξορμήσεών του. Μέσω προδοσίας οι Τούρκοι πληροφορήθηκαν τις προετοιμασίες της πρώτης εξόρμησης και το πρωί της 16ης Ιουλίου 1822 περίπου 4.000 Τουρκαλβανοί με επικεφαλής το Μουσταφά Μπέη επιτέθηκαν κατά των Ελλήνων σηματοδοτώντας την έναρξη της «μάχης της Σπλάντζας». Η Ελληνική δύναμη τοποθετημένη κοντά στο τελωνείο απέκρουε αποτελεσματικά τα αντίπαλα στρατεύματα μέχρι την απώλεια των επικεφαλής των δύο δυνάμεων. Ο ηρωικός θάνατος του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη σήμανε το τέλος της μάχης και την οπισθοχώρηση των Ελληνικών στρατευμάτων. Στη Μονή της Αγίας Ελένης έγινε η ταφή του Μαυρομιχάλη και αργότερα τα οστά του μεταφέρθηκαν στην πατρίδα του.

Γερμανική Κατοχή

Η Αμμουδιά πυρπολήθηκε και λεηλατήθηκε την 12η Αυγούστου του 1943 από τους Γερμανούς με αποτέλεσμα να αναγκαστούν οι κάτοικοι να εγκαταλείψουν το χωριό και να μεταβούν στην Πάργα. Το 1948, το χωριό ανοικοδομήθηκε από την υπηρεσία στεγάσεως πυροπαθών.

Κατακτητές

Εξαιτίας της θέσης της η Αμμουδιά περιήλθε στην κυριότητα:

Τούρκων Αλβανών Ιταλών Βενετών και Αράβων

Η Αμμουδιά σήμερα

Η Αμμουδιά αποτελεί σημαντικό τουριστικό θέρετρο κυρίως λόγω της μεγάλης παράδοσης και της σημαντικής περιβαλλοντικής της αξίας. Τόσο οι πληροφορίες που προέρχονται από τα μνημεία, όσο και τα σπάνια είδη της χλωρίδας και πανίδας που υπάρχουν στην περιοχή, αποτελούν σημαντική πηγή γνώσης και έρευνας.

Θερινό Πανεπιστήμιο

Το χωριό της Αμμουδιάς φιλοξενεί το θερινό πρόγραμμα του Κέντρου Διδασκαλίας Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το οποίο θεσμοθετήθηκε το 1996. Βασικός στόχος του προγράμματος είναι η διδασκαλία των ελληνικών ως δεύτερης ξένης γλώσσας και η προώθηση τόσο του ελληνικού πολιτισμού, όσο και της τοπικής παράδοσης, σε αλλοδαπούς φοιτητές απ’όλο τον κόσμο.

Οικονομία της περιοχής

Οι κάτοικοι της Αμμουδιάς απασχολούνται κατά βάση με τον τουρισμό και την αλιεία ενώ κάποιοι επιδίδονται σε γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες. Στον τομέα της αλιείας, με σκοπό να προωθηθεί η αναπαραγωγή των ψαριών αλλά και να αποφευχθούν οι καταστροφικές για το θαλάσσιο περιβάλλον συνέπειες της ανεξέλεγκτης αλιείας από μηχανότρατες, έγινε πόντιση τεχνητών υφάλων. Με τους ύφαλους αυτούς δημιουργούνται στην παράκτια ζώνη αποικίες ψαριών και διατηρείται η βασιζόμενη στην αλιεία οικονομία.

Οικολογία

Η ευρύτερη περιοχή της Αμμουδιάς και γενικότερα το Δέλτα του Αχέροντα, ανήκει στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών NATURA 2000 (με κωδικό GR2140001), συνολικής έκτασης 4935 εκταρίων. Οι εκβολές του Αχέροντα αποτελούν σημείο αναφοράς των υγρότοπων της Δυτικής Ελλάδας καθώς στις όχθες του συναντώνται πλήθος σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας τα οποία προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις. Στο Δέλτα του Αχέροντα, υπάρχουν συνολικά 19 τύποι οικότοπων και 449 είδη χλωρίδας ενώ στις πλέον αξιόλογες υγροτοπικές περιοχές εντάσσεται και το έλος της Αμμουδιάς. Το 10% της πεδιάδας του Αχέροντα καταλαμβάνουν αβαθείς κόλποι και κολπίσκοι, ένας οικότοπος που συναντάται σε αβαθή θαλάσσια οικοσυστήματα ενώ στις εκτάσεις του Δέλτα με αλατούχα νερά βρίσκεται ο οικότοπος «Αλοφυτική βλάστηση και είδη λασπωδών και αμμωδών ζωνών».Επίσης η περιοχή της Αμμουδιάς χαρακτηρίζεται από υφάλμυρα έλη ενώ ο οικότοπος με τη μεγαλύτερη προτεραιότητα αναφέρεται ως «Λόχμες των παραλιών με αρκεύθους». Η παράκτια θαλάσσια ζώνη της Αμμουδιάς είναι προστατευόμενος βιότοπος του Natura 2000 με κωδικό GR2140003,

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1981, 2006 (ΠΛΜ) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

GoAmmoudia