Η Πέτρα είναι μικρό ορεινό χωριό, σε υψόμετρο 520 μέτρων το οποίο αριθμούσε 37 μόνιμους κατοίκους κατά την Απογραφή του 2011. Μέχρι το 2010 απετέλεσε οικισμό του Δήμου Πέτρας, ενώ από το 2011, με το Πρόγραμμα Καλλικράτης, ανήκει στην Τοπική Κοινότητα Φωτεινών του διευρυμένου Δήμου Κατερίνης. Απέχει από την Κατερίνη 28 χιλιόμετρα. Αξιοσημείωτο είναι ότι η Πέτρα το καλοκαίρι είναι παραθεριστικό κέντρο. Διαθέτει Πολιτιστικό Σύλλογο και μέχρι στα 1971 είχε Δημοτικό Σχολείο. Η ιατρική περίθαλψη καλύπτεται από πλανόδιο ιατρό, ο οποίος έρχεται μία φορά την εβδομάδα. Πολιούχος άγιος είναι ο Άγιος Γεώργιος, στον οποίο είναι αφιερωμένος και ο κεντρικός ναός του χωριού. Υπάρχει επίσης και το εξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου, όπου και το Κοιμητήριο. Στην Πέτρα έγινε πρόσφατα ασφαλτόστρωση. Ένα έθιμο που επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας είναι το κάψιμο των φανών, όταν ανάβουν φωτιές και χορεύουν γύρω από αυτές. Το Νοέμβριο του 2007 πραγματοποιήθηκαν τα θυρανοίξια του παρεκκλησίου του Οσίου Δαυίδ, κτισμένου στην είσοδο της Λόκοβης.

Ιστορικά στοιχεία

Η παλαιότερη ονομασία της ήταν Λόκοβη, που σημαίνει τόπος ιδανικός για κρεμμύδια (λέξη σλαβική). Η μετονομασία σε Πέτρα συνετελέστηκε το 1973. Στον οικισμό ήταν μέχρι πρόσφατα το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Πέτρας Ολύμπου (Ψ. Ν. Π. Ο.), το οποίο μεταφέρθηκε κατά μεγαλύτερο μέρος σε άλλες περιοχές της Πιερίας. Προτού γίνει σανατόριο, το κτήριο ήταν μοναστήρι. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και τη γεωργία (σιτάρι). Υπάρχουν γύρω στα 90 σπίτια. Το χωριό Πέτρα αναφέρεται από τον περιηγητή Τρύφωνα Ευαγγελίδη και σε αυτό βρίσκονται ερείπια δύο ναών, με εικόνες του 1710. Αναφέρει επίσης ότι είδε ερείπια φρουρίου από την εποχή του Βυζαντίου. Από τα Στενά της Πέτρας πέρασε και ο Αγησίλαος, ο Βρασίδας ενώ πήγαινε προς τη Θράκη και ο Κάσσανδρος στη διάρκεια της εκστρατείας του εναντίον της Ολυμπιάδας. Στην ίδια περιοχή έλαβε χώρα η σύρραξη Μακεδόνων και Ρωμαίων, που οδήγησε στην υποχώρηση των πρώτων και στην τελική αναμέτρηση στη Μάχη της Πύδνας. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Πέτρα ήταν κεφαλοχώρι και είχε γίνει με τη βία τσιφλίκι την περίοδο του Αλή Πασά.

Μονή Πέτρας

Η Μονή Πέτρας, που ορθώνεται στην πεδιάδα της Κατερίνης είναι ενοριακή και ιδρύθηκε από τον Ανδρόνικο Β' τον Παλαιολόγο. Το μόνο της αξιοθέατο είναι μια ανάγλυφη εικόνα του Αγίου Δημητρίου. Η μονή αναφέρεται ως επαρχιακή μονή από τον Επίσκοπο Κίτρους Νικόλαο Λούση και ως σταυροπηγιακή από το Μητροπολίτη Κίτρους Παρθένιο. Είναι άγνωστος ο χρόνος της ίδρυσής της. Από μία λίθινη επιγραφή , τοποθετημένη πάνω από τη δυτική είσοδο του Καθολικού, αναφέρει το έτος 1134, ενώ η ανακαίνισή του έγινε το 1151. Ο σημερινός ναός οικοδομήθηκε το 1754 και επισκευάσθηκε το 1815. Στην περιοχή του Μοναστηριού διεξήχθησαν πολλές μάχες με τους Τούρκους. Στα 1798, σε συμπλοκή στο Μοναστήρι, σκοτώθηκε ο Τόλιος Λάζος, θείος του Γεωργάκη Ολύμπιου. Το 1822, όταν ο Μεχμέτ Εμίν Πασάς στράφηκε κατά της Νάουσας, μαρτύρησε μεταξύ άλλων και ο ιερωμένος παπα-Γιάννης από την Πέτρα, μέσα στο ναό του Αγίου Γεωργίου, την ώρα που ιερουργούσε. Κατά την Επανάσταση των Ελλήνων της Μακεδονίας, ο ηγούμενος της Μονής Πέτρας, Σαμουήλ, συνυπέγραψε σε μυστική συνάντηση δύο έγγραφα (1827), με τα οποία απευθυνόταν στην κυβέρνηση, με σκοπό την απελυθέρωση των εδαφών της Μακεδονίας. Ο επίσκοπος Κίτρους Νικόλαος Λούσης, από το Μοναστήρι της Πέτρας εξέδωσε στις 4 Μαρτίου 1878 την Προκήρυξη της Προσωρινής Κυβερνήσεως της Μακεδονίας. Η Επισκοπή Πέτρας καταργήθηκε το 1896, με Συνοδικό Τόμο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Υπήρχε επίσης επαρχία Πέτρας. Ο τελευταίος επίσκοπος της Μονής, Θεόκλητος, έγινε επίσκοπος Κίτρους.

Παραπομπές και σημειώσεις

Βιβλιογραφία

Η Μηλιά στη διαδρομή των αιώνων, πρακτικά Συνεδρίου του Μορφωτικού και Πολιτιστικού Συλλόγου Κάτω Μηλιάς "Οι Λαζαίοι", 7-8 Απριλίου 2001, εκδ. ΜΑΤΙ.