Η Νέα Τραπεζούντα είναι χωριό και Δημοτικό Διαμέρισμα στο Δήμο Κατερίνης της Πιερίας. Έχει 423 κατοίκους με βάση την Απογραφή πληθυσμού του 2011. Ο κεντρικός ναός είναι αυτός της Ζωοδόχου Πηγής, ενώ απέχει από την Κατερίνη 10 χιλιόμετρα.

Ιστορικά στοιχεία

Οι κάτοικοι είναι στο σύνολό τους πρόσφυγες από τον Πόντο, από όπου και η ονομασία Νέα Τραπεζούντα, και μιλούν την ποντιακή οφίτικη διάλεκτο. Ως το 1951 το χωριό είχε την ονομασία Άγιος Ιωάννης Όφις ή Αγιάννης Όφις. Τη δεκαετία του '30 υπήρχαν στο Δημοτικό Σχολείο 76 παιδιά.

Ίδρυση Οφίτικου χωριού στην Πιερία ως συνέχεια των επτά Ελληνικών χωριών του Όφεως

Μετά το διωγμό τους από τις εστίες τους, οι Οφίτες υπέστησαν τα πάνδεινα της προσφυγιάς καθ’ οδόν και εν συνεχεία στους ενδιαμέσους σταθμούς αποκλεισμού στα Πριγκηπόννησα, τη Σαλαμίνα και Καραμπουρνού Θεσσαλονίκης και σε ελεεινή κατάσταση, εγκαταστάθηκαν, από τη Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Μακεδονίας, σε χωριά των περιφερειών Δράμας, Κιλκίς, Πτολεμαΐδας, και Αλεξανδρουπόλεως. Οι Οφίτες ήσαν πάντα ενωμένοι στην προσπάθεια να συγκεντρωθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι σ’ ένα χωριό , για να συνεχίσουν τη ζωή και τις παραδόσεις του Πόντου,για να προοδεύσουν ως άτομα, οικογένειες και ως σύνολο βοηθώντας ο ένας τον άλλο. Για να φτάσουν στον αξιόλογο αυτόν σκοπό, παρουσιάστηκαν μεγάλες δυσκολίες. Χάρις όμως στον μεγάλο τους πατριωτισμό και αυθορμητισμό η ιδέα τους δεν άργησε να πραγματοποιηθεί. Πρωτεργάτες της ίδρυσης του οφίτικου χωριού υπήρξαν οι Γεώργιος Χαρ. Βασιλειάδης και Αναστάσιος Γεωρ. Σεϊταρίδης. Οι άνθρωποι αυτοί εργάστηκαν ακούραστα. Θυσίασαν και τα ατομικά τους συμφέροντα για τον κοινό σκοπό. Ενώ μπορούσαν κάλλιστα, με τις δικές τους οικονομικές δυνάμεις και μέσα να εγκατασταθούν όπου αυτοί ήθελαν, θυσίασαν όμως τα πάντα για το σκοπό «όλοι οι Οφίτες σ’ ένα χωριό», που ήταν μέγιστο ιδανικό τους. Πραγματοποίησαν πολλές περιοδείες στη Μακεδονία για να βρουν τον κατάλληλο τόπο και κατέληξαν στην Κατερίνη, όπου συμβλήθηκαν με τους Δημήτριο Λέστο και Ελένη Αλντιτόπ για την εξαγορά μέρους του τσιφλικιού τους, έκτασης 6.311 στρεμμάτων δασώδους περιοχής. Το 1927, υπογράφτηκε το συμβόλαιο αγοραπωλησίας. Αφού αντιμετωπίστηκαν κάποιες αρχικές δυσκολίες με τη δύναμη της θέλησής τους, κατέβηκαν οι πρώτες οικογένειες των Οφιτών από τα διάφορα σημεία της Μακεδονίας και εγκαταστάθηκαν προσωρινά στην τοποθεσία «Καλύβια», λίγο πιο κάτω από το σημερινό χωριό, όπου υπήρχαν πραγματικά καλύβια με αχυρένιες σκεπές και πριν έμεναν κτηνοτρόφοι. Μέσα σ’ αυτές τις καλύβες στεγάστηκαν, κάτω από ελεεινές και τρισάθλιες συνθήκες. Πρώτη τους φροντίδα ήταν η χάραξη και η διανομή των οικοπέδων. Μετά άρχισαν αμέσως την εκχέρσωση και το καθάρισμα των οικοπέδων από τους πυκνούς θάμνους που τους κάλυπταν. Κάτω από αυτές τις συνθήκες εγκαταστάθηκαν οι Οφίτες στη σημερινή Νέα Τραπεζούντα, χωρίς την παραμικρή ενίσχυση από κανένα. Πολλοί δεν είχαν ούτε το καθημερινό τους ψωμί, ούτε γεωργικά εφόδια. Δούλεψαν όμως σκληρά και αποτελεσματικά και νίκησαν. Ο Αδάμ Κ. Αδαμίδης στην ομιλία του για τον εορτασμό των 50 χρόνων ίδρυσης του χωριού το 1978 έγραψε και είπε «Οι τρεις (Γ. Βασιλειάδης , Αν. Σεϊταρίδης και Παν. Μαυροειδής) γύρισαν, για να δουν την καταλληλότερη περιοχή για το Οφίτικο χωριό. Η περιοχή του τωρινού χωριού μας τους άρεσε τόσο πολύ ώστε να γράφουν : «Σαν της πατρίδας τα χωριά. Κοντά στη θάλασσα, κοντά σε αγορά και με συγκοινωνία. Γη εύφορη με δάση, σαν της πατρίδας μας».

Υποδομή

Το χωριό έχει κοινοτικό κατάστημα, μονοθέσιο νηπιαγωγείο, ΚΑΠΗ και Αθλητικό Ποδοσφαιρικό Σύλλογο (τον Εθνικό Νέας Τραπεζούντας,που αγωνίζεται στην B΄ερασιτεχνική κατηγορία του τοπικού πρωταθλήματος της Ε.Π.Σ. Πιερίας). Ιερός Ναός Ζωοδόχου Πηγής – Λείψανα Αγίου Ευγενείου Τραπεζουντίου: Οι κάτοικοι της Νέας Τραπεζούντας είναι στο σύνολό τους πρόσφυγες από τον Πόντο, από όπου και η ονομασία του χωριού και μιλούν την ποντιακή οφίτικη διάλεκτο. Στο χωριό βρίσκεται και ο Ιερός Ναός Ζωοδόχου Πηγής και το παρεκκλήσιο του Αγίου Ευγενίου του Τραπεζούντιου, στο οποίο τελείται Ιερά Πανήγυρις ανακομιδής λείψανων του Αγίου στις 17 Οκτωβρίου.

Πολιτισμός

Ο Μορφωτικός Ποντιακός Πολιτιστικός Σύλλογος «Ο Υψηλάντης» δραστηριοποιείται στην περιοχή με εκδηλώσεις, χορούς, αυγομαχίες και άλλα πολιτιστικά δρώμενα. Κάθε χρόνο διεξάγονται τα «Υψηλάντεια» προς τιμήν του Αλέξανδρου Υψηλάντη, η προτομή του οποίου κοσμεί την πλατεία του χωριού.

Ιστορικό του Συλλόγου

Ο Ποντιακός Σύλλογος «Αλέξανδρος Υψηλάντης» της Νέας Τραπεζούντας Πιερίας έχει ιδρυθεί στον Ελλαδικό χώρο το 1929, με το όνομα "ΚΥΨΕΛΗ", σαν φυσική συνέχεια των παρακάτω συλλόγων, που είχαν ιδρυθεί στον ιστορικό Πόντο:

του Μορφωτικού Συλλόγου "ΠΕΛΑΡΓΟΣ" Κρηνίτας Όφεως Πόντου, με έτος ίδρυσης το 1917 Της Φιλόμουσης Αδελφότητας "Η ΚΥΨΕΛΗ" από το χωριό Γίγα Όφεως Πόντου, με ίδρυση στις αρχές του 20ου αιώνα Της Φιλοπτώχου Αδελφότητας "Η ΠΡΟΟΔΟΣ" από το χωριό Κρηνίτα Όφεως Πόντου με ίδρυση στις αρχές του 20ου αιώνα. Και οι τρεις προαναφερόμενοι Σύλλογοι έχουν διαλυθεί κατά τη Μικρασιατική καταστροφή. Η επανίδρυσή τους θεωρήθηκε αυτονόητη και το έργο του νέου Συλλόγου αποφασίσθηκε να είναι η συνέχιση των παραδόσεων καθώς και η καταγραφή των πολιτιστικών και παραδοσιακών μνημείων πριν χαθούν. Το 1963 μετονομάζεται σε «Σύλλογος Αλέξανδρος Υψηλάντης», για να τιμηθεί ο ομώνυμος Έλληνας εθνεγέρτης, ο οποίος , κατά μία εκδοχή, κατάγονταν από το χωριό Υψήλ της επαρχίας Όφεως Πόντου, από την επαρχία που κατάγονται όλοι οι κάτοικοι της Νέας Τραπεζούντας. Το 1969 στο 1ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Ποντιακών χορών και τραγουδιού των Φιλίππων (Καβάλας) παίρνει τη δεύτερη θέση, για το γνήσιο παραδοσιακό πρόγραμμα που παρουσίασε και συνεχίζει να παρουσιάζει μέχρι σήμερα. Από το 1981 αρχίζει να συγκεντρώνει ό,τι παλιά αντικείμενα, βιβλία, υπάρχουν στο χωριό και έχουν φέρει οι πρόσφυγες της πρώτης γενιάς από τον ιστορικό Πόντο, με στόχο και σκοπό να γίνει κάποτε Λαογραφικό μουσείο, όπου και θα εκτεθούν. Από το 1982 εκδίδει τη λαογραφική, ενημερωτική και ιστορική εφημερίδα "ΟΦΙΤΙΚΑ ΝΕΑ", που διανέμεται σ' όλους τους πρόσφυγες του 1922, που κατάγονται από την επαρχία Όφεως Πόντου, λειτουργώντας σαν συνδετικός κρίκος τους.Από το 1983 διοργανώνει ανελλιπώς κάθε χρόνο, αμέσως μετά το Πάσχα, την εβδομάδα της Διακαινησίμου, τις πενθήμερες πολιτιστικές και λαογραφικές εκδηλώσεις "ΥΨΗΛΑΝΤΕΙΑ".

Το 1984 βραβεύεται από την Ακαδημία Αθηνών, για την πετυχημένη και καταξιωμένη διαχρονική του παρουσία και δράση. Το 1985 αναδιοργανώνοντας τη θεατρική του σκηνή, που έχει πρωτοϊδρυθεί το 1930, ιδρύει το ΠΟΝΤΙΑΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ και το ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το 1986 ιδρύει, με εθελοντές αιμοδότες,τα μέλη του Συλλόγου,τη δική του Τράπεζα Αίματος προκειμένου να εξυπηρετήσει τα μέλη και τους φίλους του Συλλόγου.Από το 1987 διοργανώνει κάθε καλοκαίρι μια μεγάλη υπαίθρια ανοικτή εκδήλωση,το ΟΦΙΤΙΚΟ ΣΥΝΑΠΑΝΤΕΜΑ, όπου συγκεντρώνονται όλοι οι καταγόμενοι από τον Όφιτου Πόντου, από όλα τα σημεία της γης. Στην κορυφαία αυτή συνάντηση, συμμετέχουν πολλές φορές και ελληνόφωνοι μουσουλμάνοι από τον Όφι του ιστορικού Πόντου. Στις 30 Απριλίου 2006, πραγματοποιήθηκε στη Νέα Τραπεζούντα το δεύτερο Ατομικό Πρωτάθλημα Ράπιντ (γρήγορου σκακιού) Κ.Δ. Μακεδονίας. Ελαβαν μέρος 100 άτομα από όλη την Κ.Δ. Μακεδονία..

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

Ηλία Ι. Χατζηιωαννίδη, Ιστορικά και λαογραφικά της Επαρχίας Όφεως Πόντου Βασιλείου Χρ. Αδαμίδη, Ίδρυση και κοινωνικός βίος Νέας Τραπεζούντας Πιερίας 1928-1940 Πολυχρόνη Δημ. Πολυχρονίδη, Η Νέα Τραπεζούντα - Όφις Πιερίας, Ίδρυσις-Ζωή-Εξέλιξις 1928-1960.