Η Λεπτοκαρυά είναι μια παραλιακή κωμόπολη που υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Δίου-Ολύμπου, αποτελώντας ομώνυμη Δημοτική Κοινότητα. Βάσει της Απογραφής του 2021, η Λεπτοκαρυά έχει μόνιμο πληθυσμό 3.612 κατοίκους. Απέχει 26 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νομού, Κατερίνη και η ονομασία της, σύμφωνα με απόψεις των ντόπιων, που ελέγχονται, προήλθε από τις φουντουκιές και την απόδοση στην ελληνική της τουρκικής λέξης φιντίκιοϊ (φουντουκοχώρι). Ο κεντρικός ναός είναι ο Άγιος Νικόλαος Οι κάτοικοι ασχολούνται με τουριστικές επιχειρήσεις και με την καλλιέργεια της Γης. Γραφική είναι η παλιά Λεπτοκαρυά, στην οποία την Παρασκευή μετά το Πάσχα γίνεται παραδοσιακό πανηγύρι. Στην Λεπτοκαρυά υπάρχουν πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχεία, όπως και κατασκηνώσεις Όπως της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας. Αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Κεντρικής Μακεδονίας κατά τους θερινούς μήνες, συγκεντρώνοντας περίπου 30.000 τουρίστες. Επίσης, διαθέτει μία από τις καλύτερες θάλασσες της Ελλάδας, έχοντας βραβευτεί με την Γαλάζια Σημαία. Υπάρχει ο Αρχαιολογικός χώρος των ΑΡΧΑΊΩΝ ΛΕΙΒΗΘΡΩΝ έχει στην περιοχή της και το φαινόμενο του ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΎ ΠΕΔΊΟΥ Ολύμπου στον δρόμο προς Καρυά

Υποδομή

Η Λεπτοκαρυά βρίσκεται στις ανατολικές υπώρειες του Ολύμπου και αποτελεί τουριστικό κέντρο. Οι παραλίες της προσελκύουν επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 2006, στη διάρκεια εργασιών για την κατασκευή αγωγού λυμάτων, ήρθαν στο φως νέα αρχαιολογικά ευρήματα. Συγκεκριμένα βρέθηκε στην περιοχή η συνέχιση των οχυρωματικών περιβόλων, κομμάτια των οποίων είχαν βρεθεί και παλαιότερα. Η Λεπτοκαρυά διαθέτει δύο εξαθέσια Δημοτικά σχολεία, τρία διθέσια νηπιαγωγεία, Γυμνάσιο και Λύκειο, ιατρείο, ΚΑΠΗ, δημοτικό γήπεδο, τράπεζα, πολιτιστικούς συλλόγους, μουσείο,ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Έχει, μεταξύ άλλων, αθλητικό-μορφωτικό σύλλογο με την ονομασία "Μύτικας Λεπτοκαρυάς" (αγωνίζεται στη Β΄ κατηγορία του τοπικού ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος), αλλά και δύο άλλους αθλητικούς συλλόγους, τον "Ερμή" και το σύλλογο "Ο Μέγας Αλέξανδρος". Επίσης Ορειβατικό σύλλογο και το καφυγιο Άνω Πηγάδι Ο αρχαιότερος σύλλογος της Λεπτοκαρυάς είναι η Πνευματική Κίνηση Λεπτοκαρυάς, που ιδρύθηκε το 1976 με κυριότερο σκοπό την προαγωγή του πολιτισμού και την προβολή του τόπου.

Ιστορικά στοιχεία

Σύμφωνα με την παράδοση, ο τόπος μεταξύ της Λεπτοκαρυάς και της Σκοτίνας φέρεται να αποτελούσε τα αρχαία Λείβηθρα. Στο χώρο αυτό ίσως βρισκόταν και ο τάφος του Ορφέα, ο οποίος ήταν άβατο για τις γυναίκες επί πολλούς αιώνες. Η αρχαία αυτή πόλη συνδέεται επίσης με τη διονυσιακή λατρεία, καθώς εδώ τελέσθηκαν οι πρώτες Διονυσιακές Εορτές. Παραδόσεις αναφέρουν επίσης ότι οι πρώτοι κάτοικοι των Λεφτοκαρυών, όπως ήταν η ονομασία του πρώτου οικισμού, κατήλθαν από τα βουνά, νωρίτερα από το 1000 μ. Χ. και εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους εξαιτίας των ιοβόλων φιδιών. Ο δεύτερος οικισμός χτίστηκε νοτιότερα από τον πρώτο (παρέμεινε στους πρόποδες) και, όπως καταδεικνύεται από τον ναό του Αγίου Νικολάου, οι νέοι κάτοικοι ήταν ναυτικοί. Επίσης, στον δεύτερο οικισμό οι κάτοικοι προέρχονταν από τα βουνά, ιδίως της Σαμαρίνας, οι οποίοι ενώθηκαν με τους γηγενείς. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα μνημεία της Λεπτοκαρυάς, όπως οι βυζαντινοί ναοί, το μοναστήρι της Παναγίας Καναλιώτισσας του 11ου αιώνα και άλλα. Στην Παλαιά Λεπτοκαρυά βρίσκεται ο ναός της Αγίας Τριάδας και στα κοιμητήρια η Αγία Φωτεινή. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ήταν κεφαλοχώρι και στις αρχές του εικοστού αιώνα είχε 1.200 Χριστιανούς Ορθοδόξους κατοίκους. Αναφέρεται την ίδια περίοδο με τη γραφή Λεπτοκαριά. 195 μαθητές και 3 δασκάλους είχε το Δημοτικό Σχολείο της, με βάση στοιχεία του 1934. Ο περιηγητής Τοζέρ αναφέρει τη Λεπτοκαρυά στο δίτομο έργο του Έρευνες στα υψίπεδα της Τουρκίας (1869). Πέρα από τον οικισμό αναφέρει ότι βρήκε λεπτοκαρυές, "από τις οποίες πήρε το όνομά του, μολονότι τώρα δεν υπάρχουν καθόλου μέσα στο χώρο του οικισμού. Στις χαμηλότερες πλαγιές αφθονούν οι καστανιές ισπανικού τύπου". Σημαντικές είναι και οι πληροφορίες του Έλληνα περιηγητή Σχοινά, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, οπότε το χωριό ήταν κεφαλοχώρι, με 130 χριστιανικές οικογένειες.

Ονομασία

Ο πρώτος οικισμός, που ονομαζόταν "Λεφτοκαρυές", ήταν κτισμένος στις υπώρειες του Ανατολικού Ολύμπου, μεταξύ των τοπωνυμίων Λούκι και Βλουκάνη, σε υψόμετρο γύρω στα 400 μ. και σε απόσταση 4 χιλιομέτρων από τη θάλασσα. Σε εκείνη την περιοχή, όπου υπήρχε χριστιανικός ναός παλαιότερα, ευδοκιμούσαν οι αγριολεπτοκαρυές ή φουντουκιές, από όπου και η ονομασία του οικισμού. Παραμένει άγνωστο γιατί το όνομα άλλαξε αριθμό (από Λεπτοκαρυές σε Λεπτοκαρυά). Η ονοματοδοσία αποφασίστηκε από επιτροπή στη Μακεδονία (το 1914), η οποία τελικά επέλεξε το όνομα Λευτοκαρυδιά, απορρίπτοντας το τοπωνύμιο Λείβηθρον, το οποίο παρέπεμπε στη Μυθολογία.

Διοίκηση

Με το πρόγραμμα Καλλικράτης η Λεπτοκαρυά υπήχθη στον Δήμο Δίου - Ολύμπου. Η Δημοτική Κοινότητα Λεπτοκαρυάς απαρτίζεται από τον ομώνυμο οικισμό και αριθμεί 3.840 κατοίκους, με βάση την απογραφή του 2011.

Διατελέσαντες πρόεδροι της κοινότητας Λεπτοκαρυάς

Παλαιά Λεπτοκαρυά

Μουχτάρηδες

Ως το 1912, ως μουχτάρηδες υπηρέτησαν οι: Δημήτριος Γαρόφλους του Νικολάου, Μιχαήλ Κατσαρός και Βασίλειος Κουκάρας.

Πρόεδροι

Νέα Λεπτοκαρυά

Από το 1959 ως το 1999 οπότε καταργήθηκε η κοινότητα, αναδείχθηκαν αρκετοί πρόεδροι της Λεπτοκαρυάς στον νέο οικισμό, είτε με εκλογές είτε με διορισμό. Το 1975 στις πρώτες εκλογές μετά τη Μεταπολίτευση πρόεδρος της Κοινότητας εξελέγη ο Αθανάσιος Δημ. Ματός. Τελευταίος πρόεδρος εξελέγη το 1990 ο Δημήτριος Μυλωνέρος, ο οποίος επανεξελέγη το 1994.

Πολιτισμός

Από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις και έθιμα στην κωμόπολη είναι η αναβίωση του διαμελισμού του Ορφέα από τις Μαινάδες, την Κυριακή της Αποκριάς, που λέγεται Γιορτή των Κέδρων. Η γιορτή τηρείται και σε άλλα Δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Δίου Ολύμπου. Στη διάρκεια των εκδηλώσεων προσφέρεται κρασί και νηστίσιμο φαγητό (σαρδέλα), ενώ αυτά συνοδεύονται από χορούς και τραγούδια γύρω από φωτιά. Εντυπωσιακό και φαντασμαγορικό είναι το καρναβάλι της Λεπτοκαρυάς, με την παρέλαση των αρμάτων την Καθαρά Δευτέρα. Επίσης στη γιορτή της αγίας τριάδος γίνεται παραδοσιακό πανηγύρι στην παλιά Λεπτοκαρυά όπου και γιορτάζει ο κεντρικός ναός.

Μεταφορές

Σιδηροδρομικές μεταφορές

Η Λεπτοκαρυά εξυπηρετείται από τον ομώνυμο σιδηροδρομικό σταθμό του Προαστιακού Θεσσαλονίκης από το 2008, ο οποίος συνδέει την πόλη με τη Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα. Σήμερα ο προαστιακός χρησιμοποιείται περισσότερο απο το κλασικό τρένο και έγινε αγαπητός στους κατοίκους, λόγω της γρήγορης και αθόρυβης μεταφοράς.

Βιβλιογραφία

Γεώργιος Δ. Χατζής, Λεπτοκαρυά Ήθη - Έθιμα - Παραδόσεις - Χοροί και Τραγούδια - Παιδικά Παιχνίδια - Ιλιάτσια Γιατρικά - Παροιμίες - Φάρες και Ιδιωματικό Λεξικό (2.110 λέξεις), Β΄ έκδοση, 2014, Πνευματική Κίνηση Λεπτοκαρυάς. Συλλογικό έργο, Εγκυκλοπαίδεια Παιδεία, τόμος 14, σελ. 193, εκδόσεις Μαλλιάρης- Παιδεία, 2006.

Παραπομπές και σημειώσεις

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πληροφορίες για τη Λεπτοκαρυά και εικονική περιήγηση 360°, από το 360sites.gr Αρχειοθετήθηκε 2013-12-23 στο Wayback Machine.