Πληροφορίες
Η Καρίτσα είναι πεδινή κωμόπολη του νομού Πιερίας με 2.400 περίπου κατοίκους, με βάση την απογραφή του 2011. Βρίσκεται 13 χιλιόμετρα νότια της Κατερίνης. Η κτηνοτροφία και η καλλιέργεια καπνού αποτελούσαν τις κυριότερες ασχολίες των κατοίκων του. Παράγονται επίσης καλαμπόκι, τεύτλα, ακτινίδια και σταφύλια. Αποτελεί επίσης το ομώνυμο Δημοτικό Διαμέρισμα στο δήμο Δίου - Ολύμπου. Το χωριό διαθέτει κοινοτικό γραφείο, αγροτικό ιατρείο, διθέσιο νηπιαγωγείο, οκταθέσιο Δημοτικό Σχολείο, αγροτικό συνεταιρισμό. Ο κεντρικός ναός του είναι αυτός του Αγίου Δημητρίου, που είναι και πολιούχος του χωριού.
Πολιτισμός
Στην Καρίτσα έχουν βρεθεί πλούσια αρχαιολογικά ευρήματα το 1983, κατά την περίοδο των ανασκαφών στο γειτονικό Δίον. Ο Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού, "Ο Όλυμπος" ιδρύθηκε το 1977. Έχει χορευτικό τμήμα και δανειστική βιβλιοθήκη. Αγωνίζεται και αναδεικνύει και διατηρεί την μεγάλη και σημαντική βλάχικη Καρυτσιώτικη πολιτιστική κληρονομιά με εκδηλώσεις και δράσεις. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η τοποθεσία Άγιος Βασίλειος, όπου λαμβάνουν χώρα κατά τις Απόκριες και στη διάρκεια της Καθαράς Δευτέρας πολιτιστικές εκδηλώσεις. Ο Άγιος Βασίλειος είναι χώρος περιαστικής αναψυχής, δίπλα στο ρέμα του Ουρλιά, στους πρόποδες του Ολύμπου, και η απόστασή του είναι 3 χιλιόμετρα από την Καριτσα. Προσελκύει πλήθος κόσμου την Καθαρά Δευτέρα και την Πρωτομαγιά. Κάθε καλοκαίρι στις 7 Ιουλίου γίνεται μεγάλο λαικό πανηγύρι προς τιμήν της Αγίας Κυριακής. Το χωριό δραστηριοποιείται στον αθλητισμό με την Αθλητική Ένωση Καρίτσας (Α.Ε. Καρίτσας), που αγωνίζεται στην Γ΄Εθνική Κατηγορία.
Ιστορικά στοιχεία
Οι κάτοικοι της Καρίτσας περήφανοι ως Έλληνες Βλάχοι στην καταγωγή είναι δίγλωσσοι ομιλούν την Ελληνική καθομιλουμένη γλώσσα καθώς και την βλάχικη και κυρίως οι γεροντότερες ηλικίες. Οι Καριτσιώτες κατά μία παράδοση πιθανότατα κατάγονται από τη Μηλιά Μετσόβου ή την Κατάρα, από όπου γύρω στον 5ο αιώνα μετακινούμενοι με τα κοπάδια στη Μακεδονία, γνώρισαν τη Φτέρη και εγκαταστάθηκαν εκεί, χωρίς να επιστρέψουν ποτέ στην Ήπειρο Κατά μία άλλη εκδοχή, έφυγαν από την Φτέρη μετά από ένα μεγάλο λοιμό πήγαν στην Μηλιά Μετσόβου και επέστρεψαν αργότερα κτίζοντας το χωριό γύρω από την εκκλήσία της Παναγίας . Οι κάτοικοι της Καρίτσας κατέβηκαν από τον οικισμό Φτέρη των Πιερίων και σύμφωνα με όσα γράφει ο Μητροπολίτης Παρθένιος Βαρδάκας σε βιβλίο του το 1918, 150 χρόνια πρίν , δηλαδή 1760-1770 περίπου, διατηρώντας παράλληλα και αυτούσια την Φτέρη, μέχρι και τις 18 Απριλίου 1943, όταν οι Γερμανοί την έκαψαν (146 σπίτια και 4 εκκλησίες) επειδή αποτελούσε καταφύγιο-κρυψώνα των ξένων στρατιωτών. Από το 1870 , σύμφωνα με δύο τουρκικά φιρμάνια έγκρισης-νομιμοποίησης οι κάτοικοι είχαν κτίσει την παλαιά εκκλησία του Αγίου Δημητρίου (γκρεμίσθηκε το 1979) και σχολείο που δυστυχώς και αυτό γκρεμίσθηκε στη δεκαετία του 1980. Το σημερινό χωριό ήταν τσιφλίκι την περίοδο της Τουρκοκρατίας και οι Καρυτσιώτες αγόρασαν από τον Ρεσίτ Μπέη την εκτασή της μαζί με πολλά χωράφια , όμως οι κληρονόμοι του Μαχτάρ Πασιά , Ρουσήδ και Γλαλία Βέη μετέτρεψαν παρανόμως και συμπεριέλαβαν τα κτήματα στο τσιφλίκι Μαλαθριάς, απαιτώντας μεγάλη εισφορά (τα 2/3 περίπου της συνολικής παραγωγής). Οι κάτοικοι του χωριού αντέδρασαν και ενεπλάκησαν σε μακρόχρονους δικαστικούς αγώνες με τους παραπάνω τούρκους από το 1890 έως την απελευθέρωση. Η κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν τότε, τόσο η γεωργία, όσο η κτηνοτροφία και η υλοτομία. Το 1918 με το βασιλικό διάταγμα 152/1918 συστήθηκε η κοινότητα Δίου με έδρα την Καρίτσα , αποτελούμενη από τον οικισμό Καρίτς και τον οικισμό Μαλαθριάς και Καλυβίων Μαλαθριάς. Το 1961 με το βασιλικό διάταγμα 35/30-12-61 (1.598 κάτοικοι) η Καρίτσα έγινε χωριστή κοινότητα με το όνομα "κοινότητα Καρύτσας" και τα καλύβια Μαλαθρίας κοινότητα Δίου . Το 1999 με την συνένωση συμπεριλήφθηκε στον Καποδιστριακό Δήμο Δίου ,ως Δημοτικό Διαμέρισμα με έδρα την Κονταριώτισα και από την 1.1.2001 ανήκει στον Καλλικρατικό Δήμου Δίου Ολύμπου με έδρα το Λιτόχωρο. Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία έχουν σημαντικούς αγώνες κατά των Τούρκων και συμμετοχή στο Μακεδονικό αγώνα. Αντιστάθηκαν σθεναρά στην Ρουμανική προπαγάνδα, δεν επέτρεψαν ποτέ την ίδρυση ρουμανικού σχολείου και με επιστολή που υπογράφουν 329 Καρυτσιώτες προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσ το 1907, διαμαρτύρονται για την Ρουμανική προπαγάνδα και ζητούν από το πατριαρχείο την βοήθεια κι συμπαράσταση στον αγώνα τους υπέρ της Ελληνικής ταυτότητος, το ίδιο έπραξαν και το 1928 έως το 1940 όταν η Ρουμανική προπαγάνδα οργίαζε. Αλλά και στην αντίσταση κατά των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής είχαν σημαντική δράση: Έσωσαν πολλούς Αγγλους , Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς στρατιώτες καθώς και εξοπλισμό για την αντίσταση κρυβοντάς τους στην Φτέρη , δράση για την οποία τιμήθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις η κοινότητα Καρίτσας αλλά και πολλοί κάτοικοι της. Το όνομα Καρίτσα ή Καρύτσα είναι φυτωνύμιο και παραπέμπει στην καρυδιά.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού Βλάχικα τραγούδια από το χωριό και πληροφορίες από την ιστοσελίδα του Δημοτικού Σχολείου Καρίτσας Ιστορία του κεντρικού ναού του χωριού
