Το Ελατοχώρι είναι ορεινός οικισμός που ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Πιερίων του Δήμου Κατερίνης στο Νομό Πιερίας. Αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά χειμερινά τουριστικά θέρετρα της περιοχής και φιλοξενεί το μοναδικό χιονοδρομικό κέντρο του νομού. Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, ο πληθυσμός του Ελατοχωρίου ανέρχεται στους 447 κατοίκους.

Θέση

Το χωριό είναι τοποθετημένο στους ανατολικούς πρόποδες των Πιερίων Ορέων και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 780 μέτρων, ενώ απέχει 29 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νομού, Κατερίνη.

Ονομασία

Το Ελατοχώρι ορίζεται σήμερα από τον παλαιότερο και τον νεότερο οικισμό, ο οποίος χτίστηκε σε χαμηλότερη τοποθεσία. Ο παλιός οικισμός, το Παλαιό Ελατοχώρι ονομαζόταν παλαιά Σκουτέρνα, ονομασία που αποδίδεται στα σκουτιά, δηλαδή τα υφάσματα. Το όνομά του ο παλαιός οικισμός το πήρε την περίοδο της Τουρκοκρατίας, επειδή λειτουργούσε στον οικισμό εργαστήριο επεξεργασίας υφασμάτων. Εκείνη την περίοδο στον παλαιό οικισμό λειτουργούσαν αλευρόμυλοι και υπήρχε εκτεταμένο δίκτυο αρδευτικών έργων. Το 1928, το χωριό μετονομάστηκε σε Ελατούσα, ονομασία την οποία κράτησε μέχρι το 1940, όταν και έλαβε τη σημερινή του ονομασία, που αποδόθηκε από τα έλατα που συνθέτουν το τοπίο στην περιοχή.

Πληθυσμιακές μεταβολές

Η πρώτη απογραφή του πληθυσμού το 1913, έπειτα από την ένταξη της περιοχής μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους στο ελληνικό κράτος, εμφάνισε την Σκουτέρνα ως ένα χριστιανικό χωριό ορθοδόξων με 613 κατοίκους. Το 1934 καταγράφεται ότι το Δημοτικό Σχολείο του Ελατοχωρίου είχε συνολικά 153 μαθητές και έναν δάσκαλο.

Ιστορία

Οθωμανική περίοδος

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ο ναός του Αγίου Νικολάου που σώζεται και σήμερα χτίστηκε έπειτα από την συνδρομή σημαντικού χρηματικού ποσού, που προέκυψε τυχαία, όταν κλέφτες είχαν ζητήσει λύτρα για την απελευθέρωση ομήρων από τους Τούρκους και κατά μυστήριο τρόπο κατέληξε αυτό το ποσό στα χέρια των Ελλήνων κατοίκων του χωριού. Κοντά στον παλαιό οικισμό, βρίσκεται η βραχώδης τοποθεσία Αγιονέρι όπου υπάρχει μια φυσική πηγή από την οποία αναβλύζει νερό. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, στο σημείο εκείνο κήρυττε ο Άγιος Αντώνιος. Το νερό της πηγής θεωρήθηκε θαυματουργό, όταν ο άγιος μετέφερε ένα άρρωστο παιδί στην τοποθεσία και έλουσε το παιδί με το νερό της πηγής. Κατά την επιστροφή στο χωριό Ρητίνη, το παιδί θεραπεύτηκε. Έπειτα, η πηγή θεωρήθηκε θαυματουργή και έλαβε την ονομασία Αγιονέρι.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Κατά την περίοδο της Κατοχής, στις 27 Ιανουαρίου του 1944, 32 κάτοικοι του Ελατοχωρίου εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς ως αντίποινα για την δράση αντιστασιακών ομάδων. Στη μνήμη τους ανεγέρθηκε αργότερα μνημείο με τα ονόματα των εκτελεσθέντων.

Νεότερα χρόνια

Στη δεκαετία του 1950, λόγω των κατολισθήσεων και της αύξησης του πληθυσμού του παλαιού οικισμού, το χωριό επεκτάθηκε σε άλλη τοποθεσία. Κοντά στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Παλαιό Ελατοχώρι, λειτουργούσε σχολείο, στο οποίο μαθήτευαν τα παιδιά της περιοχής έως το 1937. Ωστόσο, ο παλαιότερος οικισμός τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται περισσότερο οικονομικά από τον νεότερο οικισμό, ιδιαίτερα μετά την λειτουργία του Χιονοδρομικού Κέντρου Ελατoχωρίου, που δίνει προοπτική στους κατοίκους για αύξηση του πληθυσμού και τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει ανάπτυξη εμπορικών και ξενοδοχειακών επιχειρήσεων για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών, στο χώρο του χιονοδρομικού κέντρου και στους οικισμούς του Παλιού και του Νέου Ελατοχωρίου. Σήμερα λειτουργεί στο Ελατοχώρι ένα Δημοτικό Σχολείο. Ο κεντρικός ναός του χωριού είναι ο ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Από τις 27 μέχρι τις 29 Ιουλίου 2007 διεξήχθη στο Ελατοχώρι το Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ορεινής Ποδηλασίας.

Τοπικά έθιμα

Στον οικισμό δραστηριοποιείται ο Λαογραφικός Σύλλογος Ελατοχωρίου, ο οποίος κάθε Καθαρά Δευτέρα διοργανώνει παραδοσιακό γλέντι στον ναό του Αγίου Νικολάου στο Παλιό Ελατοχώρι, μετά την Θεία Λειτουργία, με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια και με προσφορά φασολάδας και νηστίσιμων εδεσμάτων. Η μεγάλη τοπική γιορτή του χωριού γίνεται ανήμερα της γιορτής των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στις 21 Μαΐου. Επίσης τα Θεοφάνια, διατηρείται ένα ακόμα έθιμο του χωριού, η "Κυριαλέσα". Το όνομα του εθίμου οφείλεται στον ψαλμό "Κύριε Ελέησον" της εκκλησιαστικής υμνολογίας που ψάλλουν οι νέοι και οι νέες του χωριού, όταν περιφέρουν στην περιφορά των εικόνων της εκκλησιάς στα γύρω στα δρομάκια, στις κρήνες και στα ποταμάκια. Σε αίθουσα του κοινοτικού καταστήματος, φιλοξενείται η Λαογραφική Συλλογή, με αντικείμενα από την καθημερινή ζωή, τις δραστηριότητες και τις συνήθειες των κατοίκων του χωριού, με ευθύνη του Λαογραφικού Ομίλου Ελατοχωρίου.

Χιονοδρομικό Κέντρο Ελατοχωρίου

Το Ελατοχώρι είναι γνωστό για το χιονοδρομικό του κέντρο, το οποίο βρίσκεται σε υψόμετρο 1.400 με 1.800 μέτρων στις νοτιοανατολικές κατωφέρειες των Πιερίων Ορέων. Στην βάση του χιονοδρομικού και στη θέση "Παπά Χωράφι", λειτουργεί αναψυκτήριο και καταφύγιο (σαλέ) με συνολική επιφάνεια 450 τ.μ. που αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα, με χωρητικότητα 400 και πλέον ατόμων. Λειτούργησε για πρώτη φορά δοκιμαστικά, το 2000, και επίσημα το 2001. Απέχει 8 χλμ. από το χωριό και 36 χλμ. από την πόλη της Κατερίνης. Στο χιονοδρομικό κέντρο δραστηριοποιείται ο Χιονοδρομικός Αθλητικός και Ορειβατικός Σύλλογος.

Αξιοθέατα

Μεταβυζαντινός Ναός Αγίου Νικολάου: Ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου, στον παλιό οικισμό του Ελατοχωρίου, είναι ιστορικό μεταβυζαντινό μνημείο. Κτίστηκε το 1779 και χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία, σημαντικές τοιχογραφίες, αγιογραφίες ανεκτίμητης αξίας και μοναδικό ξυλόγλυπτο τέμπλο, για το οποίο λέγεται ότι ξυλογλύπτες από το Μέτσοβο χρειάστηκαν 27 χρόνια για να το φιλοτεχνήσουν. Λαογραφικό Μουσείο Ελατοχωρίου: Το Λαογραφικό Μουσείο Ελατοχωρίου, στεγάζεται σε κατάλληλα διαμορφωμένη αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου κοντά στην πλατεία του χωριού. Η Συλλογή περιλαμβάνει ποικίλα εκθέματα και αντικείμενα από την καθημερινή ζωή των κατοίκων σε παλαιότερες εποχές ενώ είναι οργανωμένη σε θεματικές ενότητες. Οικιακά σκεύη, χρηστικά αντικείμενα και εργαλεία τα διακρίνει η λιτότητα και παράλληλα η εφευρετικότητα των κατοίκων που ήταν υποχρεωμένοι να είναι αυτάρκεις και να καλύπτουν τις ανάγκες τους με ίδια μέσα.

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιστοσελίδα του χιονοδρομικού κέντρου Ελατοχωρίου Ελατοχώρι, Τουριστικός οδηγός