Πληροφορίες
Τα Εσώβαλτα είναι οικισμός της Κεντρικής Μακεδονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας.
Γεωγραφικά - Ιστορικά στοιχεία
Τα Εσώβαλτα βρίσκονται στα ανατολικά όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας, στην πεδιάδα των Γιαννιτσών, σε υψόμετρο 10 μέτρα. Απέχουν 79χλμ. Δ. της Θεσσαλονίκης, 19 χλμ. ΝΔ. των Γιαννιτσών (έδρα του δήμου), 32 χλμ. ΝΑ. της Έδεσσας και 22 χλμ. Β.-ΒΑ. της Νάουσας. Η έκταση του χωριού είναι 21.006 στρέμματα. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια θερμοκηπίων (τα προϊόντα των οποίων είναι γνωστά για την ποιότητα τους) και δενδροκαλλιεργειών. Στο κέντρο του χωριού διατηρείται "το κονάκι Μπέη". Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες επρόκειτο για την οικία του Εμίν Μπέη, του τοπικού τσιφλικούχου. Μετά το 1912 στέγασε το κοινοτικό κατάστημα των Εσωβάλτων. Το τρέχον διάστημα πραγματοποιούνται αναστηλωτικές εργασίες προκειμένου να διασωθεί και να στεγάσει τη λαογραφική συλλογή του χωριού. Ενοριακός ναός είναι η εκκλησία της Αγίας Τριάδας.
Διοικητικά - Δημογραφικά στοιχεία
Αναφέρονται επίσημα, μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους, το 1918 στο ΦΕΚ 152Α - 09/07/1918 με την παλιά ονομασία τους από την περίοδο της τουρκοκρατίας ως Έσω Βλάχ να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Γκόλο Σέλο. Το 1926 με το ΦΕΚ 413Α - 22/11/1926 μετονομάστηκε σε Εσώβαλτα. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με το Σταυροδρόμι, αποτελούν την κοινότητα Εσωβάλτων η οποία υπάγεται στη δημοτική ενότητα Κρύας Βρύσης του Δήμου Πέλλας ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 2011 απογράφησαν 862 κάτοικοι. Οι απογραφές πληθυσμού μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είναι:
