Ο Άγιος Λουκάς είναι οικισμός και έδρα ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας (τέως δήμου) Κρύας Βρύσης, του δήμου Πέλλας, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Πέλλας, στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης. Πριν το σχέδιο Καποδίστριας και το πρόγραμμα Καλλικράτης, ανήκε στην επαρχία Γιαννιτσών του νομού Πέλλας, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Μακεδονίας.

Μέχρι το 1926 ο οικισμός ονομαζόταν Βρεζ.

Γεωγραφία

Ο Άγιος Λουκάς είναι μεγάλο πεδινό χωριό στο νότιο τμήμα του νομού Πέλλας, στον εύφορο κάμπο της αποξηραμένης λίμνης Γιαννιτσών. Βρίσκεται κοντά στα όρια με τον νομό Ημαθίας, βόρεια της Κρύας Βρύσης και σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 10. Απέχει 35 χλμ. περίπου ΝΑ. της Έδεσσας. Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός πεδινός οικισμός, με έκταση 7,109 χμ² (2011).

Πληθυσμός

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»

Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1918 ως Βρεζ και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Γκόλο Σέλο του νομού Πέλλης. Το 1922 προσαρτήθηκε στην κοινότητα Βλαω και το 1926 μετονομάστηκε σε Άγιος Λουκάς. Το 1952 ορίστηκε έδρα της κοινότητας Αγίου Λουκά. Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Αγίου Λουκά και προσαρτήθηκε στον δήμο Κρύας Βρύσης. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάστηκε από τον δήμο Κρύας Βρύσης και προσαρτήθηκε στον δήμο Πέλλης.

Ιστορικά στοιχεία

Κατά την Οθωμανική Περίοδο ο οικισμός βρισκόταν 2 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του σημερινού, αλλά πλημμύρες χειμάρρων οδήγησαν στην μετεγκατάσταση των κατοίκων.

Αξιοθέατα

Ο ναός του Ευαγγελιστή Λουκά στη βόρεια είσοδο του οικισμού. Είναι μεγάλη τρίκλιτη βασιλική, πιθανό κτίσμα του 1790 που, παλαιότερα, υπήρξε μοναστήρι. Το ξωκκλήσι των Αγίων Πέτρου και Παύλου, ανατολικά του οικισμού Η πίστα motocross Καρυώτισσας, βορειοανατολικά του οικισμού

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς , 1963 (ΠΛ) Εγκυκλοπαίδεια Δομή, 2002-4 Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (Βαρελάς) eetaa.gr

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ο Άγιος Λουκάς στην ιστοσελίδα του Δήμου Πέλλας. https://www.youtube.com/watch?v=pNB7zMN6XME https://www.facebook.com/agiosloukas.pella/