Πληροφορίες
Το Μοναστηράκι είναι παραθαλάσσιο χωριό στη Δωρίδα του Νομού Φωκίδας, σε υψόμετρο 15 μέτρα.
Γεωγραφία
Το Μοναστηράκι βρίσκεται επί της εθνικής οδού Αντιρρίου–Ιτέας, Α της Ναυπάκτου σε απόσταση 11,5 χλμ., Δ του Γαλαξειδίου (55 χλμ.) και Ν του Ευπαλίου (3 χλμ.). Το χωριό είναι κτισμένο αμφιθεατρικά στον ομώνυμο όρμο του Κορινθιακού κόλπου. Διαθέτει λιμανάκι με αρκετές ταβέρνες, ουζερί, καφετέριες και δύο παραλίες για μπάνιο, την παραλία «του Ηλιόπουλου» και τον «Παραθάλλασο» με τη μικρή ομώνυμη λιμνοθάλασσα που αναπτύσσεται ακριβώς πίσω της.
Αξιοθέατα
Σημαντικό αξιοθέατο είναι η στενή βραχώδης χερσόνησος, συνέχεια του λόφου «Αγγουράκι», που καταλήγει στο ακρωτήρι «Κόκκινος» ή «Κοκκινόβραχος». Βρίσκεται στα δυτικά του χωριού και δίπλα στον «Παραθάλλασο» και χωρίζει το Μοναστηράκι από τον γειτονικό οικισμό της Χιλιαδούς. Η χερσόνησος καλύπτεται από πουρνάρια, μεσογειακούς θάμνους, πεύκα και κυπαρίσσια και αποτελείται από δύο υψώματα που επικοινωνούν με έναν λαιμό. Λόγω της ιδιαίτερης αισθητικής της αξίας έχει χαρακτηριστεί ως «Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (ΤΙΦΚ)» με Κωδικό Τόπου: AT2011018.
Ιστορία – Ονομασία
Το Μοναστηράκι ιδρύθηκε το 1907 με Βασιλικό Διάταγμα ως «νέα κώμη υπό το όνομα Μοναστηράκιον», αλλά προϋπήρχε άτυπος οικισμός του Ευπαλίου κατοικούμενος κυρίως από ψαράδες. Το όνομά του προέρχεται από το μοναστήρι που υπήρχε την ύστερη βυζαντινή περίοδο και βρισκόταν στη θέση όπου υπάρχει σήμερα ο ενοριακός ναός του Ευαγγελιστού Μάρκου. Στο κεφαλάρι του χωριού, και σε υψόμετρο 300 μέτρων, υπήρχε παλαιά δεξαμενή στην οποία οι κτηνοτρόφοι συγκέντρωναν το γάλα και με πήλινους σωλήνες το διοχέτευαν στο χωριό, όπου παρασκεύαζαν τυρί και βούτυρο. Τα προϊόντα του χωριού είναι δημητριακά, εσπεριδοειδή και ψάρια. Σύμφωνα με κάποιους μελετητές, στην ευρύτερη περιοχή, κοντά στο ακρωτήριο «Κόκκινος», τοποθετείται η αρχαία πόλη Ερυθρές. Στον θαλάσσιο χώρο του ακρωτηρίου έχουν επισημανθεί ερείπια βυθισμένης πόλης, όπως και λαξευτός τάφος, κεραμικά και νομίσματα στον λόφο «Αγγουράκι». Ο Ρωμαίος ιστορικός Τίτος Λίβιος αναφέρει ότι το 208 π.Χ., ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Ε΄, πέρασε με τα πλοία του στις Ερυθρές των Αιτωλών που είναι κοντά στο Ευπάλιο. Τη δεκαετία του 1930, το Μοναστηράκι αποτελούσε κέντρο του διαμετακομιστικού εμπορίου της Δωρίδας και της ορεινής Ναυπακτίας και διέθετε μέσω καϊκιών καθημερινή ακτοπλοϊκή σύνδεση με τον Ψαθόπυργο, απέναντι στην Πελοπόννησο.
Διοικητικά
Μετά την απελευθέρωση αναφέρεται επίσημα το 1897 στο ΦΕΚ 59Β - 17/06/1897 να προσαρτάται στον τότε δήμο Ευπαλίου. Το 1912 με το ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912 το όνομά του διορθώθηκε σε Κώμη, ενώ το 1920 επανέρχεται σε Μοναστηράκι. Το 1924 με το ΦΕΚ 135Α - 17/06/1924 ορίστηκε έδρα της νεοϊδρυθείσας ομώνυμης κοινότητας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως κοινότητα έχει πληθυσμό 374 κατοίκους, ενώ ως οικισμός 279 και με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης από το 2011 μαζί με τη Μαγούλα και το Σκάλωμα αποτελούν την Τοπική Κοινότητα Μοναστηρακίου της Δημοτικής Ενότητας Ευπαλίου του Δήμου Δωρίδος.
Απογραφές πληθυσμού
Δείτε επίσης
Ασημακόπουλος, Χαράλαμπος Δ. (7 Μαΐου 2008). «Μοναστηράκι–Ιστορία». efpalio.wordpress.com. Ευπάλιο καθ΄ οδόν. Νομική Ομάδα Υποστήριξης Πολιτών WWF Ελλάς (5 Ιουνίου 2012). «Επιχωμάτωση παράκτιου υγροτόπου». Σελ.7,13
