Η Χριστιανούπολη ή Χριστιανούπολις (επίσημη ονομασία) ή οι Χριστιάνοι (συνηθισμένη ονομασία), είναι οικισμός κοντά στα Φιλιατρά και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Οι Χριστιάνοι βρίσκονται περίπου 12 χιλιόμετρα προς τα ανατολικά των Φιλιατρών και ο δρόμος προς αυτούς ξεκινά στα νοτιοανατολικά των Φιλιατρών, από την αρχή της κεντρικής διασταύρωσης μεταξύ των δρόμων Φιλιατρών-Χριστιάνων και Φιλιατρών-Γαργαλιάνων. Το χωριό έχει υψόμετρο 392 μέτρα και απέχει 13 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους.

Ιστορία

Το σημερινό χωριό είναι κτισμένο πάνω σε αρχαίο οικισμό, του οποίου, πολλά από τα ερείπιά του έχουν επισημανθεί. Θεωρείται ότι στην περιοχή υπήρχε ιερό του Σωτήρος Διός. Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή του Δήμου Τριφυλίας, το χωριό, το οποίο βρίσκεται στη δυτική πλευρά του όρους Αιγάλεω, υπήρξε κατά την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας πολυάνθρωπη και ακμάζουσα πολιτεία, η οποία ήταν και έδρα Μητρόπολης. Στα τέλη του 11ου αιώνα, μάλιστα, από απλή Επισκοπή έγινε Αρχιεπισκοπή, ενώ μετά από πολλές αλλαγές στη διάρκεια των αιώνων έπαψε να είναι Μητρόπολη το 1833, όταν η έδρα μεταφέρθηκε στην Κυπαρισσία. Στο κέντρο του χωριού δεσπόζει ο Ιερός Ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, επιβλητικό βυζαντινό μνημείο του 11ου αιώνα (1070-1075), το οποίο θεωρείται, σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις, ως το «στολίδι» του χωριού και το «καύχημα του Μοριά», καθώς συγκρίνεται κατασκευαστικά με τον ναό της Αγια-Σοφιάς της Κωνσταντινούπολης («Αγιά Σωτήρα στο Μοριά και Αγιά Σοφιά στην Πόλη»). Το χωριό γνώρισε μεγάλη ακμή και κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, αλλά ο ναός ο οποίος λειτουργούσε κανονικά, ως το 1825, είχε σημαντικές καταστροφές, κατά την διάρκεια της εκστρατείας του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, αλλά και από τον σεισμό του 1886. Σήμερα ο ναός έχει αναστηλωθεί.

Διοικητική ιστορία

Η παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Χριστιάνου, αλλά αναφέρεται και ως Χριστιάνον τουλάχιστον από το 1835. Πάντως το χωριό συναντάται με παρόμοιες ονομασίες και σε προγενέστερες βιβλιογραφικές πηγές-αναφορές. Ο οικισμός αναφέρεται, σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Το Χριστιάνου (Christianu), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Αρκαδίας (ή Αρκαδιάς, δηλαδή την περιοχή της σημερινής Κυπαρισσίας), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Ο οικισμός του Χριστιάνου προσαρτήθηκε στον παλαιό Δήμο Εράνης το 1835. Το Χριστιάνου αναφέρεται, το 1853 στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή ως χωριό του Δήμου Εράνης της Επαρχίας Τριφυλίας με πληθυσμό 176 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851. Το 1899 μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας, για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας, ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Το 1912 αποσπάται από τον Δήμο Εράνης και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Χριστιάνου. Το Χριστιάνου παρέμεινε έδρα της ομώνυμης κοινότητας, από το 1912 ως το 1978, που το χωριό μετονομάζεται σε Χριστιανούπολις και η Κοινότητα σε Κοινότητα Χριστιανουπόλεως και συνέχισε με το νέο όνομα ως έδρα της Κοινότητας Χριστιανουπόλεως από το 1978 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Φιλιατρών, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 302 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται σε διάφορες αγροτικές εργασίες, στους ελαιώνες και τους αμπελώνες της περιοχής.

Κτίρια και αξιοθέατα

Εκτός από τα καλοδιατηρημένα παλαιά σπίτια, στο κέντρο του χωριού υπάρχουν πηγές με κρυστάλλινα νερά, καθώς και μια τεχνητή λίμνη με πάπιες και ξύλινα γεφυράκια και δίπλα η ταβέρνα του χωριού, που προσφέρει διάφορα τοπικά εδέσματα. Εκτός από τον Ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο χωριό υπάρχει επίσης και ο Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου. Οι δύο ναοί υπάγονται στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας. Ο Άγιος Αθανάσιος ο Νέος, ο Θαυματουργός επίσκοπος Χριστιανουπόλεως εορτάζεται στις 17 Μαΐου. Σημαντική εορτή για τους κατοίκους του χωριού είναι επίσης τα Θεοφάνια.

Δείτε επίσης

Φιλιατρά Δήμος Τριφυλίας Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Φιλιατρών

Παραπομπές

Πηγές

Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985). Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987. Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993. Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Βιργινία Αλμπάνη, "Ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα στη Χριστιανούπολη Αρχειοθετήθηκε 2016-04-06 στο Wayback Machine.", από την ιστοσελίδα: odysseus.culture.gr "Οδυσσεύς", του Υπουργείου Πολιτισμού.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Τριφυλίας, από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας. "Eτοιμη η Μεταμόρφωση του Σωτήρος στη Χριστιανούπολη", 01/11/2014, από την ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" Μεσσηνίας. "Ι.Ν. Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στη Χριστιανούπολη – Μια αναστήλωση που κράτησε 76 χρόνια", 16/11/2014, από την ιστοσελίδα: www.gargalianoionline.gr του τοπικού ΜΜΕ "gargalianoionline". "Χριστιανούπολη: «Από το Μοριά στην Πόλη» ταξίδεψαν στο ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος", 10/07/2016, από την ιστοσελίδα: www.tharrosnews.gr της εφημερίδας "Θάρρος" της Μεσσηνίας. "Χριστιανούπολη: Ανάσταση στην «Αγιά Σοφιά του Μοριά» ύστερα από 131 χρόνια", 16/04/2017, από την ιστοσελίδα best-tv.gr του τοπικού ΜΜΕ "best-tv". "Χριστιανούπολη: Ανάσταση στην «Αγιά Σωτήρα του Μοριά» ύστερα από 131 χρόνια", 16/04/2017, από την ιστοσελίδα: www.gargalianoionline.gr του τοπικού ΜΜΕ "gargalianoionline". "Ανάσταση στην Αγία Σωτήρα του Μωριά (Χριστιανούπολη Φιλιατρών) μετά απο 130 χρόνια", 17/04/2017, από την ιστοσελίδα του τοπικού ΜΜΕ "filiatranews". Χριστιανούπολη: Με λαμπρότητα τίμησαν και φέτος τον Άγιο Αθανάσιο Χριστιανουπόλεως, 18/05/2017, από την ιστοσελίδα: filiatranet.gr του τοπικού ΜΜΕ "filiatranet".