Το Πετροχώρι, αναφερόμενο επίσημα ως το Πετροχώριον είναι οικισμός κοντά στην Πύλο και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Το Πετροχώρι βρίσκεται περίπου 15 χιλιόμετρα προς τα βορειοδυτικά της Πύλου και περίπου 11 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την Χώρα. Έχει υψόμετρο 25 μέτρα και απέχει μερικές εκατοντάδες μέτρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Κοντά στο Πετροχώρι, προς τα βορειοανατολικά του, βρίσκεται ο Ρωμανός και η Τραγάνα σε απόσταση 1,5 και 3 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα, προς τα ανατολικά του το Κορυφάσιο σε απόσταση 3,5 περίπου χιλιομέτρων και προς τα νοτιοανατολικά του η Γιάλοβα σε απόσταση 7,5 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα.

Ιστορία

Το χωριό έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας, της Μεθώνης και της ευρύτερης περιοχής της Πυλίας. Το χωριό από τον Μεσαίωνα και μετά, αναφερόταν σε διάφορες πηγές, ως Petra Chorio, Petrocori, Petrehuri, Petrochorion.

Αρχαιότητα – μυκηναϊκή εποχή

Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου και γνώρισε την πρώτη της ακμή κατά την μυκηναϊκή εποχή. Η παραλία της Βοϊδοκοιλιάς, η οποία βρίσκεται σε απόσταση περίπου 800 μέτρων από το Πετροχώρι αναφέρεται ως Βουφράδα, ενώ πέριξ αυτής αναπτύχθηκε και η Αρχαία Πύλος, η οποία στα Ομηρικά έπη αναφέρεται και ως «αμμουδερή Πύλος». Στα ευρύτερα πλαίσια του παραπάνω όρου θεωρείται ότι περιλαμβάνονταν και οι υπόλοιπες παραλίες του Πετροχωρίου, που έχουν μέτωπο προς το Ιόνιο πέλαγος όπου κατά την αρχαία παράδοση ελλιμενίζονταν ο στόλος στα μυκηναϊκά χρόνια.

Κλασική εποχή, ελληνιστικοί & ρωμαϊκοί χρόνοι

Η περιοχή που βρίσκεται το Πετροχώρι εμφανίζεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, για δεύτερη φορά, στα χρόνια του Πελοποννησιακού πολέμου, κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. Η γύρω περιοχή υπήρξε σημαντικός τόπος για την ανάπτυξη της οικονομίας βασισμένη στην αγροτική παραγωγή έως και το σεισμό του 365, δηλαδή κατά τη διάρκεια των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Αξιοσημείωτη θεωρείται η μαρτυρία του περιηγητή Παυσανία, στο έργο του «Ελλάδος περιήγησις» («Μεσσηνιακά»), περίπου το 120, σχετικά με την αρχαία Πύλο, τους τάφους του Νέστορα και του Θρασυμήδη, ακριβώς πάνω στους όρμους εκατέρωθεν της Βοϊδοκοιλιάς.

Α΄ Ενετοκρατία

Η τρίτη περίοδος ακμής της περιοχής συμβαδίζει με την οικοδόμηση του Παλαιοκάστρου του Ναβαρίνου, δηλαδή από τον 13ο αιώνα και έπειτα.

Β΄ Ενετοκρατία

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Πέτρο Χώρι (Petro Cori). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο, μέσω της κτήσης τους (Stato da Mar), η οποία είναι γνωστή και ως Βασίλειο του Μορέως (1688-1715). Το χωριό Πέτρο Χώρι (Petro Cori), ανήκε, στην επαρχία του Ναβαρίνου (Territorio di Navarin), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης).

Β’ Τουρκοκρατία

Μετά το 1715, όταν οι Τούρκοι έδιωξαν τους Ενετούς από τον Μωριά και ξαναγύρισαν, μετονόμασαν τη Βαρωνία της Μεθώνης σε Βιλαέτι της Αρκαδιάς. Κατά την περίοδο που η ευρύτερη περιοχή της Πυλίας τελούσε υπό τη β’ οθωμανική κατοχή (1715-1821), το χωριό Στυλιανός υπαγόταν στον Καζά Ναβαρίνου σύμφωνα και με την έκδοση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα με τίτλο A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece: The Southwestern Morea in the 18th Century, αφού μετά την ανακατάληψη των περιοχών του Μωριά από τους Τούρκους, η περιοχή του Ναβαρίνου, δηλαδή της Πυλίας, αποτέλεσε ένα ακόμα τμήμα της οθωμανικής (defter) κτηματογράφησης. Το χωριό αναφερόταν στα οθωμανικά τουρκικά ως Petrehur ή Petrehuri (mazra'a).

1825: Μάχη του Πετροχωρίου

Μνημειώδης είναι η αντίσταση των κατοίκων του Πετροχωρίου έναντι του Ιμπραήμ Πασά, η οποία επιστεγάστηκε με τη Μάχη του Πετροχωρίου στις 25 Απριλίου 1825, όταν οι κάτοικοι του χωριού πολέμησαν στο πλευρό του αγωνιστή Χατζηχρήστου Βούλγαρη.

Διοικητική ιστορία

Το Πετροχώρι προσαρτήθηκε αρχικά στον παλαιό Δήμο Κορυφασίου το 1835, με έδρα την Ίκλενα (σήμερα η Ίκλαινα). Μόλις 5 χρόνια αργότερα, το 1840, ο οικισμός αποσπάται από τον Δήμο Κορυφασίου, ο οποίος καταργήθηκε τότε και προσαρτάται στον παλαιό Δήμο Πύλου, ή Δήμο Πυλίων, όπως αναφερόταν τότε, όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος καταργήθηκε. Το χωριό, τουλάχιστον από το 1844 ως το 1879 αναφερόταν επίσημα ως το Πετροχώρι. Από το 1879 ως το 1896 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως το Πετροχώριον, ενώ από το 1896 ως το 1940 αναφερόταν και πάλι ως το Πετροχώρι. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Πετροχώρι στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Πύλου της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 82 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851. Έδρα του Δήμου Πύλου τότε, βάση της ίδιας πηγής, ήταν η κωμόπολη της Πύλου, (Νεόκαστρον) και Καλύβια. Το 1912 το Ρωμανού προσαρτάται στην Κοινότητα Οσμάναγα, με έδρα το Οσμάναγα (σήμερα το Κορυφάσιο). Στην ίδια κοινότητα προσαρτήθηκαν επίσης οι οικισμοί Πισάσκι και Ρωμανός. Το 1915 το χωριό Οσμάναγα και η Κοινότητα Οσμάναγα μετονομάσθηκαν σε Κορυφάσιο και Κοινότητα Κορυφασίου αντίστοιχα. Από το 1940 ως σήμερα το χωριό αναφέρεται επίσημα ως το Πετροχώριον. Το 1949 το χωριό αποσπάται από την Κοινότητα Κορυφασίου και προσαρτάται στην Κοινότητα Ρωμανού, με έδρα τον Ρωμανό. Το χωριό παρέμεινε ως οικισμός της Κοινότητας Ρωμανού, από το 1949 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», το Πετροχώριον υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Νέστορος, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» το Πετροχώριον ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Το Πετροχώριον σήμερα είναι οικισμός της Τοπικής Κοινότητας του Ρωμανού του Δήμου Πύλου-Νέστορος, με έδρα τον Ρωμανό.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 135 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες, καθώς και με τον τουρισμό.

Κτίρια-αξιοθέατα

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια υπάρχουν οι εκκλησίες του χωριού, ο Ιερός Ναός του Αγίου Διονυσίου Ζακύνθου (πολιούχος Άγιος, εορτασμός 17 Δεκεμβρίου και 24 Αυγούστου), ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου (κοιμητηριακός ναός, εορτασμός 6 Δεκεμβρίου και 27 Ιουλίου του Αγίου Παντελεήμονος) και τα εκκλησάκια του Προφήτη Ηλία (εορτασμός 20 Ιουλίου) και Αναλήψεως του Κυρίου (εορτασμός 40 ημέρες μετά το Πάσχα), οι οποίες υπάγονται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας. Πέριξ του οικισμού υπάρχουν επίσης αγροικίες και εξοχικά, ενώ στην ευρύτερη περιοχή του χωριού, υπάρχουν διάφορες μεγάλες και μικρές τουριστικές εγκαταστάσεις και ξενοδοχεία, με ενοικιαζόμενα δωμάτια-διαμερίσματα. Σημαντικά αξιοθέατα του χωριού επίσης είναι οι κοντινές παραλίες του, όπως η Παραλία της Βοϊδοκοιλιάς, η οποία βρίσκεται στα νότιά του, καθώς και η ομώνυμη Παραλία του Πετροχωρίου, η οποία βρίσκεται στα δυτικά του.

Παραλίες του Πετροχωρίου

Περίπου 14 και 14,5 χιλιομέτρων αντίστοιχα, προς τα βορειοδυτικά της Πύλου βρίσκονται σε απόσταση περίπου 800 μέτρων νότια του Πετροχωρίου η Παραλία της Βοϊδοκοιλιάς και σε απόσταση περίπου 300 μέτρων δυτικά του Πετροχωρίου η Παραλία του Πετροχωρίου. Η Παραλία της Βοϊδοκοιλιάς (στην αρχαιότητα ονομαζόταν Βουφράδα), θεωρείται ως μια από τις ομορφότερες παραλίες της Μεσογείου. Διαθέτει «χρυσή» αμμώδη ακτή και περιβάλλεται από αρκετούς αμμόλοφους (θίνες). Στα νότια της βρίσκεται το Παλαιόκαστρο του Ναυαρίνου και στα ανατολικά της η Λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας. Τέλος η Παραλία του Πετροχωρίου διαθέτει επίσης «χρυσή» αμμώδη ακτή, ανάμεσα σε βραχώδη ορμίσκο και θεωρείται από τους κατοίκους και τους τουρίστες της περιοχής, ως μια καλή επιλογή για επισκέπτες οι οποίοι θέλουν να κολυμπήσουν σε πεντακάθαρα γαλανά νερά και να απολαύσουν, με ελεύθερη παραμονή ή με οργανωμένη υποδοχή μια από τις παραλίες στα δυτικά του νομού.

Φωτογραφίες

Δείτε επίσης

Πύλος Χώρα Δήμος Πύλου - Νέστορος Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Νέστορος

Παραπομπές

Πηγές

Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985). Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987. Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993. Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Jack L. Davis, «Πύλος η αμμουδερή. Ιστορικό και αρχαιολογικό ταξίδι από την εποχή του Νέστορα έως τη ναυμαχία του Ναβαρίνου», επιμέλεια: Χαράλαμπος Μπάλτας, μετάφραση: Μάγια Κόμβου, εκδόσεις "Δημ. Ν. Παπαδήμας", Αθήνα 2005, ISBN 960-206-480-3, ISBN 978-960-206-480-1. Fariba Zarinebaf, John Bennet, Jack L. Davis, "A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece", "Hesperia", supplement 34, American School of Classical Studies at Athens, Athens 2005, ISBN 978-0-87661-534-8. Siriol Davies, Jack L. Davis, "Between Venice and Istanbul: Colonial Landscapes in Early Modern Greece", "Hesperia", supplement 40, ISSN 1064-1173, American School of Classical Studies at Athens, Athens 2007, ISBN 087661540X, ISBN 9780876615409.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.