Το Μυρσινοχώρι, αναφερόμενο επίσημα ως το Μυρσινοχώριον και παλαιότερα ως τα Πισπίσια, είναι ημιορεινός οικισμός, κοντά στην Χώρα και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Το Μυρσινοχώρι βρίσκεται περίπου 7 χιλιόμετρα προς τα νοτιοανατολικά της Χώρας. Έχει υψόμετρο 258 μέτρα και απέχει 8,5 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Κοντά στο Μυρσινοχώρι βρίσκονται προς τα νοτιοανατολικά του τα Παππούλια σε απόσταση 5,5 περίπου χιλιομέτρων και προς τα νοτιά του ο Πλάτανος, σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα.

Ιστορία

Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής της Πυλίας. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου.

Αρχαιότητα

Στην περιοχή του χωριού, στον Αρχαιολογικό χώρο του Μυρσινοχωρίου, στην θέση Ρούτση ή Ρούτσι, έχουν βρεθεί δυο τύμβοι, με κιβωτιόσχημους τάφους, που ανάγονται στην Μεσοελλαδική εποχή. Φαίνεται πως στη θέση, που βρίσκονταν αυτοί, είχε αναπτυχθεί, ήδη κατά τον 17ο αιώνα π.Χ., ισχυρός οικισμός η παρακμή του οποίου τοποθετείται αρκετά μετά, περί τον 13ο αιώνα π.Χ., όταν άρχισε να πραγματοποιείται ο έλεγχος, από το νέο ισχυρό διοικητικό κέντρο της περιοχής, δηλαδή το Ανάκτορο του Νέστορος. Επίσης στην περιοχή ανασκάφηκαν δυο θολωτοί τάφοι της μυκηναϊκής εποχής με σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα.

Β΄ Ενετοκρατία

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Πισπίσα ή Πισπίρσα ή Πιρπίσα ή Πιρπίτσα (Pispirsa ή Pirpissa). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο, μέσω της κτήσης τους (Stato da Mar), η οποία είναι γνωστή και ως Βασίλειο του Μορέως (1688-1715). Το χωριό Πισπίρσα (Pispirsa), ανήκε, το 1689, στην επαρχία του Ναβαρίνου (Territorio di Navarin), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το χωριό είχε 44 κατοίκους.

Β’ Τουρκοκρατία

Μετά το 1715, όταν οι Τούρκοι έδιωξαν τους Ενετούς από τον Μωριά και ξαναγύρισαν, μετονόμασαν τη Βαρωνία της Μεθώνης σε Βιλαέτι της Αρκαδιάς. Κατά την περίοδο που η ευρύτερη περιοχή της Πυλίας τελούσε υπό τη β’ οθωμανική κατοχή (1715-1821), το χωριό Πισπίτσα υπαγόταν στον Καζά Ναβαρίνου σύμφωνα και με την έκδοση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα με τίτλο A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece: The Southwestern Morea in the 18th Century, αφού μετά την ανακατάληψη των περιοχών του Μωριά από τους Τούρκους, η περιοχή του Ναβαρίνου, δηλαδή της Πυλίας, αποτέλεσε ένα ακόμα τμήμα της οθωμανικής (defter) κτηματογράφησης. Το χωριό αναφερόταν στα οθωμανικά τουρκικά ως Pispitsa. Στην περιοχή του σύγχρονου Μυρσινοχωρίου, το οποίο τότε ήταν τσιφλίκι (Pispitsa, ciftlik) υπάγονταν επίσης και οι περιοχές της Νάσας ή Μεμί Αγά (Nasa ή Memi Aga, mazra'a) και Ρούτσι (Ρούτση ) ή Ντενμουσαρίν (Rotsi ή Denmusarin, mazra'a).

Διοικητική ιστορία

Η/τα/του Πισπίσα ή τα Πισπίσια προσαρτήθηκε, το 1835, αρχικά στον παλαιό Δήμο Σκάρμιγκος, με έδρα τον Σκάρμιγκα (σήμερα η Μεταμόρφωση) και 5 χρόνια μετά, με την κατάργηση του δήμου αυτού, προσαρτήθηκε, το 1840, στον παλαιό Δήμο Βουφράσου με έδρα αρχικά το Χατζή, όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος αυτός καταργήθηκε. Το 1851 η έδρα του Δήμου Βουφράσου μεταφέρεται από το Χατζή στο Βλαχόπουλο, ενώ πέντε χρόνια μετά, το 1856, έδρα του δήμου ξαναγίνεται το Χατζή. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Πισπίσια στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Βουφράσου της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 62 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851. Το 1882 ο παλαιός Δήμος Βουφράσου μετονομάσθηκε σε Δήμο Βουφράδος. Από το 1844 ως το 1896 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως Πισπίσα και από το 1896 ως το 1928 ως Πισπίσια. Το 1912 τα Πισπίσια προσαρτώνται ως έδρα στην Κοινότητα Πισπισίων. Στην ίδια κοινότητα προσαρτήθηκε επίσης ο οικισμός του Σκάρμιγκα (παρέμεινε στην κοινότητα αυτή ως το 1829). Το 1927 οι οικισμοί Πισπίσια και Σκάρμιγκας μετονομάζονται σε Μυρσινοχώρι και Μεταμόρφωσις και η Κοινότητα Πισπισίων σε Κοινότητα Μυρσινοχωρίου αντίστοιχα. Από το 1928 ως το 1940 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως Μυρσινοχώρι και από το 1940 ως σήμερα ως Μυρσινοχώριον. Το Μυρσινοχώριον παρέμεινε ως έδρα της Κοινότητας Μυρσινοχωρίου, με την αλλαγή της ονομασίας του χωριού και της κοινότητας, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», το Μυρσινοχώριον υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Νέστορος, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» το Μυρσινοχώριον ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Το Μυρσινοχώριον σήμερα είναι έδρα και ο μοναδικός οικισμός της Τοπικής Κοινότητας του Μυρσινοχωρίου του Δήμου Πύλου-Νέστορος.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 190 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.

Επισήμανση: Ο πληθυσμός όπως αναφέρεται στο παραπάνω διάγραμμα, περιλαμβάνει το συνολικό άθροισμα των κατοίκων του οικισμού Πισπίσα και του οικισμού Νάσσα, το έτος 1879, καθώς στην απογραφή αυτή απογράφηκαν μαζί.

Κτίρια – εκδηλώσεις – αξιοθέατα

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια και το παλαιό Δημοτικό Σχολείο, υπάρχει η εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου. Επίσης κάθε χρόνο διοργανώνεται πανηγύρι, στις 24 Ιουνίου, προς τιμή του Άγιου Ιωάννη του Ριγανά, όπου προσφέρονται διάφορα τοπικά εδέσματα, βραστή γίδα και σούπα. Στη περιοχή του χωριού λειτουργεί και σύγχρονο ελαιοτριβείο. Ανάμεσα στα αξιοθέτα της περιοχής του χωριού είναι και ο κοντινός Αρχαιολογικός Χώρος του Μυρσινοχωρίου, στην τοποθεσία Ρούτση.

Αρχαιολογικός Χώρος στο Μυρσινοχώρι

Περίπου 1,5 χιλιόμετρο βορειοανατολικά του χωριού, στη θέση Ρούτση ή Ρούτσι βρίσκεται ο Αρχαιολογικός Χώρος του Μυρσινοχωρίου. Στη θέση αυτή πραγματοποιήθηκαν, τις δεκαετίες του 1950, από τον Σπυρίδωνα Μαρινάτο και του 1970, από τον Γεώργιο Στ. Κορρέ σειρά ανασκαφικών ερευνών, οι οποίες έφεραν στο φως δυο τύμβους της Μεσοελλαδικής εποχής (2.200 π.Χ.-1.600 π.Χ.), οι οποίοι περιείχαν ταφικούς πίθους. Οι τύμβοι ήταν χτισμένοι πάνω σε παλαιότερο οικισμό του (3.000 π.Χ.-2.500 π.Χ). Επίσης ανασκάφηκαν, δύο θολωτοί τάφοι της μυκηναϊκής εποχής (1.600 π.Χ.- 1.100 π.Χ.), οι οποίοι είχαν σχετικά μικρή διάμετρο (περίπου 5 μέτρα). Οι τάφοι αυτοί, πιθανότατα περιείχαν ταφές τοπικών αξιωματούχων. Ο ένας από τους θολωτούς τάφους, ο οποίος ήταν ασύλητος απέφερε εντυπωσιακά ευρήματα, μεταξύ των οποίων ξίφη και εγχειρίδια με δερμάτινες θήκες, πλήθος σφραγιδόλιθων, βαρύ περιδέραιο από Βαλτικό ήλεκτρο, καθώς και ένα από τα μεγαλύτερα σωζόμενα ξίφη της μυκηναϊκής εποχής.

Δείτε επίσης

Χώρα Δήμος Πύλου - Νέστορος Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Νέστορος

Παραπομπές

Πηγές

Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985). Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987. Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993. Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Σπυρίδων Μαρινάτος, ΠAE 1953, σελ. 249-250. Σπυρίδων Μαρινάτος, ΠAE 1956, σελ. 203-206. Σπυρίδων Μαρινάτος, ΠAE 1957, σελ. 118-120. Γεώργιος Στ. Κορρές, ΠAE 1976, σελ. 281-282. Γεώργιος Στ. Κορρές, ΠAE 1977, σελ. 230. Fariba Zarinebaf, John Bennet, Jack L. Davis, "A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece", "Hesperia", supplement 34, American School of Classical Studies at Athens, Athens 2005, ISBN 978-0-87661-534-8. Siriol Davies, Jack L. Davis, "Between Venice and Istanbul: Colonial Landscapes in Early Modern Greece", "Hesperia", supplement 40, ISSN 1064-1173, American School of Classical Studies at Athens, Athens 2007, ISBN 087661540X, ISBN 9780876615409.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος. "Μυρσινοχώρι Μεσσηνία: Προϊστορικός οικισμός και τάφοι", 04/08/2013, "Μυρσινοχώρι: Οι ανασκαφές Μαρινάτου", 18/11/2016 και Μυρσινοχώρι: Ο Μεσοελλαδικός τύμβος Καλογεροπούλου", 28/12/2016, από την ιστοσελίδα του τοπικού ΜΜΕ "Αριστομένης ο Μεσσήνιος".