Ο Μελιγαλάς είναι κωμόπολη του νομού Μεσσηνίας. Βρίσκεται στην περιοχή της Άνω Μεσσηνίας και αποτελεί το μεγαλύτερο εμπορικό και αγροτικό κέντρο της περιοχής. Χτισμένο στον λόφο του Προφήτη Ηλία, στην αριστερή όχθη του Παμίσου, σε εύφορη κοιλάδα. Τα περισσότερα σπίτια του χωριού είναι πέτρινα. Συνδέεται με αμαξιτούς δρόμους με την Καλαμάτα, τη Μεγαλόπολη και τις περιοχές της Β. Μεσσηνίας, καθώς και με το σιδηροδρομικό δίκτυο Πελοποννήσου, διαθέτοντας σταθμό, του άλλοτε σιδηροδρόμου ΣΠΑΠ. Αποτελούσε έδρα του ομώνυμου Δήμου, ο οποίος το 1928 αριθμούσε 2.279 κατοίκους και στην απογραφή του 2001 αριθμούσε 1.426 κατοίκους, ενώ το 2011 ο πληθυσμός αριθμούσε 1.296 κατοίκους. Πλέον ανήκει διοικητικά στον Δήμο Οιχαλίας. Από το 1960 διέθετε πλήρες εξατάξιο γυμνάσιο, ειρηνοδικείο, αστυνομικό τμήμα, ταχυδρομείο, υποθηκοφυλακείο και δημοτικό σχολείο. Εκκλησιαστικά αποτελεί ιδιαίτερη αρχιερατική περιφέρεια της Ιεράς Μητρόπολης Μεσσηνίας. Ο μητροπολιτικός ναός της πόλης είναι αφιερωμένος στο Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Στον Μελιγαλά υπάρχει γήπεδο ποδοσφαίρου χωρητικότητας 2,000 θεατών, όπου εδρεύει ο Εθνικός Μελιγαλά και η Θύελλα Μερόπης.

Ιστορία

Σύμφωνα με την απογραφή του 1940 ο Μελιγαλάς είχε πληθυσμό περίπου 3.000 κατοίκων. Κατά την κατοχή χρησιμοποιήθηκε ως βάση μιας ιταλικής καραμπινιερίας και μετά την ιταλική συνθηκολόγηση το Σεπτέμβριο του 1943 έγινε έδρα μιας διλοχίας της γερμανικής Βέρμαχτ. Ο Μελιγαλάς αποτελούσε θέση με ιδιαίτερη σημασία για τους Γερμανούς, καθώς επέτρεπε τον έλεγχο του δρόμου Καλαμάτας-Τρίπολης και ολόκληρης της προς νότον περιοχής και την άνοιξη του 1944 έγινε έδρα του Τάγματος Καλαμών (Μελιγαλά), ενός από τα πέντε Τάγματα Ασφαλείας που οργανώθηκαν και τέθηκαν υπό τη διοίκηση του Διονύσιου Παπαδόγγονα. Τον Απρίλιο ο ΕΛΑΣ προσέβαλε το Μελιγαλά, πραγματοποιώντας την πρώτη επίθεσή του σε πόλη που υπερασπιζόταν ισχυρή γερμανική φρουρά, αλλά η επίθεσή του αποκρούστηκε.

Η μάχη του Μελιγαλά

Οι Γερμανοί εγκατέλειψαν τον Μελιγαλά στις 4.9.1944 και την Καλαμάτα την επομένη. Ο ΕΛΑΣ πολιόρκησε το χωριό, στο οποίο είχαν οχυρωθεί άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας και το κατέλαβε μετά απο τριήμερη πολιορκία (13-15.9.1944). Στη συνέχεια ακολούθησε η εκτέλεση πολλών αιχμαλώτων σε ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα επεισόδια πριν από την έναρξη του Εμφυλίου. Σε μνημείο έξω από το χωριό είναι γραμμένα 787 ονόματα από 61 πόλεις και χωριά.

Νεότερη ιστορία

= Δήμαρχοι Μελιγαλά

=

Υποσημειώσεις