Ο Ξηρόκαμπος και παλαιότερα αναφερόμενος ως το Μαλενίτη ή Μαλενήτι ή Μαλενίτι, είναι οικισμός κοντά στην Κυπαρισσία και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Ο Ξηρόκαμπος βρίσκεται περίπου 3 χιλιόμετρα προς τα νοτιοανατολικά της Κυπαρισσίας σε υψόμετρο 214-240 μέτρα και απέχει 3 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους.

Ιστορία

Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου. Το ίδιο το χωριό, χτισμένο στους πρόποδες του όρους Αιγάλεω, έχει μακρόχρονη ιστορία. Την εποχή της Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Μαλενίτι (Maleniti) και μετονομάστηκε σε Ξηρόκαμπος, το 1927, ονομασία που πιθανώς προέρχεται από την ανυδρία και τη ξηρότητα που επικρατούσε στην περιοχή του. Το χωριό συναντάται με τις ονομασίες Μαλενίτη ή Μαλενίτι ή Μαλενήτι σε βιβλιογραφικές πηγές-αναφορές. Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Το Μαλενίτι (Maleniti), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Αρκαδίας (ή Αρκαδιάς, δηλαδή την περιοχή της σημερινής Κυπαρισσίας), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης).

Διοικητική ιστορία

Το Μαλενίτι προσαρτήθηκε στον παλαιό Δήμο Κυπαρισσίας το 1835, ενώ αναφέρεται, το 1853 στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή ως χωριό του Δήμου Κυπαρισσίας της Επαρχίας Τριφυλίας με πληθυσμό 91 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851. Το 1879 το Μαλενίτη εμφανίζεται στη σχετική απογραφή χωριστά, ως το άνω Μαλενίτη με 47 κατοίκους και ως το κάτω Μαλενίτη με 85 κατοίκους. Το 1899 το χωριό μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας, για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας, ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Το 1912 το χωριό αποσπάται από τον παλαιό Δήμο Κυπαρισσίας και εντάσσεται στην Κοινότητα Στασιού, στην οποία έδρα γίνεται το χωριό Στασιό. Το 1927 το Μαλενίτι μετονομάζεται σε Ξηρόκαμπος, αποσπάται από την Κοινότητα Στασιού και ορίζεται έδρα της ομώνυμης Κοινότητας Ξηροκάμπου. Ο Ξηρόκαμπος παρέμεινε έδρα της ομώνυμης κοινότητας, από το 1927 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Κυπαρισσίας, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας. Ο οικισμός Ξηρόκαμπος σήμερα είναι η έδρα και ο μοναδικός οικισμός της Τοπικής Κοινότητας Ξηροκάμπου.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 53 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται σε διάφορες αγροτικές εργασίες, κυρίως με την καλλιέργεια της ελιάς.

Κτίρια – αξιοθέατα

Εκτός από τα σπίτια, στο χωριό υπάρχει η εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός των Αγίου Κωνσταντίνου και Αγιας Ελένης, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας και γιορτάζει στις 21 Μαΐου. Στον περίβολο του ναού υπάρχει το Μνημείο των Ηρώων, προς τιμή των νεκρών αγωνιστών κατά την επανάσταση του 1821, τους βαλκανικούς πολέμους, την μικρασιατική εκστρατεία και τον πόλεμο του 1940. Στην είσοδο του χωριού βρίσκεται επίσης η τοποθεσία γνωστή ως «Μπραμ’ τη Βρύση». Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, πήρε αυτήν την ονομασία, επειδή το 1825, είχε στρατοπεδεύσει σε αυτό το σημείο ο Ιμπραήμ, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του στην Πελοπόννησο, καθώς εκεί υπήρχε πόσιμο νερό για τα στρατεύματά του.

Δείτε επίσης

Κυπαρισσία Δήμος Τριφυλίας Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Κυπαρισσίας

Παραπομπές

Πηγές

Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985). Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987. Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993. Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Τριφυλίας, από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του Δήμου Τριφυλίας.