Τα Κρεμμυδια είναι οικισμός και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας. Η επίσημη ονομασία του οικισμού είναι τα <Κρεμμυδια> και αποτελείται από τρεις επιμέρους παλαιότερους συνοικισμούς, Ανω Κρεμμυδια Κατω Κρεμμυδια και Βελανιδια (παλαιοτερα Φουρτζι), .

Τοποθεσία

Τα Κρεμμύδια βρίσκονται βορεια της Πυλου και απέχουν 15 περίπου χιλιόμετρα. Έχουν υψόμετρο 322 μέτρα και απέχουν από τον Κόλπο του Ναυαρίνου περίπου 12 χιλιόμετρα. Κοντά στα Κρεμμύδια βρίσκονται, προς τα βορειοδυτικά των η Γλυφάδα σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων και προς τα νοτιοδυτικά των η Κουκκουνάρα σε απόσταση 3,5 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα.

Ιστορία

Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής της Πυλίας. Η περιοχή του χωριού κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου. Ο σημερινός οικισμός, προέρχεται από την ένωση τριών παλαιότερων συνοικισμών, το Φουρτζή ή Φρουτζή (από το 1927 Βελανιδιές ή Βελανιδιά), τα Άνω Κρεμμύδια και τα Κάτω Κρεμμύδια, εκ των οποίων ο παλαιότερος οικισμός, το Κρεμμύδι, αναφέρεται τουλάχιστον από την εποχή της Ενετοκρατίας, ενώ οι υπόλοιποι οικισμοί τουλάχιστον από την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους.

Ταφικός τύμβος στα Καμίνια

Κοντά στο χωριό των Κρεμμυδίων, σε απόσταση 1 περίπου χιλιομέτρου προς τα νότια, στη θέση Καμίνια, υπάρχει τεχνητό έξαρμα, το οποίο ανανασκάφηκε, την δεκαετία του 1970, από τον αρχαιολόγο Γεώργιο Κορρέ. Αποκαλύφθηκε εκεί ταφικός τύμβος της Μεσοελλαδικής και Μυκηναϊκής εποχής (περίπου 2200 π.Χ. έως 1200 π.Χ.). Στο κέντρο του τεχνητού εξάρματος βρέθηκαν 2 ταφικοί πίθοι και στην περιφέρειά του 5 μικροί θολωτοί τάφοι.

Β΄ Ενετοκρατία

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Κρεμμύδι (Cremidi). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο, μέσω της κτήσης τους (Stato da Mar), η οποία είναι γνωστή και ως Βασίλειο του Μορέως (1688-1715). Το χωριό Κρεμμύδι (Cremidi), ανήκε, το 1689, στην επαρχία του Ναβαρίνου (Territorio di Navarin ), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το χωριό Κρεμμύδι είχε 37 κατοίκους.

Β’ Τουρκοκρατία

Μετά το 1715, όταν οι Τούρκοι έδιωξαν τους Ενετούς από τον Μωριά και ξαναγύρισαν, μετονόμασαν τη Βαρωνία της Μεθώνης σε Βιλαέτι της Αρκαδιάς. Κατά την περίοδο που η ευρύτερη περιοχή της Πυλίας τελούσε υπό τη β’ οθωμανική κατοχή (1715-1821), το χωριό υπαγόταν στον Καζά Ναβαρίνου σύμφωνα και με την έκδοση της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα με τίτλο A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece: The Southwestern Morea in the 18th Century, αφού μετά την ανακατάληψη των περιοχών του Μωριά από τους Τούρκους, η περιοχή του Ναβαρίνου, δηλαδή της Πυλίας, αποτέλεσε ένα ακόμα τμήμα της οθωμανικής (defter) κτηματογράφησης. Το χωριό αναφερόταν στα οθωμανικά τουρκικά ως Kirmiti ή Sefer Hoca (τσιφλίκι, Çiftlik, mazra'a). Επανασταση 1821 Στα αρχεια του Κρατους βλεπουμε με ποση ευναισθηση ευθυνης εκλεγουν τους εφορους (αντιπροσωπους) τα χωρια της επαρχιας Νεοκαστρου για την Α Εθνοσυνελευση του Κρατους 1η Νοεμβριου 1821. ΟΙ εκλογεις , γεωργιος ντεντεμπεγιωτης και δημητρακης ρομανας απο το Κρεμυδι (Κρεμμυδια, σημερα Δεμπεγιωτης και Ρο(υ)μανας) συνηλθαν με αλλους εκλογεις της επαρχιας Νεοκαστρου στο Νεοκατρο (Πυλος) για να εκλεξουν αξιους κατά την αρετην και φρονησιν εφορους που θα τους αντιπροσωπευσουν στην Α Εθνικη συνελευση..(ολο το κειμενο υπαρχει στα αρχεια του Κρατους ΓΑΚ Βλαχογ. Προεκ . Φιλ φ. 1) Τον Δεκεμβριο του 1821 θα συνελθει στην Επιδαυρο η Α Εθνικη Συνελευση των Ελληνων , στην οποια οι 60 εφοροι (αντιπροσωποι) θα αποφασισουν για το 1ο πολιτευμα της Ελλαδας..

7 Απριλίου 1825: Μάχη του Κρεμμυδίου

Στα Κρεμμύδια είχε γίνει στις 7 Απριλίου του 1825 μάχη, ανάμεσα στα στρατεύματα του Ιμπραήμ, που μόλις είχε εισβάλει στην Πελοπόννησο, στο όνομα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και των επαναστατημένων Ελλήνων, που είχαν επικεφαλής τον Υδραίο Κυριάκο Σκούρτη. Η εξέλιξη της μάχης στην οποία συμμετείχαν περίπου 3.400 Αιγύπτιοι και 3.250 Έλληνες δεν ήταν καλή για τον Απελευθερωτικό Αγώνα, καθώς οι Έλληνες περικυκλώθηκαν και μετά από την απώλεια περίπου 600 ανδρών, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Η επέτειος της Μάχης του Κρεμμυδίου τιμάται με διάφορες εκδηλώσεις από τους κατοίκους του χωριού και τους επίσημους φορείς του νομού.

Διοικητική ιστορία

Οι τρεις συνοικισμοί που συναποτελούν σήμερα τα Κρεμμύδια, δηλαδή τα Άνω Κρεμμύδια ή Πάνω Κρεμμύδια, τα Κάτω Κρεμμύδια και το Φουρτζί προσαρτήθηκαν αρχικά, το 1835, στον παλαιό Δήμο Αιγαλαίου, με έδρα τον Χανδρινό. Μόλις 5 χρόνια αργότερα, το 1840, και οι τρεις ανεξάρτητοι οικισμοί αποσπώνται από τον Δήμο Αιγαλαίου, ο οποίος καταργήθηκε τότε και προσαρτώνται στον παλαιό Δήμο Βουφράσου (μεταγενέστερα Δήμος Βουφράδος), με έδρα τον Χατζή. Από τους 3 οικισμούς, οι 2 οικισμοί (Άνω και Κάτω Κρεμμύδια), αναφέρονται μαζί, το 1853, σαν Άνω και Κάτω Κρεμμύδι στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριά του Δήμου Βουφράσου της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 114 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851, ενώ το Φουρτζί δεν αναφέρεται καθόλου. Το 1897 οι οικισμοί Πάνω Κρεμμύδια και Κάτω Κρεμμύδια καταργούνται και ενοποιούνται σε έναν νέο οικισμό, τα Κρεμμύδια, ο οποίος προήλθε από την ένωσή τους και προσαρτήθηκε επίσης στον Δήμο Βουφράδος. Ο οικισμός Κρεμμύδια παρέμεινε ενιαίος ως το 1920, όταν και διασπάστηκε και πάλι σε 2 οικισμούς, τα Πάνω Κρεμμύδια και τα Κάτω Κρεμμύδια, ενώ ενώθηκε εκ νέου οριστικά το 1961. Μετά το 1897, οι οικισμοί Κρεμμύδια και Φουρτζί παρέμειναν στον ίδιο δήμο ως το 1912, που ο παλαιός Δήμος Βουφράσου καταργήθηκε. Το 1912 ο ενιαίος οικισμός των Κρεμμυδίων (Πάνω Κρεμμύδια και τα Κάτω Κρεμμύδια) προσαρτάται ως έδρα στην Κοινότητα Κρεμμυδίων, στην οποία προσαρτάται επίσης και ο ανεξάρτητος οικισμός Φουρτζί. Το 1920 καταργείται ο ενιαίος οικισμός Κρεμμύδια, αναγνωρίζονται εκ νέου ως δυο ξεχωριστοί οικισμοί τα Άνω Κρεμμύδια και τα Κάτω Κρεμμύδια, ενώ η έδρα της Κοινότητας Κρεμμυδίων μεταφέρεται από τον καταργούμενο οικισμό Κρεμμύδια στον οικισμό Άνω Κρεμμύδια. Το 1927 το Φουρτζί μετονομάζεται σε Βελανιδιές και από το 1940 σε Βελανιδιά. Το 1961 και οι τρεις προηγούμενοι οικισμοί Άνω Κρεμμύδια, Κάτω Κρεμμύδια και Βελανιδιά καταργούνται τυπικά και ενοποιούνται στον οικισμό Κρεμμύδια που ανασυνιστάται, αναγνωρίζεται και προσαρτάται ξανά ως έδρα στην Κοινότητα Κρεμμυδίων. Τα Κρεμμύδια, παρέμειναν ως οικισμός της Κοινότητας Κρεμμυδίων, με τις διάφορες αλλαγές σε ονομασίες, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», τα Κρεμμύδια υπήχθησαν στον κατηργημένο Δήμο Χιλιοχωρίων, με έδρα τον Χανδρινό, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» τα Κρεμμύδια ανήκουν πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Τα Κρεμμύδια σήμερα είναι η έδρα και ο μοναδικός οικισμός της Τοπικής Κοινότητας των Κρεμμυδίων του Δήμου Πύλου-Νέστορος.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 516 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.

Επισήμανση: Ο πληθυσμός από την αρχική απογραφή ως και σήμερα αναφέρεται ενιαία και αφορά και τους τρεις επιμέρους συνοικισμούς, δηλαδή τα Άνω Κρεμμύδια, τα Κάτω Κρεμμύδια και το Φουρτζί ή Φουρτζή (στη συνέχεια αναφερόμενο, από το 1927 ως Βελανιδιές και από το 1940 ως Βελανιδιά). Οι τρεις αυτοί οικισμοί καταγράφονταν ξεχωριστά ή ενιαία στις διάφορες απογραφές ως και την απογραφή του 1951, ενώ από το 1961 ως σήμερα αναφέρεται ο ενιαίος οικισμός Κρεμμύδια, ο οποίος προέκυψε, από την ενσωμάτωση των προγενέστερων οικισμών:

1844: Άνω Κρεμμύδι: 75 κάτοικοι. Κάτω Κρεμμύδι: 90 κάτοικοι. Σύνολο: 165 κάτοικοι. 1851: Άνω και Κάτω Κρεμμύδι. Σύνολο: 114 κάτοικοι. 1879: Κάτω Κεμμύδια και Άνω Κρεμμύδια: 263 κάτοικοι. Φρουτζή: 191 κάτοικοι. Σύνολο: 454 κάτοικοι. 1889: Κρεμμύδια (Άνω - Κάτω): 291 κάτοικοι. Φουρτζή: 235 κάτοικοι. Σύνολο: 526 κάτοικοι. 1896: Κρεμμύδια Άνω και Κάτω: 324 κάτοικοι. Φουρτζή: 326 κάτοικοι. Σύνολο: 650 κάτοικοι. 1907: Κρεμμύδια: 358 κάτοικοι. Φουρτζί: 324 κάτοικοι. Σύνολο: 682 κάτοικοι. 1920: Κρεμμύδια Άνω: 229 κάτοικοι. Κρεμμύδια Κάτω: 196 κάτοικοι. Φουρτζί: 343 κάτοικοι. Σύνολο: 768 κάτοικοι. 1928: Κρεμμύδια: 467 κάτοικοι. Βελανιδιές (Φουρτζί): 393 κάτοικοι. Σύνολο: 860 κάτοικοι. 1940: Κάτω Κρεμμύδια: 309 κάτοικοι. Άνω Κρεμμύδια: 347 κάτοικοι. Βελανιδιά: 461 κάτοικοι. Σύνολο: 1.117 κάτοικοι. 1951: Κάτω Κρεμμύδια: 334 κάτοικοι. Άνω Κρεμμύδια: 338 κάτοικοι. Βελανιδιά: 484 κάτοικοι. Σύνολο: 1.156 κάτοικοι. 1961: Κρεμμύδια: 974 κάτοικοι. Σύνολο: 974 κάτοικοι.

Κτίρια – αξιοθέατα

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια και το κτίριο του παλαιού Δημοτικού Σχολείου, υπάρχει και η εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας. Στα αξιοθέατα της περιοχής του χωριού περιλαμβάνεται ο Ταφικός τύμβος στα Καμίνια. Σε απόσταση περίπου 500 μέτρων, απ' το χωριό υπάρχει η πηγή Φουρτζόβρυση, ενώ δίπλα από το χωριό, προς τα δυτικά, περνά ποτάμι, εντός βαθειάς χαράδρας, η οποία ονομάζεται Μαλακάσα. Το ποτάμι, το οποίο πηγάζει κοντά στο χωριό, στη συνέχεια χύνεται στον ποταμό Αράπη, ο οποίος περνά, από την περιοχή της Κουκουνάρας, επίσης μέσα σε βαθειά χαράδρα και κάτω από τον κοντινό σε αυτήν την χαράδρα προϊστορικό οικισμό Καταρραχάκι.

Ρεκόρ Γκίνες 1999: Μεγαλύτερο ποσοστό πτυχιούχων επιστημόνων

Αν και οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία, όμως τα Κρεμμύδια είναι γνωστά και για μια αιτία που έχει να κάνει με τα γράμματα και όχι με τη γη: Το 1999 το χωριό Κρεμμύδια είχε μπει στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες επειδή είχε το μεγαλύτερο ποσοστό πτυχιούχων επιστημόνων (περίπου 30%) στο σύνολο των κατοίκων του. Παρόλα αυτά, πριν από λίγα χρόνια, έκλεισε και το μοναδικό δημοτικό σχολείο που λειτουργούσε παλαιότερα στα Κρεμμύδια, λόγω έλλειψης μαθητών.

Συλλογή λαογραφικού υλικού του Φουρτζή

Γνωστή είναι επίσης και η συλλογή λαογραφικού υλικού του χωρίου Βελανιδια

Προσωπικότητες από τα Κρεμμύδια Μεσσηνιας

Ειναι εγγεγραμενες στο βιβλιο Γκινες (Guinness book of records)

Δείτε επίσης

Χανδρινός Δήμος Πύλου - Νέστορος Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Χιλιοχωρίων

Παραπομπές

Πηγές

Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985). Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987. Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993. Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Fariba Zarinebaf, John Bennet, Jack L. Davis, "A Historical and Economic Geography of Ottoman Greece", "Hesperia", supplement 34, American School of Classical Studies at Athens, Athens 2005, ISBN 978-0-87661-534-8, Ανασκαφές > Ιστορία των Ανασκαφών > Πελοπόννησος > Μεσσηνία > 17. Καμίνια, από την ιστοσελίδα: www.archetai.gr της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας. Γεώργιος Στ. Κορρές, ΠAE 1975, σελ. 484-512. Γεώργιος Στ. Κορρές, ΠAE 1980, σελ. 125-129.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος. Κρεμμύδια Μεσσηνίας: Περίφημος Προϊστορικός ταφικός τύμβος, 28/02/2014, από την ιστοσελίδα του τοπικού ΜΜΕ "Αριστομένης ο Μεσσήνιος". Κρεμμύδια Μεσσηνίας. Κρεμμύδια Μεσσηνίας.