Το Κοντογόνι, αναφερόμενο επίσημα ως το Κοντογόνιον και παλαιότερα ως «του Κοντογόνη» ή το Κάτω Κοντογόνι, είναι ορεινός οικισμός κοντά στο Βλαχόπουλο και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, του Νομού Μεσσηνίας. Το σημερινό χωριό Κοντογόνι, αναφερόμενο και ως Κάτω Κοντογόνι ή Κάτω Παπαφλέσσας είναι οικισμός ο οποίος αναγνωρίσθηκε επίσημα μόλις το 1940 και μαζί με το σημερινό χωριό του Παπαφλέσσα συναποτελούσαν τον παλαιότερο οικισμό με την ονομασία «του Κοντογόνη» ή Κοντογόνι. Το χωριό του Παπαφλέσσα αναφέρεται συνήθως και ως Πάνω Κοντογόνι ή Πάνω Παπαφλέσσας, για να ξεχωρίζει από τον σημερινό οικισμό Κοντογόνι (επίσημα: Κοντογόνιον) , το οποίο αναφέρεται και ως Κάτω Κοντογόνι ή Κάτω Παπαφλέσσας.

Τοποθεσία

Το Κοντογόνι βρίσκεται βόρεια από το Βλαχόπουλο από το οποίο απέχει 7,5 περίπου χιλιόμετρα και βορειοανατολικά από τη Χώρα από την οποία απέχει περίπου 12,5 χιλιόμετρα. Έχει υψόμετρο 589 μέτρα και απέχει από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους περίπου 28,5 χιλιόμετρα. Κοντά στο Κοντογόνι βρίσκονται, προς τα βόρειά του ο Παπαφλέσσας σε απόσταση 2 περίπου χιλιομέτρων, προς τα βορειοανατολικά του το Μαργέλι σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων και προς τα νοτιοανατολικά του οι Άγιοι Απόστολοι, σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων επίσης.

Ιστορία

Το χωριό, το οποίο βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Κουφιέρος, του ημιορεινού συμπλέγματος των Κοντοβουνίων, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής τόσο της Μεθώνης, όσο και της Πυλίας. Η περιοχή του οικισμού, κατά την αρχαιότητα, ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου. Το χωριό υπάρχει, τουλάχιστον από τα χρόνια της Ενετοκρατίας και η παλαιότερη ονομασία του ήταν Κοντογόνι.

Β΄ Ενετοκρατία

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Κοντογόνι (Codoguni ή Condagogni). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Το χωριό Κοντογόνι (Codoguni), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Μεθώνης (Territorio di Modon), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης). Με βάση την ενετική απογραφή Corner του 1689, το χωριό είχε 30 κατοίκους. Καθώς υπήρχαν δυο οικισμοί, η αναφορά αυτή αφορούσε αρχικά το Κάτου Κοντογόνι ενώ στη συνέχεια οι πηγές αναφέρουν κυρίως το Πάνω Κοντογόνι. Το Πάνω Κοντογόνι, αναφερόταν ως Κοντογόνι κατά την Καταγραφή της Εκκλησιαστικής περιουσίας (1699), ως Condoqni, στην απογραφή Grimani του 1700 και ως Condagoqni στην απογραφή Pacifico/Alberghetti του 1704.

Νεότερη ιστορία

Επίσης το χωριό αναφερόταν ως Londoqoni σύμφωνα με την απογραφή του 1829, που έγινε από την «επιστημονική αποστολή του Μοριά» (Mission scientifique de Morée), τμήμα της γαλλικής αποστολής με την ονομασία Εκστρατεία του Μοριά (Expédition de Morée), η οποία ήταν αποστολή εκστρατευτικού σώματος 13.000-15.000 ανδρών, υπό την αρχηγία του Νικολάου - Ιωσήφ Μαιζώνος στην Πελοπόννησο, μεταξύ των ετών 1828 και 1833, ενώ η πρώτη επίσημη ονομασία του χωριού, μετά από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, ήταν η ονομασία Κοντογόνι. Υπάρχουν επίσης αναφορές του χωριού και ως «του Κοντογόνη».

Διοικητική ιστορία

Το Κοντογόνι προσαρτήθηκε αρχικά, το 1835, στον παλαιό Δήμο Σκάρμιγκος, που είχε ως έδρα τον Σκάρμιγκα (σήμερα η Μεταμόρφωση), ως το 1840, που ο δήμος αυτός καταργήθηκε και ο οικισμός αποσπάται από τον Δήμο Σκάρμιγκος και προσαρτάται στον παλαιό Δήμο Βουφράσου (μεταγενέστερα Δήμος Βουφράδος), όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος καταργήθηκε. Τουλάχιστον από το 1844 ως το 1879 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως «του Κοντογόνη» και από το 1879 ως το 1915 ως το Κοντογόνι. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Κοντογόνη στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Βουφράσου της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 200 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851. Έδρα του Δήμου Βουφράσου ως το 1851 ήταν το Χαντζή (σήμερα ο Χατζής) και από το 1851 ως το 1856 το Βλαχόπουλο και στη συνέχεια ξανά ο Χατζής. Σύμφωνα με την απογραφή του 1879 οι οικισμοί Άνω Κοντογόνι και Κάτω Κοντογόνι, οι οποίοι απογράφηκαν τότε μαζί, είχαν συνολικά 230 κατοίκους. Οι οικισμοί Άνω Κοντογόνι και Κάτω Κοντογόνι αναφέρονταν χωριστά ως το 1907, που ενοποιήθηκαν διοικητικά σε έναν οικισμό αναφερόμενο στη συνέχεια και μέχρι το 1915, ως το Κοντογόνι. Το 1912 το Κοντογόνι προσαρτάται ως έδρα στην Κοινότητα Κοντογονίου. Στην ίδια κοινότητα προσαρτώνται επίσης, το 1912, οι οικισμοί Μανιάκι και Μαργέλι. Το 1915 ο οικισμός Κοντογόνι και η Κοινότητα Κοντογονίου μετονομάζονται σε Παπαφλέσσας και Κοινότητα Παπαφλέσσα αντίστοιχα. Το 1940 το Κάτω Κοντογόνι, αναγνωρίσθηκε επίσημα ως Κοντογόνιον και εντάχθηκε στην Κοινότητα Παπαφλέσσα. Το Κοντογόνιον παρέμεινε ως οικισμός της Κοινότητας Παπαφλέσσα, με τις αλλαγές των ονομασιών κοινότητας και οικισμού, από το 1940 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», το Κοντογόνιον υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Παπαφλέσσα, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» το Κοντογόνιον ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Το Κοντογόνιον σήμερα είναι οικισμός της Τοπικής Κοινότητας του Παπαφλέσσα του Δήμου Πύλου-Νέστορος, στην οποία υπάγονται επίσης οι οικισμοί: Οι Άγιοι Απόστολοι και ο Παπαφλέσσας (έδρα).

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 98 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες, ενώ παλαιότερα η κύρια απασχόληση ήταν η κτηνοτροφία.

Επισήμανση: Ο πληθυσμός από το 1689 ως και το 1928 αναφέρεται ενιαία και αφορά και τους δυο επιμέρους οικισμούς, δηλαδή το Άνω Κοντογόνι και Κάτω Κοντογόνι. Σύμφωνα με την απογραφή του 1879 οι οικισμοί Άνω Κοντογόνι και Κάτω Κοντογόνι, οι οποίοι απογράφηκαν τότε μαζί, είχαν συνολικά 230 κατοίκους, ενώ με βάση τις απογραφές του 1889 και του 1896 είχαν 265 και 286 κατοίκους αντίστοιχα. (Για περισσότερες πληροφορίες σχετικές με τον πληθυσμό του παλαιότερου οικισμού του Κοντογονίου στο λήμμα: Παπαφλέσσας Μεσσηνίας).

Κτίρια

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια,Και Η εκκλησια του Ειναι Ο Ιερος Ναος Κοιμησεως Της Θεοτοκου στο χωριό υπάρχει και το κτίριο του παλαιού Δημοτικού Σχολείου.

Δείτε επίσης

Βλαχόπουλο Δήμος Πύλου - Νέστορος Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Παπαφλέσσα

Παραπομπές

Πηγές

Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985). Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987. Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993. Σπυρίδων Λάμπρος, «Απογραφή Νομού Μεθώνης επί Βενετών», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τόμος 2ος, Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών Περρή, Εν Αθήναις 1883, σελ. 686-710. Από την Ψηφιακή Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.