Οι Κιτριές είναι παραθαλάσσιο ιστορικό χωριό της Μεσσηνίας, ή Μεσσηνιακής Μάνης, που υπαγόταν παλαιότερα στην επαρχία Οιτύλου του Νομού Λακωνίας. Βρίσκεται στο ΒΑ μυχό του Μεσσηνιακού Κόλπου, απέχοντας από την Καλαμάτα 15 χλμ. νοτιοανατολικά. Σήμερα υπάγεται στη τοπική κοινότητα Δολών Μεσσηνίας και αριθμεί περί τους 100 κατοίκους. Το 1928 αριθμούσε 53 κατοίκους.

Γεωγραφία

Με την ονομασία Κιτριές φέρεται επίσης όλη η χερσόνησος, που αποτελεί απόληξη του υπερκείμενου ανατολικά όρους Κεφάλι ή Κεφαλοβούνι σχηματίζοντας δύο αμφίδυμους όρμους, βόρεια τον ομώνυμο όρμο των Κιτριών και νότια την κόλπωση της Καρδαμύλης. Επί της άκρας της χερσονήσου φέρεται ο ομώνυμος "φάρος των Κιτριών" που ιδρύθηκε το 1882, με εστιακό ύψος από επιφάνεια θάλασσας 31 μέτρα και που εξέπεμπε αρχικά μία λευκή αναλαμπή ανά 30 δευτερόλεπτα σε εμβέλεια (φωτοβολία) τα 16 μίλια. Κατά το Β' Π.Π. υπέστη ζημίες οι οποίες αργότερα αποκαταστάθηκαν πλην όμως με την κατασκευή του λιμένος της Καλαμάτας κατέστη υποδεέστερος σε φωτοβολία. Σήμερα έχει αυτοματοποιηθεί λειτουργώντας με ηλιακή ενέργεια.

Ιστορία

Επί τουρκοκρατίας οι Κιτριές αποτελούσαν την έδρα των Μπέηδων της Μάνης και ήταν ο σημαντικότερος λιμένας του Μεσσηνιακού Κόλπου, επίνειο της Ζαρνάτας, από τον οποίο πραγματοποιούνταν το εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο της ευρύτερης περιοχής. Στις Κιτριές συντάχθηκε το ομώνυμο ιστορικό "Σύμφωνο των Κιτριών", το 1819, με το οποίο οι μεγάλες οικογένειες των Μαυρομιχαλαίων (Μαυρομιχάληδες), Γρηγοράκηδων (Γρηγοριάνοι) και Τρουπάκηδων υποσχέθηκαν μεταξύ τους ειρήνη, ομόνοια και ένωση των δυνάμεών τους στην επερχόμενη επανάσταση του 1821. Επίσης εδώ τον Μάρτιο του 1821 ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης ανέλαβε αρχηγός των σπαρτιατικών δυνάμεων, μετά από απόφαση που έλαβαν οι συγκεντρωθέντες οπλαρχηγοί και καπεταναίοι. Στη δε ιστορική εκκλησία των Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, το 1825, ο Μητροπολίτης Ζαρνάτας Γαβριήλ Φραγκούλης χειροτόνησε αντικανονικά τέσσερις επισκόπους σε χηρεύουσες επισκοπές της περιοχής Μάνης, που αργότερα όμως καταργήθηκαν. Εκκλησιαστικά σήμερα υπάγεται στην Αρχιερατική Περιφέρεια τ. Δήμου Αβίας της Ιεράς Μητροπόλεως Γυθείου και Οιτύλου

Πηγές

Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια τ. ΙΔ΄, σ. 469