Τα Βουνάρια είναι παραθαλάσσιος οικισμός κοντά στην Κορώνη και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Τα Βουνάρια βρίσκονται βορειοδυτικά από την Κορώνη από την οποία απέχουν 8,5 περίπου χιλιόμετρα και νοτιοανατολικά από την Πύλο από την οποία απέχουν περίπου 36 χιλιόμετρα. Έχουν υψόμετρο 89 μέτρα και απέχουν περίπου λίγα μέτρα από τη θάλασσα του Μεσσηνιακού κόλπου. Κοντά στα Βουνάρια βρίσκονται, προς τα βόρειά τους, η Νέα Κορώνη σε απόσταση μικρότερη των 2 χιλιομέτρων και προς τα νοτιοδυτικά τους το Χαρακοπιό σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων και η Υάμεια σε απόσταση 9 περίπου χιλιομέτρων. Το χωριό Βουνάρια βρίσκεται στο 44ο χιλιόμετρο της οδού Καλαμάτας - Κορώνης, στο σημείο της διασταύρωσης του χωριού με την 9η Επαρχιακή Οδό Ριζόμυλου - Κορώνης.

Ιστορία

Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής της Κορώνης και της Πυλίας. Η περιοχή του χωριού κατά την αρχαιότητα, ήταν υπό τον έλεγχο της Ασίνης, της αρχαίας πόλης, η οποία μεταγενέστερα αναπτύχθηκε ως η σύγχρονη Κορώνη. Επίσης τα Βουνάρια βρίσκονται κτισμένα κοντά στα ερείπια της πόλης, Κολωνίδες, που θεωρείται ότι ίδρυσε ο μυθικός βασιλιάς των Αθηνών, Κόλαινος, οι οποίες καταλάμβαναν μεγαλύτερο εύρος στην περιοχή των Βουναρίων και της Νέας Κορώνης (παλαιότερα Καστέλλια, Καντιάνικα). Στην κορυφή του βουνού στα Βουνάρια βρισκόταν αρχαίος ναός του Ποσειδώνα. Τα Βουνάρια βρίσκονται πάνω σε μια τοξοειδή σειρά αραιών καταπράσινων γήλοφων με την κατεύθυνση της καμπύλη τους να είναι προς τα νότια. Από τους γήλοφους αυτούς θεωρείται ότι προέρχεται και η ονομασία του χωριού. Το χωριό αναφέρεται σε διάφορες πηγές, τουλάχιστον από την εποχή του Μεσαίωνα και της Α’ Ενετοκρατίας, με την ονομασία Βουνάρια. Κάποιοι από τους κατοίκους του χωριού προέρχονται από Αρκάδες κτηνοτρόφους, γνωστούς και ως οι «ανεβοκατεβάτες», ονομασία που αποδόθηκε παλαιότερα στους βοσκούς αυτούς, καθώς την Άνοιξη ανέβαιναν με τα κοπάδια τους στην Αρκαδία, ενώ τον Χειμώνα κατέβαιναν στα χειμαδιά της Μεσσηνίας.

Β΄ Ενετοκρατία

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας ο οικισμός αναφερόταν ως τα Βουνάρια (Vunaria). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Το χωριό Βουνάρια (Vunaria), ανήκε, στα τέλη του 17ου αιώνα, σύμφωνα με το Breve descrittione del Regno di Morea στην επαρχία της Κορώνης (Territorio di Coron).

Νεότερη ιστορία

Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 διεξάγεται κοντά στο χωριό Βουνάρια μάχη ανάμεσα στους Έλληνες και τους Οθωμανούς. Συγκεκριμένα, την παραμονή της 25ης Μαρτίου 1821, εκστρατευτικό σώμα Μανιατών, υπό τις διαταγές των Αντώνη Πετρόμπεη και Ιωάννη Κατσή Μαυρομιχάλη, ξεκινώντας από την Καλαμάτα, λίγο μετά την απελευθέρωση της πόλης (23 Μαρτίου 1821), κατευθυνόμενο προς την Κορώνη με σκοπό την πολιορκία του κάστρου της και ενισχυμένο επίσης από τα επαναστατικά σώματα των Δαρειώτη και Καράπαυλου έδωσε νικηφόρα μάχη λίγο έξω από τα χωριά Καστέλλια και Βουνάρια ενάντια στο τούρκικο σώμα που είχε εξέλθει από το κάστρο. Στην περιοχή των χωριών Καστέλλια και Βουνάρια αποσύρθηκαν επίσης το 1825 τα ελληνικά στρατεύματα από την Κορώνη, για λόγους προφύλαξης και αποφυγής εγκλωβισμού, όταν έμαθαν τα σχετικά νέα της κατάληψης του Κάστρου της Μεθώνης από τον Ιμπραήμ Πασά.

Διοικητική ιστορία

Τα Βουνάρια προσαρτήθηκαν, το 1835, στον παλαιό Δήμο Κολωνίδων, με έδρα την Κορώνη, όπου και παρέμειναν, ως το 1912, που ο δήμος αυτός καταργήθηκε. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Βουνάρια στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Κολωνίδων της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 245 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851. Το 1912 το χωριό προσαρτάται ως έδρα στην Κοινότητα Βουναρίων. Στην ίδια κοινότητα προσαρτώνται επίσης οι οικισμοί Μελανέϊκα (καταργήθηκε το 1920), Κουτσομούλι ή Κουτσομύτη (καταργήθηκε το 1940), Νέα Κορώνη (Καντιάνικα), Μιστράκι και Καστέλλια (καταργήθηκε το 1940). Τα Βουνάρια παρέμειναν ως οικισμός και έδρα της Κοινότητας Βουναρίων, με τις αλλαγές σε ονομασίες, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», τα Βουνάρια υπήχθησαν στο Δήμο Κορώνης, με έδρα την Κορώνη, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» τα Βουνάρια ανήκουν πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Τα Βουνάρια σήμερα είναι οικισμός και έδρα της Κοινότητας Βουναρίων, του Δήμου Πύλου-Νέστορος, στην οποία υπάγεται επίσης ο οικισμός Γιαλικά.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την Απογραφή του 2011, έχει 165 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες, καθώς και με τον τουρισμό. Επίσης είναι γνωστοί στο χώρο της λαϊκής τέχνης για την επιδεξιότητά τους, στην αγγειοπλαστική, την οποία σύμφωνα με την τοπική παράδοση της ευρύτερης περιοχής εισήγαγε εκεί ο ιδρυτής των αρχαίων Κολωνίδων, Κόλαινος.

Κτίρια – εκδηλώσεις – αξιοθέατα

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια των Βουναραίων, που κατά το παρελθόν ήταν σχεδόν όλα πλινθόκτιστα με μπαλκόνι και στέγη από κεραμίδια, υπάρχει επίσης το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου και η πετρόκτιστη εκκλησία του χωριού, βυζαντινού ρυθμού, ο Ιερός Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας. Διάφορες εκδηλώσεις και πολιτιστικά δρώμενα διοργανώνει τακτικά ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βουναραίων «Η Ευαγγελίστρια» . Στο χωριό αναβιώνει επίσης κάθε χρόνο το ψήσιμο κεραμικών σε παραδοσιακό ξυλοκάμινο, καθώς θεωρούνται ως περίφημοι οι ντόπιοι τεχνίτες αγγειοπλαστικής. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν επίσης διάφορες τουριστικές & ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, με ενοικιαζόμενα δωμάτια-διαμερίσματα, ενώ στα αξιοθέατα του χωριού περιλαμβάνονται οι κοντινές παραλίες στο χωριό.

Καστράκι στα Βουνάρια

Στο ύψωμα Γουλάς, κοντά στα Βουνάρια, σώζονται υπολείμματα μικρού ενετικού φρουρίου, το οποίο ήταν τμήμα του ευρύτερου αμυντικού δικτύου του κάστρου της Κορώνης. Το μικρό κάστρο αυτό ήλεγχε τμήμα της εσωτερικής οδού μεταξύ του Ναυαρίνου και της Κορώνης. Καθώς τα Βουνάρια καταστράφηκαν περί το 1401 από επιδρομή των Τούρκων, πιστεύεται ότι το μικρό αυτό κάστρο κατασκευάστηκε στις αρχές του 15ου αιώνα, δηλαδή κατά το διάστημα της Α’ Ενετοκρατίας. Πάντως το καστράκι στα Βουνάρια, πιθανώς εξαιτίας του μικρού μεγέθους του, δεν αναφέρεται στις ενετικές αναφορές των κάστρων του 1463 και 1467.

Προσωπικότητες από τα Βουνάρια Μεσσηνίας

Γιάννης Καμβύσης, ποιητής.

Δείτε επίσης

Αγιος Ανδρέας Κορώνη Δήμος Πύλου - Νέστορος Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Κορώνης Δημοτική Ενότητα Κορώνης

Χάρτης περιοχής

Παραπομπές

Πηγές

Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985). Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987. Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993. Ιωάννης Κωστάκης, «Ειδικές Μορφές Τουρισμού: Η Περίπτωση της Μεθώνης»,(Διπλωματική Εργασία), Επιβλέπων καθηγητής: Αθανάσιος Κουρεμένος, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Σχολή Οικονομικών, Επιχειρηματικών και Διεθνών Σπουδών, Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πειραιάς 2016, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Πειραιώς, ιστοσελίδα: dione.lib.unipi.gr - Διώνη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος. Περίχωρα Κορώνης - Βουνάρια, από την ιστοσελίδα: koroni-messinias.gr Πολιτιστικός Σύλλογος Βουναραίων "Η Ευαγγελίστρια". Βουνάρια Μεσσηνίας. Νέα Κορώνη-Βουνάρια, ψηφιακή περιήγηση, 07/02/2018, από την ιστοσελίδα: www.kalamata24.gr Νέα Κορώνη-Βουνάρια: Περιήγηση. Στα Βουνάρια Μεσσηνίας αναβιώνει το ψήσιμο κεραμικών σε παραδοσιακό ξυλοκάμινο- Παρόντες και Πατρινοί κεραμίστες, 24/10/2013, από την ιστοσελίδα: www.thebest.gr Καστράκι στα Βουνάρια, 13/02/2017, από την ιστοσελίδα του τοπικού ΜΜΕ "Αριστομένης ο Μεσσήνιος". Γιάννης Λάσκαρης - Βουνάρια Μεσσηνίας. Μεσογειακή Ομορφιά! (βίντεο στο youtube)