Το Βασιλίτσι, αναφερόμενο επίσημα ως Βασιλίτσιον, είναι ημιορεινός οικισμός κοντά στην Κορώνη και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Πύλου - Νέστορος, της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Το Βασιλίτσι βρίσκεται νοτιοδυτικά από την Κορώνη από την οποία απέχει 7 περίπου χιλιόμετρα και νοτιοανατολικά από την Πύλο από την οποία απέχει περίπου 33,5 χιλιόμετρα. Έχει υψόμετρο 152 μέτρα και απέχει από τη θάλασσα περίπου 2,5 χιλιόμετρα. Κοντά στο Βασιλίτσι βρίσκονται, προς τα βορειοδυτικά του η Χρυσοκελλαριά σε απόσταση 6 χιλιομέτρων, η Υάμεια σε απόσταση 10 χιλιομέτρων, προς τα βορειοανατολικά του τα Λιβαδάκια σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων, προς τα νότιά του η Φανερωμένη σε απόσταση 2,5 περίπου χιλιομέτρων και προς τα νοτιοανατολικά του ο Άγιος Γεώργιος σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων αντίστοιχα.

Ιστορία

Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής της Κορώνης και της Πυλίας. Η περιοχή του χωριού κατά την αρχαιότητα, ήταν υπό τον έλεγχο της Ασίνης, της αρχαίας πόλης, η οποία μεταγενέστερα αναπτύχθηκε ως η σύγχρονη Κορώνη. Κατά την άποψη ερευνητή της τοπικής ιστορίας ανάμεσα στην Κορώνη και την παραθαλάσσια περιοχή «Φανερωμένη» του Βασιλιτσίου ήταν το αρχαίο Μεσσηνιακό Ρίο και, αργότερα, η αρχαία Μεσσηνιακή Ασίνη. Στην τοποθεσία αυτή απεικονίζουν την αρχαία Μεσσηνιακή Ασίνη και οι ιστορικοί χάρτες του 1500 και εντεύθεν. Το χωριό πιστεύεται ότι υπήρχε κατά την βυζαντινή εποχή και αναφέρεται σε διάφορες πηγές, τουλάχιστον από την εποχή της Ενετοκρατίας, με την ονομασία Βασιλίτσι. Κάποιοι από τους κατοίκους του χωριού προέρχονται από Αρκάδες κτηνοτρόφους, γνωστούς και ως οι «ανεβοκατεβάτες», ονομασία που αποδόθηκε παλαιότερα στους βοσκούς αυτούς, καθώς την Άνοιξη ανέβαιναν με τα κοπάδια τους στην Αρκαδία, ενώ τον Χειμώνα κατέβαιναν στα χειμαδιά της Μεσσηνίας.

Β΄ Ενετοκρατία

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας ο οικισμός αναφερόταν ως το Βασιλίτσι (Vassilichi). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Το χωριό Βασιλίτσι (Vassilichi), ανήκε, στα τέλη του 17ου αιώνα, σύμφωνα με το Breve descrittione del Regno di Morea στην επαρχία της Κορώνης (Territorio di Coron).

Νεότερη ιστορία

Στην περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, το Βασιλίτσι έλαβε ενεργά μέρος και βοήθησε τον αγώνα με έμψυχο υλικό, χρήματα και τρόφιμα. Οι αγωνιστές Ηλίας Λυμπερόπουλος και Ιωάννης Μάραντος τιμήθηκαν από τον Βασιλιά Όθωνα με αργυρό και χάλκινο αριστείο, αντίστοιχα. Το 1922, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, το Βασιλίτσι υποδέχτηκε πρόσφυγες από τον Πόντο, στους οποίους πρόσφερε θερμή φιλοξενία. Οι πρόσφυγες αυτοί, μετά από δύο χρόνια εγκαταστάθηκαν οριστικά στην περιοχή του Κιλκίς, στην Ποντοηράκλεια την οποία αναφέρουν και ως Βασιλίτσα, σε αναγνώριση της φιλοξενίας που έτυχαν από τους κατοίκους του Βασιλιτσίου στα δύο αυτά δύσκολα χρόνια. Μετά την πτώση του Μετώπου, στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο το Βασιλίτσι, έκρυψε και φυγάδευσε Νεοζηλανδούς στρατιώτες στην Αφρική. Για την πράξη τους αυτή η Κοινότητα Βασιλιτσίου έλαβε ευχαριστήρια επιστολή από τον Πρωθυπουργό της Νέας Ζηλανδίας, η οποία φυλάσσεται στο λαογραφικό μουσείο του χωριού.

Διοικητική ιστορία

Το Βασιλίτσι προσαρτήθηκε, το 1835, στον παλαιό Δήμο Κολωνίδων, με έδρα την Κορώνη, όπου και παρέμεινε, ως το 1912, που ο δήμος αυτός καταργήθηκε. Τουλάχιστον από το 1844 ως το 1879 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως το Βασιλίτσι, ενώ από το 1879 ως το 1889 ως το Βασιλίτζι. Από το 1889 ως το 1896 αναφερόταν ως το Βασιλίτζιον και από το 1896 ως το 1940 και πάλι ως το Βασιλίτσι. Από το 1940 ως σήμερα το χωριό αναφέρεται επίσημα ως το Βασιλίτσιον. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης σαν Βασιλίτσι στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Κολωνίδων της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 129 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851. Το 1912 το χωριό προσαρτάται ως έδρα στην Κοινότητα Βασιλιτσίου. Στην ίδια κοινότητα προσαρτώνται επίσης οι οικισμοί Λειβαδάκια και Μονή Χρυσοκελαριάς (καταργήθηκε το 1940). Το Βασιλίτσιον παρέμεινε ως οικισμός και έδρα της Κοινότητας Βασιλιτσίου, με τις αλλαγές σε ονομασίες, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», το Βασιλίτσιον υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Κορώνης, με έδρα την Κορώνη, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» το Βασιλίτσιον ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Το Βασιλίτσιον σήμερα είναι οικισμός και έδρα της Κοινότητας Βασιλιτσίου, του Δήμου Πύλου-Νέστορος, στην οποία υπάγονται επίσης οι οικισμοί Άγιος Γεώργιος, Κούκουρας, Λακούλες, Λιβαδάκια και Φανερωμένη.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την Απογραφή του 2011, έχει 517 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες παραδοσιακές αγροτικές καλλιέργειες, όπως την παραγωγή ελαιολάδου και σταφίδας, με την κτηνοτροφία, αλλά και με τον τουρισμό.

Κτίρια – εκδηλώσεις – αξιοθέατα

Εκτός από τα παραδοσιακά πέτρινα σπίτια υπάρχει επίσης το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου και η εκκλησία του χωριού, ο Ιερός Ναός του Αγιου Βασιλειου του Μεγαλου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας. Ο ναός αυτός του πολιούχου του χωριού Αγίου Βασιλείου είναι λιθόκτιστος, βυζαντινού ρυθμού και μεγάλων διαστάσεων, ο οποίος βασίστηκε πάνω στα σχέδια του ναού της Υπαπαντής στην Καλαμάτα και κατασκευάστηκε, το 1938, με εθελοντική προσωπική εργασία των κατοίκων του χωριού. Διάφορες εκδηλώσεις, όπως το έθιμο της «Αποκερασιάς», διοργανώνει τακτικά ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βασιλιτσιωτών «Η Φανερωμένη». Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν επίσης διάφορες τουριστικές & ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, με ενοικιαζόμενα δωμάτια-διαμερίσματα, ενώ στα αξιοθέατα του χωριού περιλαμβάνονται οι κοντινές παραλίες, όπως της Φανερωμένης, του Καλαμακίου και της ευρύτερης περιοχής νότια της Κορώνης. Μια επίσης όχι τόσο γνωστή αλλά πανέμορφη παραλία είναι το Αμμούδι, όπου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει 2 τεράστιες σπηλιές, οι οποίες βρίσκονται στην αμμουδιά.

Αναβίωση του εθίμου της «Αποκερασιάς»

Ανήμερα την Κυριακή του Πάσχα, στην πλατεία του Αγίου Βασιλείου στο Βασιλίτσι, πραγματοποιείται η αναβίωση του εθίμου της «Αποκερασιάς», με τοπική παραδοσιακή μουσική, τραγούδια και χορούς. Το έθιμο αυτό, παλαιότερων εποχών, συμβολίζει την αναγέννηση της ζωής και της φύσης. Τη διοργάνωση του εθίμου αυτού διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Βασιλιτσιωτών «Η Φανερωμένη» .

Η εκκλησία της Θεοτόκου στη Σέλιτσα

Ανάμεσα στο Βασιλίτσι και την περιοχή που είναι γνωστή ως Σέλιτσα, προς το ακρωτήριο του Ακρίτα, βρίσκονται μισοθαμμένα σε μια πλαγιά, τα ερείπια εκκλησίας γνωστής ως ο Ιερός Ναός της Θεοτόκου, ο οποίος είναι δίδυμος, καμαροσκέπαστος ναός, με δύο ημικυλινδρικές εξωτερικά κόγχες και με ορθογώνιο νάρθηκα που χρονολογείται περί την μεταβυζαντινή περίοδο.

Προσωπικότητες

Από το Βασιλίτσι κατάγονται επίσης και διάφορες σημαντικές προσωπικότητες της σύγχρονης εποχής:

Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος (1903-1972), αρχιμανδρίτης, ορθόδοξος ιεραπόστολος των νεοτέρων χρόνων, ο οποίος έδρασε στην Κεντρική Αφρική, Γεώργιος Μπίζος, δικηγόρος, υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Νότια Αφρική και συνήγορος του Νέλσον Μαντέλα και άλλων συναγωνιστών του, ενάντια στο ρατσιστικό καθεστώς του απαρτχάιντ. Θανάσης Λυμπέρης, κασκαντέρ και ηθοποιός στο Χόλιγουντ.

Δείτε επίσης

Κορώνη Δήμος Πύλου - Νέστορος Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Κορώνης Δημοτική Ενότητα Κορώνης

Παραπομπές

Πηγές

Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985). Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987. Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993. Ιωάννης Κωστάκης, «Ειδικές Μορφές Τουρισμού: Η Περίπτωση της Μεθώνης»,(Διπλωματική Εργασία), Επιβλέπων καθηγητής: Αθανάσιος Κουρεμένος, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Σχολή Οικονομικών, Επιχειρηματικών και Διεθνών Σπουδών, Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πειραιάς 2016, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Πειραιώς, ιστοσελίδα: dione.lib.unipi.gr - Διώνη. Ιωάννης Παγκοζίδης, «Ο χορός στο έθιμο της Αποκερασιάς στο Βασιλίτσι Μεσσηνίας. Εθνοχορολογική Προσέγγιση», επιβλέπουσα καθηγήτρια: Μαρία Ι. Κουτσούμπα, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Τομέας Γυμναστικής και Χορού, Βιβλιοθήκη Σχολής Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, pergamos.lib.uoa.gr - "Πέργαμος", Αθήνα 2017.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος. Πολιτιστικός Σύλλογος Βασιλιτσιωτών «Η Φανερωμένη». Περίχωρα Κορώνης - Βασιλίτσι, από την ιστοσελίδα: koroni-messinias.gr Μία βόλτα στο Βασιλίτσι Μεσσηνίας (βίντεο-φωτογραφίες), 23/07/2016, από την ιστοσελίδα: www.eleftheriaonline.gr της εφημερίδας "Ελευθερία" της Μεσσηνίας. Ο Βυζαντινός ναός και η μεσαιωνική κοινότητα κοντά στο Βασιλίτσι Μεσσηνίας, 24/01/2015, από την ιστοσελίδα του τοπικού ΜΜΕ "Αριστομένης ο Μεσσήνιος".