Η Αμφιθέα είναι οικισμός και της τοπικής κοινότητας Δωρίου, της δημοτικής ενότητας (τέως δήμου) Δωρίου, του δήμου Οιχαλίας, της περιφερειακής ενότητας (τέως νομού) Μεσσηνίας, στην περιφέρεια Πελοποννήσου, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης Πριν το σχέδιο Καποδίστριας και το πρόγραμμα Καλλικράτης, ανήκε στην επαρχία Τριφυλίας του νομού Μεσσηνίας, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Πελοποννήσου.

Μέχρι το 1960 ο οικισμός ονομαζόταν Κλέσουρα (η). Με το Β.Δ. της 11-11-1959 (Φ.Ε.Κ. 16/1960) μετονομάστηκε σε Αμφιθέα. Διοικητικά υπάγεται στην Τοπική Κοινότητα Δωρίου.

Ονομασία

Η πρώτη του ονομασία ήταν «Κλεισωρία» δηλ. Κλεισούρα που σημαίνει στενή δίοδος ανάμεσα στα βουνά, οχυρή τοποθεσία.

Ιστορία

Το Κλέσουρα έχει μεγάλη ιστορία όπως και τα άλλα Σουλιμοχώρια. Πρέπει να χτίστηκε στα τέλη του 14ου αιώνα με αρχές 15ου αιώνα με την εγκατάσταση εποίκων Αρβανιτών, των ονομαστών Ντρέδων. Φαίνεται όμως πως χτίστηκε μετά το Σουλιμά, πριν όμως από τα άλλα Σουλιμοχώρια. Προτού ακόμα εγκατασταθούν στο Κλέσουρα οι Αλβανόφωνοι πληθυσμοί πρέπει οπωσδήποτε να υπήρχαν παλαιότεροι βυζαντινοί οικισμοί στην περιοχή του χωριού και το γεγονός αυτό μαρτυρείται από την ύπαρξη πολλών μεσαιωνικών ερειπίων. Έτσι στη «Μούσγα Βόγλια» βρέθηκαν ερείπια βυζαντινού οικισμού και υπόγειο σύστημα μεταφοράς νερού από την ομώνυμη βρύση και δεξαμενή στον οικισμό. Στη θέση αυτή έχουν βρεθεί κατά καιρούς βυζαντινά νομίσματα από τους ιδιοκτήτες των εκεί γύρω χωραφιών. Άφθονα επίσης μεσαιωνικά ερείπια βρίσκονται στο «Λουτρό» και στην «Κεραμίδεζα». Η εγκατάσταση στη σημερινή του θέση κατά την παράδοση έγινε λίγα χρόνια προ της επανάστασης του 1821. Η αρχική του θέση πρέπει να ήταν το «Λουτρό». Για την περίοδο της Τουρκοκρατίας δεν υπάρχουν γραφτές ιστορικές μαρτυρίες για το χωριό. Μαζί με τα άλλα Σουλιμοχώρια αποτελούν διοικητικά το τέταρτο (κόλι) τμήμα της επαρχίας Αρκαδιάς. Το 1965 ο σεισμός συντάραξε την Τριφυλία και προξένησε μεγάλες καταστροφές στο Κλέσουρα. Έτσι το 1973 οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού κατέβηκαν 1700 μέτρα περίπου πιο κάτω και κοντά στο Δώριο στον κάμπο έχτισαν τα νέα σπίτια τους. Σιγά - σιγά κατέβηκαν και άλλοι, των οποίων το κράτος έχτισε προκατασκευασμένα σπίτια, ενώ άλλοι έφυγαν για την Αθήνα.Έτσι δημιουργήθηκε ο νέος οικισμός, η Κάτω Αμφιθέα, που βρίσκεται ένα περίπου χιλιόμετρο από το Δώριο. Σήμερα δεν υπάρχει πλέον ζωή στο χωριό διότι το εγκατέλειψαν όλοι. Ακόμα όμως στέκουν όρθια τα σπίτια τους, όπως και η εκκλησία του Αγίου Βασιλείου Οι κάτοικοι του Κλέσουρα ήταν πολύ φιλόξενοι, φιλότιμοι, περιποιητικοί και γλυκόλογοι. Ήταν σωστοί γλετζέδες. Όλα τα τραγούδια, ήταν ψυχικές εκδηλώσεις του κάθε τραγουδιστή. Τη Λαμπρή, στην αγάπη, χόρευαν όλοι Μπρεσίλια που είναι χορός άγνωστος στα άλλα Αρβανιτοχώρια. Ο χορός αυτός είναι πατροπαράδοτος, Ηπειρώτικου ρυθμού, που μαρτυρεί την καταγωγή των κατοίκων που το χόρευαν. Είναι χορός πρωτότυπος, δύσκολος και αντοχής και ονομάστηκε Μπρεσίλια από το μπρες (ζουνάρι) που πιανόντουσαν οι χορευτές. Το Κλέσουρα κατά την επανάσταση του 1821 έδωσε λαμπρά παλικάρια και άξιους πολεμιστές, όπως το Δήμο Τότση (διετέλεσε Δήμαρχος Δωρίου), Γιώργο Μεγάλη κ.ά. Αλλά και στους μετέπειτα πολέμους αυτό το χωριό είχε πολλά θύματα.

Αρχιτεκτονική

Τα περισσότερα σπίτια είναι φτιαγμένα με τον παραδοσιακό τρόπο αρχιτεκτονικής και τα λιγότερα είναι χτισμένα πίσω από το 1700. Αρχοντικά χτισμένα με πολύ μεράκι από πελεκητές πέτρες, ανώγεια με θολογύριστες σκάλες, ψηλές πέτρινες αυλόμαντρες με καμπυλόγραμμες εξώπορτες.

Γεωγραφία

Η Αμφιθέα είναι πεδινός οικισμός στο βόρειο τμήμα του νομού Μεσσηνίας. Βρίσκεται στην περιοχή του Δωρίου, βόρεια της σιδηροδρομικής γραμμής προς Καλαμάτα και σε μέσο σταθμικό υψόμετρο 270. Απέχει 50 χλμ. περίπου ΒΔ. της Καλαμάτας. Το Κλέσουρα ή Αμφιθέα όπως λέγεται σήμερα, είναι χτισμένο στους πρόποδες του βουνού «Αι Λιας» σε υψόμετρο 476 μέτρων, απέναντι από τη δυτική πλευρά του βουνού «Κριοντέρι» και βλέπει την πεδιάδα της Κοπρινίτσας και του Δωρίου. Η θέση δικαιώνει την ονομασία του χωριού, γιατί είναι η μοναδική διάβαση ανάμεσα στο πέρασμα των δύο βουνών που κλείνει τον ορεινό όγκο για τις περιοχές του Γκλιάτα και της Άνω Μεσσηνίας. Το Κλέσουρα έχει ωραία θέα, ήπιο κλίμα και απέχει 2,9 χλμ. από το Δώριο. Έχει πολλά νερά και εύφορα χωράφια, περιβόλια, ελιές και αμπέλια.

Πληθυσμός

Διοικητικές μεταβολές μέχρι τον «Καλλικράτη»

Ο οικισμός αναγνωρίστηκε το 1835 ως Κλέσουρα (η) και προσαρτήθηκε στον δήμο Ηλεκτρίδος του νομού Μεσσηνίας. Το 1840 προσαρτήθηκε στον δήμο Δωρίου, το 1899 εντάχθηκε στον -τέως- νομό Τριφυλίας και το 1909 υπήχθη οριστικά στον νομό Μεσσηνίας. Το 1912 ορίστηκε έδρα της κοινότητας Κλέσουρας και το 1960 μετονομάστηκε σε Αμφιθέα. Το 1974 προσαρτήθηκε στην κοινότητα Δωρίου. Με το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 αποσπάστηκε από την κοινότητα Δωρίου και προσαρτήθηκε στον δήμο Δωρίου. Με το ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 αποσπάστηκε από τον δήμο Δωρίου και προσαρτήθηκε στον δήμο Οιχαλίας.

Παραπομπές

Πηγές

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1981, 2006 (ΠΛΜ) Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963 (ΠΛ) Οργανισμός εκδόσεων «Ελλάδα», χάρτες (εκδ. Βαρελάς) Περιοδικό «Διακοπές», εκδ. Δ.Ο.Λ., 2010 eetaa.gr https://anodorio.blogspot.com/2010/04/blog-post_20.html