Η Αμφιθέα, αναφερόμενη παλαιότερα ως η Βρωμόβρυση ή η Βρομόβρυση, είναι οικισμός κοντά στην Ανδρούσα και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Μεσσήνης, του Νομού Μεσσηνίας.

Τοποθεσία

Η Αμφιθέα βρίσκεται νοτιοανατολικά από την Ανδρούσα από την οποία απέχει περίπου 4 χιλιόμετρα. Έχει υψόμετρο 55 μέτρα και απέχει από τις ακτές του Κόλπου της Μεσσηνίας περίπου 14 χιλιόμετρα. Κοντά στην Αμφιθέα βρίσκονται, προς τα βόρειά της η Αγριλιά σε απόσταση περίπου 900 μέτρων, προς τα ανατολικά της η Τρίοδος σε απόσταση 1,5 περίπου χιλιομέτρου και προς τα νοτιοδυτικά της η Κουκκορράχη (παλαιός κατηργημένος οικισμός, ενσωματωμένος διοικητικά στην Αμφιθέα) σε απόσταση περίπου 500 μέτρων αντίστοιχα. Επίσης η Αμφιθέα βρίσκεται στα βορειοδυτικά από την έδρα του δήμου, την Μεσσήνη, από την οποία απέχει 8 περίπου χιλιόμετρα.

Ιστορία

Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής τόσο της Μεσσήνης στη σύγχρονη εποχή, όσο και της Ανδρούσας κατά την μεσαιωνική εποχή. Το χωριό υπάρχει, τουλάχιστον από τα χρόνια της Ενετοκρατίας και η παλαιότερη ονομασία του ήταν Βρωμόβρυση ή Βρωμόβρυσις.

Β΄ Ενετοκρατία

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας αναφερόταν ως η Βρωμόβρυση (Vromovrissi). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Το χωριό, στα τέλη του 17ου αιώνα και τις αρχές του 18ου αιώνα, αναφέρεται σε διάφορες ενετικές πηγές-απογραφές, ως οικισμός ο οποίος ανήκε στην επαρχία της Ανδρούσας (Territorio d'Androussa).

Νεότερη ιστορία

Τον 19ο αιώνα αναφερόταν ως Vromovryssi σύμφωνα με τον Pouqueville, το 1815, ο οποίος αναφέρει το χωριό στον κατάλογο με τα ονόματα των χωριών της Επαρχίας Ανδρούσας (γαλλικά: Éparchie d'Androusa), τα οποία ήταν εξαρτημένα στην επισκοπική έδρα που είχε ιδρυθεί στο Νησί (Nisi: η Μεσσήνη). Στη συνέχεια αναφέρεται επίσης ως Vromovrysi, αλλά ως οικισμός της Επαρχίας Εμπλακίων (γαλλικά: Éparchie d'Emblakika), που έμεναν σε αυτόν 34 οικογένειες, σύμφωνα με την απογραφή του 1829, που έγινε από την «επιστημονική αποστολή του Μοριά» (Mission scientifique de Morée), τμήμα της γαλλικής αποστολής με την ονομασία Εκστρατεία του Μοριά (Expédition de Morée), η οποία ήταν αποστολή εκστρατευτικού σώματος 13.000-15.000 ανδρών, υπό την αρχηγία του Νικολάου - Ιωσήφ Μαιζώνος στην Πελοπόννησο, μεταξύ των ετών 1828 και 1833, ενώ η πρώτη επίσημη ονομασία του χωριού, μετά από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, ήταν με το όνομα η Βρωμόβρυσις.

Διοικητική ιστορία

Η Βρωμόβρυσις ή Βρωμόβρυση προσαρτήθηκε αρχικά, το 1835, στον Δήμο Τρίκκης, που είχε ως έδρα το Καρτερόλι, ως το 1840, που ο δήμος αυτός καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτάται στον Δήμο Εύας με έδρα το Ναζήρι (σήμερα η Εύα), όπου και παρέμεινε ως το 1912 που ο δήμος αυτός καταργήθηκε. Τουλάχιστον από το 1844 ως το 1879 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως η Βρωμόβρυσις και από το 1879 ως το 1907 ως η Βρωμόβρυση. Από το 1907 ως το 1928 αναφερόταν ως η Βρωμόβρυσι και στη συνέχεια ξανά, από το 1928 ως το 1940, ως η Βρωμόβρυση. Από το 1940 ως το 1957, αναφερόταν ως η Βρομόβρυση, ενώ από το 1957, που μετονομάσθηκε, ως σήμερα αναφέρεται ως η Αμφιθέα. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, ως η Βρωμόβρυσις στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Εύας της Επαρχίας Μεσσήνης με πληθυσμό 348 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851. Στην ίδια πηγή αναφέρεται ως έδρα του Δήμου Εύας το Ναζίρι (σήμερα η Εύα). Το 1867 η έδρα του Δήμου Εύας μεταφέρεται από το Ναζήρι στην Ανδρούσα. Το 1912 το χωριό προσαρτάται ως έδρα στην Κοινότητα Βρωμόβρυσης. Στην ίδια κοινότητα προσαρτώνται επίσης, το 1912, οι οικισμοί Μισυρλί ή Μισερλί (σήμερα η Μυρτοποταμιά), Κουκκορράχη (καταργήθηκε το 1981, προσαρτώμενη στην Αμφιθέα), Αϊδίνι (σήμερα η Αγριλιά), Σπητάλια και Αλητσελεπή (σήμερα η Τρίοδος). Το 1957 το χωριό και η κοινότητά του μετονομάζονται σε Αμφιθέα και Κοινότητα Αμφιθέας αντίστοιχα. Η Αμφιθέα παρέμεινε ως έδρα και οικισμός της Κοινότητας Αμφιθέας, με τις αλλαγές στις ονομασίες του οικισμού και της κοινότητας, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», η Αμφιθέα υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Ανδρούσας, με έδρα την Ανδρούσα, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» η Αμφιθέα ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Μεσσήνης. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αιπείας, Ανδρούσας, Αριστομένους, Βουφράδων, Ιθώμης, Μεσσήνης, Πεταλιδίου και της Κοινότητας Τρικόρφου. Η Αμφιθέα σήμερα είναι η έδρα και ο μοναδικός οικισμός της Τοπικής Κοινότητας της Αμφιθέας του Δήμου Μεσσήνης.

Κάτοικοι

Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 380 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες.

Επισήμανση: Ο πληθυσμός του οικισμού Κουκκορράχη, που καταργήθηκε το 1981 και προσαρτήθηκε στην Αμφιθέα καταγράφεται και εμφανίζεται ενιαία μαζί με τον πληθυσμό της Αμφιθέας, από την απογραφή του 1981 και μετά.

Κτίρια – εκδηλώσεις – αξιοθέατα

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια, εκ των οποίων μάλιστα ένα έχει χαρακτηρισθεί και σαν διατηρητέο μνημείο, ως αντιπροσωπευτικό δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου υπάρχουν και οι εκκλησίες του χωριού, ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (στην Αμφιθέα) και ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου (στην Κουκκορράχη), οι οποίοι υπάγονται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας, Διάφορες εκδηλώσεις, όπως το ετήσιο πανηγύρι με την παράθεση πανδαισίας τοπικών γεύσεων διοργανώνει σε διάφορα χρονικά διαστήματα και ο Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος Γυναικών Αμφιθέας- Κουκουραχίου.

Δείτε επίσης

Ανδρούσα Δήμος Μεσσήνης Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας πρώην Δήμος Ανδρούσας

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Δήμος Μεσσήνης, από την ιστοσελίδα: www.messini.gr του Δήμου Μεσσήνης. Σύλλογος Γυναικών Αμφιθέας- Κουκουραχίου, στο facebook. Πανηγύρι της Κουκοράχης με φιγούρες και χορό!! (Βίντεο), 01/07/2018, από την ιστοσελίδα: eidisoules.gr